Ruble sancısı Rusya’nın komşularına yayılıyor
Rubledeki sarsıntının acısını sadece Rusya değil; ticaret, yatırımlar ve işçi dövizleri konusunda Rusya’ya bağımlı olan eski Sovyet ülkeleri de çekiyor. Rusya’ya komşu ülkeler, paralarını savunmak ya da çökmesini engellemek için hamlelerde bulunuyor
EVRİM KÜÇÜK
DIŞ HABERLER - Ukrayna’daki şiddeti desteklediği gerekçesiyle Rusya’ya uygulanan ekonomik yaptırımlar ve petrol fiyatlarındaki gerileme nedeniyle son aylarda Rus ekonomisi önemli hasar aldı. Ülke ekonomisi daralıyor ve resesyonun giderek derinleşmesi bekleniyor. Rusya’nın sorunları sınırlarının ötesine geçmeye ve komşularını vurmaya başladı. Dış ticartelerinde büyük paya sahip Rusya’nın parasındaki sert düşüş nedeniyle rekabet güçlerini yitiren eski Sovyetler Birliği ülkelerinin bir kısmı parasını devalüe ederken, bazıları paralarının çökmesini engellemeye çalışıyor.
Ticaret, yatırımlar ve işçi dövizleri açısından bağımlılar
2014 yılında Amerikan Doları karşısında yüzde 43 değer yitirirek geçen senenin en büyük kaybını veren para olan Rus Rublesi yıl başından bu yana yüzde 7 daha geriledi. Federal gelirinin üçte ikisini oluşturan petrol fiyatlarındaki düşüş, Batı’nın uyguladığı yaptırımların yarattığı baskı ve durma naktasına gelen büyüme rubleyi sarsıyor. Bunun acısını sadece Rusya değil; ticaret, yatırımlar ve işçi dövizleri konusunda Rusya’ya bağımlı olan eski Sovyet ülkeleri de çekiyor. Rusya’nın komşusu ülkelerin merkez bankaları kendilerini korumak için art arda hamlelerde bulunuyor. Bunun son örneği Azerbaycan olurken, Rusya’nın diğer komşularının attığı adımlar şöyle:
Azerbaycan: En önemli ihraç kalemi petrol ve doğalgaz gelirlerinde kayba uğrayan Azerbaycan, ihracatını desteklemek için devalüasyon yapmak zorunda kaldı.. Azerbaycan’ın devalüasyona gitmesinin ardından Azerbaycan Manatı, euro karşısında yüzde 33,8, dolar karşısında yüzde 33,9 değer kaybederken, euro 1,1950, dolar 1,05 manattan işlem görmeye başladı.
Moldova: Ülkenin parası leyin resmi kuru 2015’te yüzde 25 düşürüldü. Merkez Bankası geçtiğimiz günlerde faiz oranını 500 baz puan yükseltti. Hemen sonrasında ley biraz toparlandı. Yükselişte yeni başbakanının verdiği güvende etkili oldu.
Ukrayna: Merkez Bankası’nın yerel parayı desteklemek için kullandığı dolar ihalelerini sonlandırdığı 5 Şubat’tan bu yana ülkenin parası hrivna yüzde 40’tan fazla değer kaybı yaşadı. İhale düzenlemek yerine Merkez Bankası faiz oranlarını 550 baz puan artırarak yüzde 19.5’e getirdi. Ülkenin sadece 5 haftalık ithalatını ödeyecek büyüklükte döviz rezervinin kaldığı belirtiliyor.
Türkmenistan: Doğalgaz zengini Türkmenistan, 1 Ocak’tan itibaren geçerli olmak üzere parası manatı yüzde 19 devalüe ederek 1 manat=3.5 dolar seviyesine getirdi.
Belarus: Ocak ayında bir diğer tedbir kapsamında Belarus Rublesi yüzde 18 devalüe edildi. Merkez Bankası parasının euro/dolar/ruble sepeti karşısında bu yıl yüzde 3 ila 7 gerilemesini bekliyor.
Ermenistan: Merkez Bankası geçtiğimiz yıl yüzde 15 değer kaybeden parasını desteklemek amacıyla 10 Şubat’ta faizleri yüzde 9.5’ten yüzde 10.5’e çıkardı.
Gürcistan: Merkez Bankası 19 Şubat’ta parası lariyi desteklemek için 40 milyon dolar sattı. Bu, şubat ayında ikinci dolar satışı oldu. Banka ayrıca bu ay faiz oranlarını 50 baz puan yükselti. Lari, bu yıl yüzde 15 zayıflayarak 2003 yılından bu yana en düşük seviyeye indi. Ülkenin ekonomisinin de zorlu bir sürece gireceği belirtiliyor. Ekonomik Kalkınma Bakanı Georgy Kvirikaşvili, dün yaptığı açıklamada, rubledeki düşüşün ekonomiyi sarstığını, yüzde 5 olan büyüme tahminini yüzde 2.0-2.5 seviyesine çekebileceklerini bildirdi.
Kazakistan: Geçtiğimiz yıl şubat ayında parası tengeyi yüzde 19 devalüe etmişti. Bu yıl yeniden para üzerindeki baskının artabileceği belirtiliyor ve vadeli işlemlerde tengenin gelecek üç ayda yüzde 15 devalüe edileceği fiyatlanıyor
‘Yatırım yapılamaz’ notu tahvillere sert satış getirdi
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Rusya’nın kredi notunu Baa3’ten Ba1’e düşürmesi ve görünümünü negatifte tuttuğunu açıklaması hem Rusya’nın hem de notunun etkileneceğinden endişe edilen Ukrayna’nın tahvillerine yoğun satış getirdi. Rusya’nın dolar cinsinden tahvillerinin fiyatı 2.5 sent düştü. 2030 vadeli tahvilin fiyatı 106.5 sentle 1 haftanın en düşüğüne indi. 2043 vadeli tahvilin fiyatı da 2.5 sent geriledi. Rus ABD kağıtlarıyla getiri spredi 9 puan artarak 524 puana çıktı. Rusya’nın beş yıl vadeli borcunu ifl asa karşı sigortalamanın maliyeti, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in ülkenin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyenin altına düşürmesinin ardından yükseldi. Rusya’nın beş yıllık kredi iflas takası primi (CDS) Markit verilerine göre cuma günkü kapanışa göre 31 baz puan yükselerek 524 baz puan ile bir haftanın en yüksek seviyesine ulaştı. Moody’s açıklamasında not indirimiyle ilgili olarak Ukrayna krizi, petrol fiyatlarındaki düşüş ve ruble kuruna dikkat çekilirken; negatif görünümün de yaşanabilecek potansiyel şokları yansıttığı ifade edildi. Standard & Poor’s da ocak ayı sonunda Rusya’nın kredi notunu yatırım yapılabilir seviyenin altına düşürmüştü. Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov ise kararın kötümser öngörülere dayandığını ve Rusya’nın gerçek durumunu yansıtmadığını söyledi.