"Bizi uzaya götürün"

ANKARA - Wikileaks tarafından ele geçirilen Amerikan diplomatik yazışmalarında, Türkiye'nin Amerikan Boeing yolcu uçağı alımı karşılığında, ABD'den uzaya bir Türk astronotu gönderilmesi için yardımını istediği iddia edildi.

New York Times gazetesinin yayımladığı son Wikileaks belgelerine göre, Amerikalı diplomatlar, Boeing'in Avrupalı rakibi Airbus karşısında uçak satışını artırması için birçok kez Boeing'e yardımda bulundu. Gazete ayrıca, Wikileaks belgelerine göre geçen yılın başında Türkiye'nin, ilerideki bir NASA uçuşunda bir Türk astronotuna yer açılması karşılığında, Türk Hava Yolları'nın 20 Boeing yolcu uçağı satın alma önerisinde bulunduğunu da öne sürdü.

Belgelere göre, Ocak 2010'da Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, ABD'nin o dönemdeki Ankara Büyükelçisi James F. Jeffrey ile görüşmesinde, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün, Türkiye'nin uzay programına ABD'nin yardım etmesini ve Amerikan Federal Havacılık İdaresi'nin (FAA) Türkiye'nin havacılık emniyetinin iyileştirilmesine destek sağlamasını istediğini iletti.

Gazetede yayımlanan Wikileaks belgelerine göre, Ulaştırma Bakanı Yıldırım, Amerikan Büyükelçisi'ne "Bu alanda işbirliği satış için gerekli ortamı yaratır" dedi.

New York Times'a göre Büyükelçi Jeffrey, Washington'a gönderdiği kriptoda, Türk makamlarının, Boeing uçağı satışını siyasi isteklerle ilintilendirme çabalarını "nahoş bulduğunu ancak bu satışta siyasi etkinin derecesinin şaşırtıcı olmadığını" iletti. Jeffrey, Türk yetkililere de, Federal Havacılık İdaresi'ne (FAA) Türkiye'nin havacılık güvenliğinin iyileştirilmesi ve uzay keşif programında işbirliğinden iki ülkenin de karlı çıkacağını söylediğini belirtti.

Jeffrey, mesajında, "Belki yörüngeye bir Türk astronotu yerleştiremeyebiliriz ama havacılık güvenliğini iyileştirmek için Türkiye'nin bu alandaki kapasitesini güçlendirebileceğimiz bizim amaçlarımıza uygun programlar mevcut. Her halükarda, satış için şansımızı azamiye ulaştırmak istiyorsak, bakanın muğlak isteğine bir şekilde yanıt vermeliyiz" dedi.

Belgelerde ayrıca, Bush yönetimi ve Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy arasında, 2007'de Bahreyn'e yolcu uçağı satışı konusunda zorlu bir savaş verildiği, sonunda Amerikan diplomatlarının bu emirliği, Boeing jeti satın almaları karşılığında, Ocak 2008'de George W. Bush'un bu ülkeyi ilk ziyaret edecek Amerikan başkanı olacağı şeklinde ikna ettikleri ileri sürüldü.

Bu belgelerden birinde de, Amerikan Dışişleri Bakanlığı'nın, Suudi Arabistan Kralı Abdullah'ın kendi özel uçağına ABD Başkanlık uçağı Air Force One ile aynı teknolojinin uygulanması karşılığında, Boeing uçağı satışı için devreye girdiği belirtildi.

Bir başka diplomatik belgede de, Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina'nın Boeing satışı karşılığında, ülkesinin havayolu şirketine New York'un JFK havaalanına iniş izni verilmesini istediği kaydedildi.

Bu uygulamaların uzun yıllardır sürdüğünü, Avrupalı ve Amerikalı yöneticilerin uçak satış sözleşmelerine müdahale ettiklerini yazan New York Times gazetesinin sorularını yanıtlayan Amerikalı diplomatlar, belgelerde sözü edilen uygulamaları teyit ettiler.