Tarihi CETA anlaşması hakkında yanıt bekleyen sorular
AB ve Kanada, müzakerelerinin 7 yıl sürdüğü ve bir dönüm noktası olan Kapsamlı Ekonomik ve Ticaret Anlaşması'nı (CETA) imzaladı. Ancak CETA Avrupa'nın anlaşmaları kabul etme yeteneğinin sorgulanmasına neden oluyor.
AYDIN ŞAHİNALP
DIŞ HABERLER - CETA'yı, Brüksel'deki AB-Kanada Zirvesi'nde, AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, Kanada Başbakanı Justin Trudeau ve AB Dönem Başkanı Slovakya Başbakanı Robert Fiko imzaladı. Anlaşmanın tamamen yürürlüğe girmesi için AB şemsiyesi altındaki 38 parlamentonun onayı gerekiyor. Pazar günkü atılan imzalar CETA'nın yüzde 98 2017'de uygulanması yolunu açıyor. 7 yıllık müzakerelerin ardından şubat ayında üzerinde uzlaşılan CETA, Avrupa Bloğu'nun ileri sanayisi olan bir major ekonomiyle imzaladığı ilk anlaşma olması açısından dikkat çekiyor.
Yıllık 550 milyon dolar ceplerinde kalacak
Artık yeni bir dönemin başladığını belirten AB Komisyonu Başkanı Juncker "AB ve Kanada insanları için yeni bir dönem başladı. CETA, yarım milyardan fazla insana yeni fırsatlar sunacak. İthalat vergilerinin neredeyse tamamının ortadan kalkmasıyla birlikte Avrupalı sanayi ve tarımsal ürün ihraççısı yıllık 500 milyon euro (549 milyon dolar) tasarruf edecek" diye konuştu. Kanada'nın yapılan anlaşmalar neticesinde Bulgaristan ve Romanya'ya uyguladığı vizeleri 2017 sonuna kadar kaldıracağını ve bunu olumlu karşıladığını anlatan AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ise, "28 AB lideriyle görüştüm. CETA, Avrupa'da en az tartışmalı olan ticaret anlaşması" değerlendirmesinde bulundu. Ancak bazı uzmanlar tarihi anlaşma hakkında Juncker ve Tusk gibi iyimser düşünmüyor. Uzmanların bir bölümü özellikle ABD ve Kanada ile varılan anlaşmaların Avrupa ticaretin liberalleştirilmesi için yüksek risk teşkil ettiğini savunuyor. Financial Times'a konuşan düşünce kuruluşu ECIPE ‘nin Direktörü Hosuk Lee-Makiyama, "CETA'nın imzalanmasının ardından şimdi Avrupa daha hafif ve daha az iddialı ticaret anlaşmaları yoluyla gitmek zorunda kalacak. İlk olarak daha az iddialı teklifler alacağız. Çünkü mevkidaşlarımız bizi ticaret anlaşmalarını onaylamaya muktedir olarak görmeyecek. İkinci olarak da müzakere alanlarında yeniden yapılandırmalar göreceğiz." diye görüşlerini özetliyor.
Lee-Makiyama gelecekteki olası ticari anlaşmalarda yatırım ve hizmet sektörlerinin kademeli olarak sileneceğini savunuyor. Bu, halen derin finansal krizden çıkmak için mücadele veren Avrupa'nın ihracat bağımlı ekonomileri için büyük bir soru işareti oluşturuyor. Büyük ticaret anlaşmaları ekonomik büyümeyi mahmuzlamalı. Yaşanılan bütün aksiliklere rağmen Avrupa Birliği hala bu yılın sonunda dünyanın en büyük üçüncü ekonomisi Japonya ile bir ticaret anlaşması sağlamayı umut ediyor. Ancak bu anlaşma sürecinde ortaya konulan heves gittikçe azalırken öncelikler de değişiyor.
ABD'deki başkanlık yarışına sayılı günler kala, AB-ABD arasındaki dünyanın en büyük ticaret anlaşmalarından birisi olan Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) Anlaşması için yürütülen müzakereler çok uzun bir askıya alınma sürecinde. Karşılıklı TTIP görüşmelerini canlandırmak için yeni hamleler gerekebilir.
Kapsamlı Ekonomik ve Ticaret Anlaşması CETA, Avrupa Parlamentosu'nun aralık ayında onaylamasıyla geçici olarak yürürlüğe girecek. CETA'nın tamamen uygulanabilmesi için Avrupa Birliği çatısı altındaki 30'dan fazla ulusal ve bölgesel parlamentonun anlaşmayı onaylaması gerekiyor.
"Gelecekteki anlaşmalar zor olacak"
Bazı yetkililer, CETA'nın Avrupa'nın gücünü köreltmeyeceğinine inanıyor. Ancak Avrupa Birliği Ticaret Komisyonu'nun eski üyesi Peter Mandelson, "Ceta deneyimi gelecekteki olası ticaret anlaşmalarının çok zor bir hale sokacak. Çünkü Avrupalı yetkililerin mevkidaşları müzakere süreçlerinde karşılarında kimin olduğunu merak etmeye başlayacak. AB Komisyonu anlaşmada ödün verdiğinde bunun iyi niyet kazanmak için yeterli olduğunu düşündü. Ancak Avrupa'nın ticaret üzerindeki iç siyaseti bunu sağlayamadı" dedi.
En az 9 bin 'tarife' kalkıyor
Düşük seyreden emtia fiyatlarının ekonomisini oldukça olumsuz etkileyen Kanada, Avrupa Birliği ile bir ticaret anlaşmasını imzalamak için çok agresif bir yol izledi. Öyle ki arızalanan uçak bile Kanada Başbakanı'nı Justin Trudeau'yu durduramadı . AB- Kanada arasında imzalan CETA anlaşmasıyla birlikte etten balığa, tarımsal ürünlerden sanayi mallarına kadar yaklaşık 9 bin üründe uygulanan gümrük vergisi kaldırılacak. Anlaşma ayrıca Kanada ve AB arasında hizmet, bankacılık ve sigortaclık alanlarında rekabet zemininin oluşmasını da sağlayacak.