'İşsizlikte' sanat bölümü mezunları birinci sırada

Naki BAKIR

ANKARA - Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) sonuçlarına ilişkin "hesap hatası" tartışmaları sürerken, asıl sınavı mezuniyet sonrası verecek olan üniversite adayları, iş bulabilmek için "doğru bölüm" kaygısıyla tercih yapacak. Ancak üniversite programları ile iş hayatı ve üretim ilişkileri arasındaki eşgüdümsüzlük  üzünden adayların bir bölümü, kaçınılmaz olarak tercihini diplomalı işsizler ordusu yönünde yapmış olacak. Son yıllarda üniversite sayısındaki patlama paralelinde yüksek öğrenimli işsiz sayısında rekor düzeyde artış yaşanırken, en fazla işsiz bırakan bölümlerin başında ise bilgisayar, işletme ve gazetecilik bölümleri geliyor.

LYS sonuçlarının açıklanmasının ardından 3 Ağustos’a kadar yapılacak tercihlere göre bu yıl ÖSYS’ye giren 2 milyona yakın öğrenciden mevcut kontenjanlara göre 937 bin dolayındaki bir bölümü lisans, ön lisans ve özel yetenek programlarına yerleşecek, diğerleri dışarıda kalacak. Ancak üniversite adaylarını, mezun olduklarında asıl sınav bekliyor. Bu yüzden adayların tercih yaparken, mezuniyet sonrası iş olanaklarını dikkate almaları gerekiyor. 2012 ÖSYS kapsamında üniversitelerin 937 bin 676 kontenjanı bulunuyor. Bunun da 366 bin 181’i ön lisans, 547 bin 194’ü lisans, 24 bin 301’ini de özel yetenekle öğrenci alan programlar oluşturuyor.

İşsizlikte sanat bölümleri %19’la ilk sırada

TÜİK’in en son 2011 itibariyle açıkladığı yıllık veriler, mezun olunan bölüme göre işsizlik oranında
yüzde 19’la sanat bölümleri başı çektiğini gösteriyor. Bunları yüzde 16.5’le bilgisayar ve yüzde 15.1’le imalat ve işletme ile ilgili bölümler, yüzde 14.3’le gazetecilik ve enformasyon, yüzde 14.1’le iş ve yönetim bölümleri izliyor. Daha sonra yüzde 12.6 oranıyla ziraat, ormancılık ve balıkçılık, aynı oranla sosyal ve kişisel hizmetler, yüzde 11.7 ile fizik geliyor. Oransal bazda İşsizliğin en düşük olduğu alanların başında ise yüzde 2.4’le güvenlik hizmetlerine ilişkin programlar yer alıyor. İşsizlik oranı sağlık mezunlarında yüzde 2.9 ve hukuk mezunlarında da yüzde 3.3’le oldukça düşük düzeylerde seyrediyor.

Üniversite mezunu işsizler ordusu içinde sayıca en kalabalık grubu ise 164 bin kişiyle iş ve yönetim bölümleri mezunları oluşturuyor. Bunları 57 bin kişiyle öğretmenlik ve eğitim bilimleri okuyanlar ve 45 bin kişiyle mühendis diplomalılar izliyor. Üniversitelerin sosyal bilimler ve davranış bilimleriyle ilgili bölümlerinden mezun 34 bin, sanat bölümü mezunu 24 bin, beşeri bilimler mezunu 18 bin, mimarlık ve inşaatla ilgili bölümlerden diploma almış 18 bin, fizik mezunu 17 bin İşsiz sayısı bulunuyor. Yıllık ortalama sayılara göre Türkiye’de 2011 itibariyle ziraat, ormancılık ve balıkçılıkla ilgili  ölümleri bitirmiş 16 bin, bilgisayar mezunu 15 bin, sağlıkla ilgili bölümlerden mezun 9 bin, matematik ve istatistik mezunu 5 bin işsiz var. Hukuk, veterinerlik ve güvenlik hizmetleriyle ilgili bölüm mezunu İşsizlerin sayısı da 3’er bin kişi düzeyinde seyrediyor. Üniversiteli işsizler içinde 2’şer bin kişi dolayında da ulaştırma ve çevre bölümleri ile gazetecilik ve enformasyon bölümlerinden mezun olanlar bulunuyor.

Üniversiteli işsiz sayısında patlama

Son yıllarda işsizlikte eğitim düzeyine göre en hızlı artışın, açık farkla üniversite mezunlarında olduğu belirlendi. Üniversite sayısında patlama yaşanan 2000-2011 döneminde, üniversiteli işsiz sayısındaki artış, hem üniversiteli işgücü ve istihdama, hem de diğer eğitim düzeylerindeki işsiz sayısındaki artışa fark attı. Türkiye’de 2000 yılı ortalamasında 23.1 milyon olan toplam iş gücü yüzde 15.8’lik artışla 2011’de 26.4 milyona, aynı dönemde çalışanların sayısı yüzde 11.7 artışla 21.6 milyondan 23.8 milyona, işsiz sayısı da yüzde 74.6 artışla 1.5 milyondan 2.6 milyona yükseldi. Yıllık bazda 2000’de yüzde 6.5 olan işsizlik oranı, izleyen dönemde yükselerek kriz yılı 2009’da yüzde 14’e kadar çıktıktan sonra, 2011’de yüzde 9.8’e geriledi.

Toplam iş gücünün yüzde 15.8 büyüdüğü 2000-2011 döneminde üniversiteli iş gücü ise yüzde 120 artışla 4.5 milyona çıktı. İstihdamdaki yüksek öğrenimlilerin sayısı bu dönemde yüzde 111.7 artışla 1.9 milyondan 4 milyona yükselirken, üniversite diplomalı işsiz sayısı ise yüzde 226.6 artışla 467 bine ulaştı.

Üniversiteli işsiz sayısının yüzde 227 arttığı

2000-2011 döneminde lise altı diplomalı işsizlerin sayısındaki artış yüzde 69, lise mezunu işsiz sayısındaki artış da yüzde 49.6 oldu. Diplomasız işsiz sayısı ise işgücündekine koşut biçimde azaldı. İşsizler ordusu içinde üniversite diplomalıların 2000 yılında yüzde 9.5 olan oranı, 2011 itibariyle yüzde 18’e ulaşarak ikiye katlandı. Buna göre artık her 5 işsizden biri üniversite diploması taşıyor.
TÜİK’in en son nisan itibariyle açıkladığı aylıkdönemsel verilere göre ise Türkiye’de üniversite diplomalı 4 milyon 786 bin iş gücü bulunuyor. Mart-nisan-mayıs dönemi hane halkı iş gücü anketi sonuçlarını yansıtan söz konusu Nisan 2012 dönemi verilerinde üniversite diplomalıların 4 milyon 386 bini istihdamda, yüzde 8.4 oranındaki 400 bini ise işsiz gözüküyor. Üniversiteliler, toplam işsizler ordusu içinde lise altı eğitimlilerden sonra sayıca en kalabalık grubu oluşturuyor. Ancak geriye doğru yıllar itibariyle bakıldığında üniversiteli işsiz sayısının nisan, mayıs dönemlerinde yılın en düşük düzeylerinde gerçekleştiği görülüyor. Buna göre 2012 ortalamasında bu sayının çok daha yüksek düzeylerde gerçekleşeceği bekleniyor.