Ukrayna Parlamentosu'nda yumruklu onay

KİEV- Ukrayna parlamentosu, Sivastopol kentindeki Rus Karadeniz Donanma üssünün süresini 2042'ye kadar uzatan anlaşmayı onayladı.

Ukrayna parlamentosunun olaylı başlayan bugünkü oturumunda anlaşma, bunu "ülkeye ihanet" olarak nitelendiren muhalefetin yoğun protestolarına rağmen 236 evet oyuyla kabul edildi.

Anlaşmaya göre Sivastopol limanındaki Rus deniz üssünün kira süresi, sona ereceği 2017 yılından itibaren 25 yıllığına daha uzatılacak. Anlaşma, 25 yılın sonunda tarafların uygun görmesi halinde sürenin 5 yıl daha uzatılabilmesini de içeriyor.

Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev ve Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in 21 Nisanda Ukrayna'nın Harkov kentindeki görüşmesinde üssün kira süresinin uzatılması konusunda mutabakata varılmış, karşılığında ise Rusya'nın Ukrayna'ya sattığı doğalgaz fiyatlarında yüzde 30 oranında indirim sağlanmıştı.

Duma da onayladı

Rus parlamentosunun alt kanadı Duma, Kırım Yarımadası'ndaki Rus askeri deniz üssünün kira süresini 2042 yılına kadar uzatılmasını öngören anlaşmayı oybirliğiyle onayladı.

Duma'da Ukrayna Parlamentosunun anlaşmayı onaylamasının hemen ardından yapılan oturuma katılan 410 milletvekilinin tamamı, anlaşma lehinde oy kullandı.

Başkent Kiev'de binlerce muhalefet taraftarı da yeni seçilen Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in yer aldığı koalisyonun anlaşmayı onayladığı sırada parlamento binası önünde protesto gösterisi yaptı.

Parlamento Başkanı Volodimir Litvin oturumun başlamasının hemen ardından muhalefet milletvekillerinin yumurta yağmurundan yanında getirdiği şemsiye sayesinde korunurken, parlamento binasının içi de milletvekilleri tarafından atılan sis bombaları yüzünden dumanla doldu.

Muhalefet liderlerinden Yulya Timoşenko ve eski Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko'nun liderliğini yaptığı milliyetçi grup anlaşmayı ihanet olarak nitelerken, kira süresi 2017 yılında dolacak anlaşmanın uzatılmamasını istiyor.

Timoşenko kararın onaylanmasının ardından yaptığı açıklamada, iktidara gelmeleri halinde anlaşmayı feshedeceklerini söyledi.

Ancak muhalefetin sert tepkisine rağmen Ukrayna Parlamentosunda yapılan oturumda milletvekilleri üssün kira süresinin uzatılması anlaşmasını 236 oyla kabul etti. Anlaşmanın onaylanması için 226 evet oyu yeterliydi.

Kırım'ın yüzde 70'i Rusça konuşuyor

Yanukoviç, Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev ile yaptığı anlaşma çerçevesinde üssün kira süresini, Rusya'dan doğalgazın yüzde 30'luk indirimle alınmasına karşılık 25 yıl uzatmıştı. Anlaşmada, 25 yılın sonunda tarafların uygun görmesi halinde sürenin 5 yıl daha uzatılabileceğine dair bir madde de yer alıyor. Anlaşma ile Gazprom'un daha önce Ukrayna'nın taahhütlerini yerine getirememesinden dolayı yürürlüğe koyduğu cezai müeyyideler de iptal edildi.

Analistler, bu anlaşmanın Rusya'ya maliyetinin mevcut gaz fiyatlarına göre 10 yıl içinde 40 milyar dolar civarında olacağını belirtirken, ekonomik açıdan Moskova için kötü olan anlaşmanın siyasi ve stratejik açıdan son derece önemli olduğunu kaydettiler.

Ukraynalı milliyetçiler, Kırım Yarımadası'nın yüzde 70'inin Rusça konuştuğunu, deniz üssünün kira süresinin uzatılmasının bu bölgenin Ukrayna'dan ayrılıp Rusya'ya katılmasına yol açabileceğini savunuyorlar.

"Anlaşma yalnızca savaşı durdurabilir"

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Andrey Denisov, Ukrayna ile Kırım Yarımadasındaki Rus deniz üssünün kira süresinin uzatılmasıyla ilgili anlaşmayı, yalnızca "savaş veya herhangi beklenmeyen bir durumun ortaya çıkmasının durdurabileceğini" söyledi.

Denisov, Rus parlamentosunun alt kanadı Duma'da anlaşmanın onaylanması için yapılan oturumdaki konuşmasında, Kiev'in anlaşmanın hükümlerini yerine getirmemesi halinde uluslararası hukuku açık şekilde ihlal edeceğini söyledi.

Uluslararası sözleşmelerde anlaşmadan çekilme hakkı tanınmaması halinde anlaşmanın yürürlüğünün durdurulmasının Viyana Konvansiyonuna göre temelden birtakım beklenmedik değişimlere bağlı olduğunu belirten Denisov, temelden değişimlerin de "savaş veya beklenmedik bir durumun ortaya çıkması" olduğunu kaydetti.

Anlaşmanın iki ülke parlamentosunun onay sürecinden geçtiği için meşruluğunun arttığını ifade eden Denisov, "Elbette her ülke anlaşmayı iptal edebilir, bu ülkelerin kendi isteğidir. Ama böylesi ülkeler, uluslararası hukuku çiğneyerek kendilerini haydut ülkeler bölümüne çekecektir" dedi.

Denisov, Ukrayna ile imzalanan anlaşmanın karşılıklı çıkara dayandığını belirterek, anlaşmadaki gaz boyutunun da iki ülke arasında bundan sonra gaz anlaşmazlıklarının ortaya çıkmasını engelleyeceğini umduklarını söyledi.