Trump, şirketlerinin olduğu ülkeleri pas geçti

Evrim KÜÇÜK

DIŞ HABERLER - ABD Başkanı Donald Trump’ın yedi Müslüman ülke vatandaşlarının ülkeye girişini yasaklayan kararnamesine tepkiler giderek büyüyor. Hem ABD’nin kendi içinde büyük protestolar yaşanırken, dünyanın dört bir yanından hem siyasiler hem de işdünyası Trump’ın verdiği karara tepkili.

Trump’ı eleştirenler, kendisinin Müslümanları suçlu göstererek haksız davrandığını, ABD yasaları ve anayasasını ihlal ettiğini ve göçmen dostu bir ülke olan ABD’nin bu tarihsel özelliğini zedelediğini söylüyorlar. Trump imzaladığı kararnamenin “dinle ilgili olmadığını” ancak Amerika’nın güvenliğini korumakla ilgili olduğunu söylüyor.

Trump kararnameyle Suriye uyrukluların ABD’ye girişini dört ay süreyle, İran, Libya, Sudan, Yemen, Irak, Somali vatandaşlarını da üç ay süreyle yasaklamıştı. Siyasi gözlemciler bu ülkelerin ortak noktasının ise Trump’ın şirketlerinin faaliyet göstermemesi olduğunu söylüyor.

Trump’ın kendi şirketlerinin çalıştığı ülkelerin yasaktan muaf tutulduğu belirtiliyor. New York Times gazetesinde yer alan bir analize göre yasağa dahil edilen ülkelerin komşuları olan Suudi Arabistan, Lübnan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır listede olmamasına karşın terör ihracatında daha büyük bir risk teşkil ediyor. ABD’de daha önce meydana gelen terör saldırıldırılarında bu ülkelerin daha fazla parmağı bulunduğu belirtiliyor. Bir Suudi olan Usame Bin Ladin ve Mısırlı yardımcısı Aylan El-Zawahri tarafından yönetilen 11 Eylül saldırılarını düzenleyen 19 teröristin 18’inin bu ülkelerden olduğu biliniyor.

New York Times’a göre Trump’ın şirketlerinin Suudi Arabistan’da birçok yükümlülükleri bulunuyor. Mısır’da da kayıtlı iki şirketi var. BAE’de bir golf merkezine, lüks bir konut projesi ve spa’ya kendi adı verilmiş durumda. New York Times; Türkiye, Hindistan ve Pakistan’ın da yasak getirelen 7 ülkeyle aynı riskleri taşıyabileceğini ancak bu üç ülkede de Trump’ın faaliyetleri olduğunu hatırlatıyor. Endonezya ve Azerbaycan da Trump’ın şirketlerinin ticari ilişkilerinin olduğu ülkelerden.

New York Times, yazıda dikkat çekiler ülkelerin yasak listesine eklenmesini değil, hiçbir ülkeye özel yasak uygulanmaması gerektiğini savunuyor.

Küresel iş dünyası tepkili

Trump’a kürüsel tepkiler çığ gibi büyürken, dev şirketler serbest ticareti ve işçilerin yer değiştirmesini engellediği için kararı eleştiri bombardımanına tuttu. En büyük tepkiyi verenlerin başında Silikon Vadisi diği 75 ülkede 5 yıl içinde 10 bin mülteciyi istihdam edeceğini duyurdu. CEO Howardgeliyor. Sektörün “becerili göçmenlik” konusunda Trump ile çatışmaya hazırlandığı ifade ediliyor. Trump’ın H-1B ismi verilen ve teknoloji firmalarının ABD dışından yetenekli yazılımcıları ülkeye getirebilmesine yarayan vizeye de karşı çıktığı hatırlatılıyor.

► Apple’ın CEO’su Tim Cook, yasağı desteklemediklerini daha önce Beyaz Saray’a bildirdiklerini hatırlattı ve “Göç olmadan Apple olmazdı” dedi. Apple’ın kurucusu olan Steve Jobs’un biyolojik babası da Suriye göçmeni idi.

► Google’ın bir Hindistan göçmeni olan CEO’su Sundar Pichai, Trump’ın politikisanı ‘acı verici’ olarak nitelerken, şimdilik 600 bin çalışanından 200’ünün etkilendiğini bildirdi.

