Suriye'nin kaderi BMGK'da bir kez daha oylanıyor

NEW YORK -Suriye'de dördüncü yılına giren savaşta, "bölgede barış ve güvenliği sağlayamadığı" gerekçesiyle eleştirilen BM Güvenlik Konseyi, Suriye'deki durumun Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) sevk edilmesine ilişkin Fransa'nın hazırladığı karar tasarısını oylayacak.

BMGK'nın 5 daimi üyesinden birisi olduğu için veto hakkı bulunan Rusya, tasarıyı veto edeceğini şimdiden ilan etmiş durumda. Dolayısıyla eğer Rusya oylama saatine kadar kararını değiştirmezse tasarı reddedilecek.

Oylamada Çin'in nasıl bir tutum alacağı ise belirsizliğini koruyor. Bugüne kadar konuya ilişkin herhangi bir açıklama yapmayan Çin'in veto yetkisini kullanmayıp çekimser kalabileceği belirtiliyor.

Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vitaly Churkin, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, oylanacak tasarıyı "reklam kampanyası" olarak niteleyerek, "Tasarı, Suriye'deki krizi siyasi yollarla çözme çalışmalarımıza zarar verecektir" dedi.

Veto gerekçesinin detaylarını oylamadan sonra açıklayacağını ifade eden Churkin, tasarının zarar vereceğini öne sürdüğü "siyasi çözüm çabalarının" ne olduğuna ise değinmedi.

Esed rejimini hesap vermeye götürecek her adıma muhalefet eden Rusya'nın, ülkedeki krizde iki taraftan da savaş suçu işleyenlerin yargı önüne çıkmasının çözüme ne gibi zararları olacağını nasıl açıklayacağı merak ediliyor.

"Suriye'deki durum barış ve güvenliğe tehdit"

Suriye'nin UCM'nin temelini oluşturan Roma Statüsü'ne taraf olmaması nedeniyle ülkede işlenen suçların UCM tarafından soruşturulabilmesi için, konunun  BM Güvenlik Konseyi tarafından sevk edilmesi gerekiyor. 
Bu amaçla Fransa tarafından hazırlanan ve BMGK'ya sunulan karar tasarısında, Suriye'deki durumun uluslararası barış ve güvenliğe tehdit oluşturduğu vurgulanıyor.

Tasarıda, Mart 2011'den bu yanaSuriye rejimi ve rejime destek veren militanlar ile diğer devlet dışı silahlı grupların işlediği suçlar şiddetli biçimde kınanarak, Suriye'deki durumun UCM'ye sevk edilmesi ve savcının soruşturma başlatması isteniyor.

Tasarıda, Suriye'nin mahkeme ile işbirliğine gitmemesi durumunda da tüm ülkeler, bölgesel ve uluslararası örgütlerden UCM savcısına ve mahkemeye destek vermeleri talep ediliyor.

ABD'ye güvence verildi

BM Güvenlik Konseyi, daha önce Libya ve Darfur'daki savaş suçlarını UCM'ye sevk etmişti. BMGK'daki 15 üyeden 11'i Roma Statüsü'ne tarafken daimi üyeler ABD, Rusya ve Çin ile geçici üye Ruanda anlaşmaya henüz taraf olmadı.

ABD, Fransa'nın tasarısını destekleyeceğini belirtse de Suriye'ye ilişkin daha önceki tasarılarda olduğu gibi fazla öne çıkmıyor. Bunun nedenleri arasında hem ABD'nin Roma Statüsü'ne taraf olmaması hem de Golan Tepeleri'ndeki İsrail işgali dolayısıyla İsrailli yetkililerin de soruşturmaya dahil edilme riski gösteriliyor.

Fransa'nın metni kaleme alırken ABD'ye bu konularda garanti verdiği ve ne ABD askerlerinin ne de İsrail -Suriye sorununun soruşturmaya dahil olmayacağını söyledikleri öğrenildi.

Tasarıda da Mart 2011'den sonra ülkede başlayan iç savaşa ilişkin suçların UCM'ye konu edileceği vurgulanarak, İsrail'in Golan tepelerini işgalinin soruşturmaya dahil edilmemesi sağlanıyor.

TasarıyaBM Güvenlik Konseyi dışındaki ülkelerin de büyük desteği var. İsviçre öncülüğünde geçen hafta BMGK'ya mektup gönderen 58 ülke, Suriye'deki durumun UCM'ye sevkini desteklediklerini duyurdu.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun ve BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navi Pillay da daha önceki açıklamalarında, Suriye'de iki tarafın da insan hakları ihlalleri yaptığına yönelik kuvvetli deliller olduğunu belirterek, bunun sorumlularının yargılanması için BMGK'yı göreve çağırmışlardı.