”Türkiye ve Brezilya, İran'a koz verdi”

WASHINGTON- İran, Türkiye ve Brezilya arasında varılan Tahran'ın uranyum takasına ilişkin mutabakat, Amerikan basınında geniş yer bulmaya devam ediyor.

Washington Post gazetesinin bugünkü sayısında yer alan başyazıda, mutabakatın, Tahran'ın nükleer programının dizginlenmesi yolunda hiçbir rol oynamayacağı savunularak, "Türkiye ve Brezilya'nın İran'a bir diplomatik koz verdiği" öne sürüldü.

Yazıda, anlaşmanın, ABD Başkanı Barack Obama yönetiminin İran'a uluslararası baskının yöneltilmesi çabasını raydan çıkarabileceği, ayrıca İran rejiminin uranyum zenginleştirmesi konusunda daha fazla zaman kazanabileceği ve iç muhalefeti yenilgiye uğratabileceği yorumları yapıldı.

Gazetedeki yazıda, "Diğer bir deyişle (anlaşma) Türk ve Brezilyalı liderlerin kendilerini küresel oyuncular olarak kanıtlama heveslerinden ustaca istifade eden Ayetullah Ali Hamaney rejimi için büyük bir diplomatik koz olabilir" ifadesi kullanıldı.

Tahran'da üç hükümet tarafından imzalanan ortak bildirinin, geçen Ekim ayında ABD, Fransa ve Rusya tarafından sunulan teklife görünüşte benzediğine işaret edilen yazıda, "Ancak farklar önemli. Ekimdeki anlaşma İran'ı, bomba üretmeye yetecek miktarda zenginleştirilmiş uranyumdan mahrum bırakacaktı, bu son anlaşmada ise İran, bomba yapmaya yetecek materyali elinde tutacak" denildi. Yazıda, İranlı yetkililerin uranyum zenginleştirmeye devam edecekleri açıklamasına işaret edildi.

"Zamanlama önemli"

Anlaşmanın, BM Güvenlik Konseyi'nin yeni yaptırımlar tasarısını ele almaya başlamak üzere olduğu bir döneme rastladığına işaret edilen yazıda, şunlar kaydedildi:

"Zamanlama birçok açıdan önemli. İran'da geçen yılki tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birinci yıl dönümü olan 12 Haziran yaklaşıyor ve rejim, muhalif Yeşil Hareketi'nin yeniden dirilmesini önlemeye niyetli. Yaptırımlardan birkaç hafta bile daha kurtulmak, Hameney'e ve İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'a radikal iktidarlarını sağlamlaştırmalarında yardım edebilir."

Obama yönetimi ve müttefiklerinin bu zorluğu savuşturmak için ustaca bir çalışma yürütmeleri gerektiği ifade edilen yazıda, Tahran'ın Türkiye ve Brezilya'ya sunduğu şartlardan bile çekilmesinin mümkün olduğu görüşü savunuldu.

Yazıda, "Tahran'ın ortak bildiriye bağlı kalması halinde bile, planın ABD için kabul edilemez olması gerektiği" belirtildi. "Eğer takas olacaksa, İran'dan, uranyum zenginleştirmeye son vermesinin istenmesi gerektiği" kaydedilen yazıda, "Ve eğer (İran) uranyum zenginleştirmeyi yasaklayan BM kararlarının uygulanmasını tartışmayı kabul etmezse BM Güvenlik Konseyi'nde yaptırımlar ileriye götürülmeli" denildi.