Venezuela topun ağzında

EVRİM KÜÇÜK

Arjantin’in ABD mahkemelerinde alınan bir kararının ardından vadesi dolan tahvillerinde borç servisinin “imkansız” olduğunu açıklayarak temerrüte düşmesinin ardından bir başka Latin Amerika ülkesi daha temerrüt riskiyle karşı karşıya. Geçtiğimiz ay ekonomik krizle mücadele etmekte başarısız olduğu için notu düşürülen ve CDS’leri yükselen Venezuela’nın dış borçlarını ödeyemez hale gelme olasılığı uzmanlara göre yüzde 100. 

Bu yıl resesyona gireceği tahmin edilen ülke bir süredir yatırımcıları tedirgin ediyor. Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun finans kaynaklarını yapılandırmak için gerekli reformları ertelemesi iflas riskini artırıyor. Venezuela’da geçtiğimiz günlerde iki ekonomistin düzenli bir temerrüdün OPEC ülkesinin ekonomisindeki düşüşü durduabileceğini iddia etmesinden sonra ülkenin tahvil getirisi fırlamıştı. Başkan Maduro, piyasaları yatıştırmak için ‘son dolarına kadar’ borçlarını ödeyecekleri taahhüdünde bulunmuştu. Ancak bütçenin açık vermesi, yıllık enflasyonun yüzde 60’ı aşması ve sıkı sermaye kontrolleri piyasada doların azalmasına neden oldu. Dünyaca ünlü ekonomistlere göre bu da temerrüdü kaçanılmaz yapıyor. 

Rogoff ve Reinhart temerrüt uyarısı yaptı 

Harvard Üniversitesi Ekonomisti Carmen Reinhart ve Kenneth Rogoff , Venezuela’da yaşanan dolar sıkıntısı nedeniyle hükümetin halkın temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak hale getirmesi nedeniyle ülkenin dış borçlarında büyük olasılıkla temerrüde düşeceğini söyledi. Neredesye 10 yıldır süren döviz kontrolleri, dünyanın en büyük rezervlerinden birinin üzerinde oturan ülkede dolaşımdaki dolar miktarını azaltması, deodoranttan uçak biletine kadar birçok şeye erişimin zorlaşmasına yol açıyor. İki profesör Project Syndicate’te yer alan makalelerinde ekonominin son derece kötü yönetildiğini ve kişi başına milli gelirin 1970’lerdeki seviyesinin yüzde 2 altına indiğine dikkat çekti. Reinhart, “Hükümetin içeride borçlarını ödeyemediği dikkate alındığında, dış borçlarda temerrüt olasılığı yüzde 100’e yakın” dedi. Reinhart, Bloomberg’e telefonla yaptığı açıklamada da, “İç piyasada ciddi temerrüdler yaşanıyor ve ekonomi patlam üzere. Evlerini toparlamaları lazım. Eğer dış borçlarda temerrüt bunu sağlayacaksa çok kötü bir fikir olmayabilir” değerlendirmesi yaptı. 

3 yılda 27 milyar $ ödemesi gerekiyor 

Thomson Reuters verilerine göre Venezuela’nın gelecek yıl 6 milyar dolar, 2016’da 7 milyar dolar ve sonraki yıl 14 milyar dolarlık borç ödemesi bulunuyor. Venezuela’nın borcu şu an dünyada en riskli borç olarak nitelendiriliyor. JP Morgan Chase verisine göre Venezuela’nın tahvil getirisi aynı vadedeki diğer ülke borçlarından yüzde 15.42 daha fazla. Borçları ifl sa karşı sigortalama maliyetini gösteren Venezüela’nın CDS’leri dünyadaki en yüksek seviye çıktı. 

S&P, geçtiğimiz ay Venezuela'nın B- olan kredi notunu CCC+ seviyesine indirmişti. 

Mısır, Ukrayna, Gana da riskli görülüyor 

Arjantin’dan sonra Venezuela’nın da topun ağzında olduğu konuşuluyor. Ancak bu ülkeler ‘riskli ülkeler’ arasında yalnız değil. Caa1, Caa2 ve Caa3 notuna sahip ülkelerin durumu spekülatif. Bunlar arasında son birkaç ayda resesyonun derinleştiği Ukrayna’da sanayi üretiminin giderek zayıfl adığı görülüyor. Temmuz ayı itibariyle ülkenin ekonomisi yüzde 5 daraldı. 2013 sonunda yüzde 40.5 olan borç/GSYH oranının yılsonunda 55-60 olması bekleniyor. Arap Baharı sonrasında yaşanan siyasi gerginlik Mısır’ın ekonomisini zayıfl attı. Moody’s’e göre Mısır’ın beş yıl içinde ifl as etme olasılığı yüzde 40. Afrika’nın orta gelir düzeyindeki ülkelerinden Gana birkaç ay önce IMF’den yardım talebinde bulunmuştu. 2013 yılında yüzde 20 değer kaybeden Gana parası bu yıl yüzde 60 daha düştü. Gana’yı B2 olarak notlandıran ve görünümünü negatif olarak belirleyen Moody’s’e göre Gana’nın kamu borcunun GSYH’ye oranı 2015 sonunda, geçen yılkı yüzde 55.7 düzeyinden yüzde 65’in üzerine çıkacak.

Yatırımcı, gelişen ülke fonlarından çıkıyor

Yatırımcılar, Brezilya başta olmak üzere gelişen piyasa hisse senedi ve tahvillerini alan ABD Exchange traded fonlarından (ETF) ikinci hafta üst üste 1 milyar dolardan fazla para çekti. Gelişen ülkelerde yatırım yapan ETF fonlarından sermaye çıkışı 10 Ekim’de sona eren haftada 1.1 milyar doları buldu. Piyasa endeksi aynı haftada yüzde 0.7 geriledi. En ciddi kayıp 420.9 milyon dolar ile Brezilya’da gerçekleşirken, Türkiye’den ise aynı haftada toplam 15.5 milyon dolarlık çıkış yaşandı. Gelişen ülke hisse senedi piyasaları da eksiye geçti. Yılın ilk yarısında ralli yapan borsalar küresel ekonomik kaygılar ve doların değer kazanmasının yarattığı baskısyla eksiye geçti. MSCI Gelişen Ülke Endeksi yılbaşından bu yana yüzde 1.12 kayıp verirken, 1 yıllık düşüş yüzde 3.10 olarak gerçekleşti.