► Tesla’nın CEO’su Alan Musk karara karşı öfkesini dile getirdi. Tusk, yasağın vurduğu birçok insanın ABD’nin güçlü bir savunucusu olduğunu belirterek, bu insanların reddedilmeyi hak etmediklerini söyledi.

► Microsoft’tan Satya Nadella, göçün şirketleri, ülkeleri ve tüm dünyada üzerinde pozitif etkisi olduğunu dile getirdi.

► General Electric’in CEO’su Jeff Immelt, şirket içi yazışmada yaptığı açıklamada, ‘başarımız içzin kilit önemde, dostlarımız ve ortaklarımız’ olarak nitelediği birçok çalışanın yasak getirilen ülkelerin vatandaşı olduğunu söyledi.

► Starbucks, faaliyet göster Schultz, şirket çalışanlarına gönderdiği mektupta, “Amerikan Rüyası’nın vaad ettiği değerlerin sorgulandığı eşi benzeri görülmemiş bir zaman” yaşandığına dikkati çekti.

► Uber, ABD dışında zor durumda şoförlerine finansal destek vereceğini açıkladı.

► Airbnb şirketi, ABD Başkanı Donald Trump’ın 7 Müslüman ülkenin vatandaşlarından ülkeye giriş yasağından etkilenenlere ücretsiz konaklama sağlayacağını duyurdu.

Tartışmalı kararnameye dünyadan tepki yağıyor

► İslam İşbirliği Teşkilatı: İslam İşbirliği Teşkilatı (OIC), seyahat yasağının aşırıcılığa karşı verilen ortak mücadeleye zarar verdiğini belirtti. OIC tarafından yapılan açıklamada, “Böyle seçici ve ayrımcı adımlar yalnızca aşırı grupların söylemlerini daha da keskinleştirecektir” denildi.

► İngiltere: ABD Başkanı Donald Trump’ın Londra’yı ziyaret etmesi ve Kraliçe Elizabeth ile akşam yemeği yemesi için yapılan daveti iptal etmesi için başlatılan kampanyaya imza verenlerin sayısı bir milyona yaklaştı.

► Endonezya: Dışişleri Bakanı Retno Marsudi, ABD Başkanı Donald Trump’ın yedi İslam ülkesi vatandaşlarının ülkeye girişini engelleyen başkanlık kararnamesinin üzüntü verici olduğunu açıkladı.

► İtalya: Başbakanı Paolo Gentiloni, ülkesinin, Avrupa’nın temel taşları olan açık toplum, çoğul kimlik ve ayrımcılığa karşı olma gibi değerlerine bağlı olduğunu bildirdi.

Havaalanlarında kaosa neden oldu

ABD Başkanı Donald Trump’ın çoğunluğu Müslüman nüfusa sahip yedi ülke vatandaşlarına ve bu ülkelerden gelen göçmenlere yönelik uyguladığı yasaklar nedeniyle İstanbul Atatürk Havalimanı'ndan ABD’ye gitmeye hazırlanan onlarca kişi durduruldu. NATO üyesi Türkiye her ne kadar listede olmasa da Atatürk Havalimanı, Ortadoğu’dan gelerek Avrupa ve ABD’ye seyahat edenlerin sıklıkla kullandığı bir geçiş noktası. Paris’te da Fransız havayolu şirketi Air France’dan yapılan açıklamada, “ABD’ye gitmek için bilet alan veya aktarma yapan 15 yolcunun uçağa binişinin engellendiği” belirtildi. Paris Charles de Gaulle havalimanındaki duyuru ekranlarına yansıtılan fotoğrafta isimleri belirtilen kişilerin uçamayacakları uyarısı yapıldı. ABD’de Los Angeles ve San Francisco havalimanlarında ABD Başkanı Trump’ın mültecilerin ülkeye girişini sınırlandıran kararnamesine karşı gösteriler düzenlendi. Trump’ın kararnamesinin ardından Los Angeles Havalimanı Tom Bradley Terminali’nde gözaltına alınan 7 kişinin serbest bırakılması için yolu trafiğe kapatan eylemciler polisle karşı karşıya geldi.