'Savaş' küresel ticaretin rotasını değiştiriyor
ABD’nin ek gümrük vergisi uygulamasıyla fitili ateşlenen ve her geçen gün alevlenen ticaret savaşları küresel ticaretin de rotasını değiştiriyor. Sevkiyatlar yeni güzergahlara yönlendirilirken ülkeler, ticaret önünde duvarların yükselmesiyle daha derin endişeye düşüyor.
Aydın ŞAHİNALP
ABD’de Trump yönetiminin mart ayında ithal çelik ve alüminyuma sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmesiyle fitili ateşlenen ve her geçen gün alevlenen ticaret savaşları dünyanın önde gelen emtia piyasalarında kargaşa yol açıyor. Kargolar yeni rotalarına yönlendiriliyor. Ülkeler, ticaret önünde bariyerler yükseldikçe daha derin endişe içine düşüyor.
ABD ve Çin gittikçe kızışan küresel ticaret savaşlarında, soya fasulyesinden domuz eti ve nükleer reaktörlere kadar her şey için tarifeleri yükseltiyor. Savaş alevlenirken liderler geri adım atmıyor. Trump gözünü daha yüksek tarifelere dikti. Yeni engeller, İran ve Venezüella'ya yönelik daha sert ABD yaptırımları ile birleştirildiğinde, her yıl trilyonlarca dolarlık mal taşıyan ticaret yollarını da tehdit ediyor. Küresel metal pazarı taşları yerinden oynatan düzensizliğe adapte olmaya çalışıyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın küresel ticarette dengeleri alt üst eden kuralları yeniden belirleme hamleleri , metal piyasalarını büyük belirsizliğe itti. Baş ta Çin olmak üzere Avrupa Birliği ülkeleri ve Rusya olmak üzere ülkelerin ABD tarife ve yaptırımlarına karşılık vermesiyle kargaşa daha da büyüyecek gibi görünüyor. Bloomberg’de yer alan haberlere gö-
re ABD'de çelik ve alüminyum fiyatları, gümrük tarifeleri nedeniyle üreticilere büyük darbe vuracak seviyelerde yükselişini sürdürüyor.Dünya genelinde metal fiyatları inişli çıkışlı bir yol izlerken bakır ve çinko fiyatları talebin düşeceği kaygılarıyla geri çekiliyor. Hisse senedi yatırımcıları şimdiye kadar iyimser kalmayı başarırken metal yatırımcıları tedirgin.
Beyaz Saray tarımsal emtiaya yön vermek istiyor
Bu arada dünya çapında en hızlı büyüyen fosil yakıt piyasası olan doğalgaz sektörü de artan küresel ticaret gerilimlerinden olumsuz etkileniyor. Dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatçısı olmayı hedefleyen ABD’de Başkan Trump Pekin’e karşı ticaret konusunda günden güne sert açıklamalar yapıyor. Avrupa'da, ABD yaptırımları Rusya’dan gelen doğalgaz boru hattı projesini durdurmaya çalışırken, dünyanın en büyük LNG satıcısı olan Katar'ın satış uygulamaları rekabete aykırı olduğu gerekçesiyle yetkililer tarafından soruşturuluyor. Geçtiğimiz 3 ay boyunca İran’ın ürettiği ham petrolünün günlük 1.4 milyon varilini ithal eden Çin ve Hindistan, Beyaz Saray yönetiminin İran'ın petrol ihracatını sıfıra indirme isteğinde belirleyici rol oynayacak. Asya devleri ham gittikçe artan ham petrol maliyetlerini de göz ardı edemeyecek poziyondalar. Bu hassas denge ABD'nin özellikle Çin'e yönelik ham petrol ihracatçısı olarak öne çıkmasıyla da karmaşıklaşan bir hikaye.
ABD Başkanı Donald Trump ve ekonomik kurmaylarının son hamleleri önümüzdeki yıllarda küresel tarımsal emtia ticaretinin izleyeceği rotayı belirlemek istiyor. Çin'den Meksika'ya kadar olan ülkelerle başlattığı ticaret çatışması gıda pazarlarında gerginliği tırmandı ve yakın gelecekte de pek durulacakmış gibi görünmüyor. ABD, küresel tarım ticaretinde kilit bir rol oynuyor. ve çiftçi ihracatının yaklaşık üçte ikisi ticaretle ilgili anlaşmazlıklarda veya görüşmelerde yer alan uluslara gönderilir.Amerika’da çiftçilere kredi veren CoBank’a göre ABD tarımsal ihracatının üçte ikisini ticaretle ilgili anlaşmazlıklar yaşadığı ülkelere gerçekleştiriyor. Meksika ve Avrupa Birliği, halihazırda Amerikan tarımsal ürünleriyle ilgili bazı ticaret engelleri getirdi. Çin ABD’den soya fasulyesi ithalatını durdurdu.Uzmanlar domuz etinden pamuk ve tahıllara kadar birçok tarımsal emtia akışının rotasını değiştirecek ticaret savaşından en çok ABD’nin olumsuz etkileneceğini öngörüyor.
Savaşın asıl nedeni 12 trilyon dolarlık pazar mı?
ABD ile Çin arasında yaşanan ticaret savaşının arkasındaki en önemli faktörlerden birinin 12 trilyon dolarlık 5G teknoloji yarışını kazanmak olduğu iddia ediliyor. Uzmanlara göre 5G teknolojisi sürücüsüz araçlardan gelecekteki akıllı şehirlere kadar birçok şeyin belkemiği olarak görülüyor. Amerika ve Çin, 5G'de lider olma ve yeni nesil mobil internette standartları belirlemede kıyasıya bir yarışın içinde bulunuyor. Bazı uzmanlar geçen cuma Pekin yönetiminin, ABD'nin tarife artışına karşılık olarak ABD'den ithal ürünlerine ilave gümrük tarifeleri uygulamasıyla yeniden alevlenen ticaret savaşlarının altında yatan ana neden olarak bu yarışı gösteriyor.
5G teknolojisi ABD Başkanı Donald Trump'ın “Amerika'yı yeniden büyük yapma” vaadi ve 2030 yılına kadar Çin'in yapay zekâda (AI) dünya lideri olma isteğinin anahtarı olabilir.IHS Markit verilerine göre, 5G teknolojisinin 2035 yılında küresel olarak 12.3 trilyon dolarlık devasa bir ekonomik çıktı sağlaması bekleniyor. Mobil internette küresel olarak kabul edilmesi gereken standartlar bulunuyor. Stantartların kabulü sonrası telekomünikasyon ekipmanları ve mobil araçları üreten şirketler, dünya genelinde 5G teknolojisini yayabilirle. 5G için bazı temel şartlar aralık ayında kabul edilmişti. Ancak şimdi gerçek yarış, Çinli ZTE ve Huawei gibi telekomünikasyon parçası üreten firmalar ile Nokia ve Ericsson gibi Avrupalı şirketlerin 5G’ye liderlik yapmasıyla devam ediyor. Qualcomm ve Intel gibi ABD'li çip üreticileri de yarışta yer alıyor.
