Putin: İlişkilerin iyileşmesi için ilk adım

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Soğuk Savaş'ın uzun süre önce sona erdiğini, Rusya ile ABD arasındaki ideolojik çatışmanın eskide kaldığını belirterek, ABD Başkanı Donald Trump ile bugün yaptıkları görüşmenin ikili ilişkilerde yaşanan olumsuz durumun düzelmesi yönündeki ortak arzuyu gösterdiğini ve ilişkilerin iyileştirilmesi yönündeki ilk adımlar olduğunu söyledi. 

Putin ve ABD Başkanı Donald Trump, Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de bir araya geldikleri zirvenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.

Vladimir Putin, burada yaptığı konuşmada, zirvenin samimi bir atmosferde gerçekleştiğini dile getirerek, görüşmeyi "faydalı ve başarılı" olarak nitelendirdi.

Rus-Amerikan ilişkilerinin hali hazırdaki ve gelecekteki durumuyla uluslararası önemli konuları ele aldıklarını belirten Putin, "İkili ilişkilerin zor bir dönemden geçtiği aşikardır, ancak gergin atmosferde yaşanan bu zorlukların objektif bir nedeni yok. Soğuk Savaş uzun süre önce sona erdi. İki ülke arasındaki ideolojik çatışma eskide kaldı, dünyadaki durum tamamen değişti." dedi.

Rusya ve ABD'nin bugün farklı zorluklarla karşı karşıya olduğuna dikkati çeken Rus lider, çabaların birleştirilmesiyle bütün bu güçlüklerin üstesinden gelinebileceğini ifade etti. Putin, "Bugünkü görüşme, ikili ilişkilerde yaşanan olumsuz durumun düzelmesi yönünde Başkan Trump ile ortak arzumuzu göstermektedir ve ilişkilerin iyileştirilmesi yönünde ilk adımlardır." diye konuştu. 

Rusya ve ABD'nin nükleer güce sahip büyük devletler olarak uluslararası güvenlik konusunda önemli sorumluluğu bulunduğunu dile getiren Putin, stratejik istikrar ve kitle imha silahlarının yaygınlaşmasını önleme konularında diyaloğun önemli olduğunu, bu hususta ABD'ye notlar ilettiklerini aktardı.

Putin, terörizm ve siber saldırılar konusunda iş birliğini sürdüreceklerini belirtti.

Görüşmede bölgesel krizlerin ele alındığını ifade eden Putin, bazı konularda ABD ile duruşlarında farklılıklar olduğunu, ama ortak ilgi alanlarının da çok az olmadığını söyledi.

Suriye konusunda Rusya ve ABD'nin liderlik üstlenebileceğini bildiren Putin, bölgedeki insani krizin karşılıklı iş birliğiyle üstesinden gelebileceklerini ve mültecilerin Suriye'ye dönüşünü sağlayabileceklerini dile getirdi. Putin, Suriye'deki iş birliğinde Rus ve ABD askerlerinin koordinasyonlu çalışma konusunda deneyim sahibi olduğunu anlattı.

Vladimir Putin, Suriye'nin güneyindeki gerilimi azaltma bölgesiyle ilgili yaptığı değerlendirmede ise "Bölgedeki teröristlerin hezimete uğratılmasından sonra güney bölgesi ismiyle anılan yerde, İsrail ve Suriye güçlerinin ayrılması hususunda Golan Tepeleri'ndeki durum 1974 anlaşmasına uygun olmalıdır. Bu, Golan Tepeleri'nde durumun sakinleşmesine neden olacak, Suriye ile İsrail arasındaki ateşkesi yeniden sağlayacaktır. Sayın Başkan (Trump) bu konuya özel dikkat ayırdı." ifadelerini kullandı. 

Kuzey Kore konusunda Trump'ın diyaloğu sayesinde adım adım çözüme ilerlendiğini belirten Putin, görüşmede İran nükleer anlaşması konusunda Rusya'nın rahatsızlığını da ele aldıklarını söyledi.

İran nükleer anlaşmasının barışçıl özelliğe sahip olduğunu vurgulayan Putin, Rusya'nın bu konudaki pozisyonunun değişmeyeceğini ifade etti. Ukrayna krizi konusunu da ele aldıklarını anlatan Putin, Minsk Anlaşması'nın uygulanması konusunu tartıştıklarını aktardı.

"ABD seçimlerine karışmadık" vurgusu

Trump'ın görüşmede Rusya'nın ABD seçimlerine müdahale ettiği iddialarını tekrar açtığını söyleyen Putin, "Defalarca söylediğim şeyi tekrarlamak zorunda kaldım; Rusya hiçbir zaman seçim süreci dahil, ABD'nin iç işlerine karışmadı ve karışmaya hazırlanmıyor." dedi.

Putin, 2016'daki başkanlık seçimlerine 12 Rus ajanın müdahale ettiği iddiasına ilişkin soruya, bu hususta henüz bir bilgiye sahip olmadığı yanıtını verdi. Putin, iki ülke arasında 1999'da davalar konusunda karşılıklı yardımı öngören bir anlaşma imzalandığını hatırlattı. Vladimir Putin, bu konuda ABD'nin oluşturduğu komisyonun Rusya'daki resmi organlarla çalışabileceğini ifade etti.

Putin, Trump'ın Kuzey Akım 2 projesine ilişkin Rusya'ya yönelik açıklamaları konusundaki bir soruya cevap verirken de iki büyük petrol ve gaz ülkesi olarak uluslararası pazarı düzenlemede yapıcı çalışabileceklerini söyledi. Putin, Kuzey Akım 2 projesi ile Ukrayna üzerinden transit doğalgaz akışını sürdürmeye hazır olduklarını Trump'a aktardığını ifade etti.

Vladimir Putin, 2018 FIFA Dünya Kupası'nda oynanan bir futbol topunu ABD Başkanı Trump'a verdi.

Trump, buradaki konuşmasında, ABD ve Rusya'nın ortak çıkarları gerçekleştirmede iş birliği yapmak için yollar bulması gerektiğini, yapıcı diyaloğun hem ABD ve Rusya hem de dünya için iyi olduğunu ifade etti.

İki ülke arasındaki ilişkilerin hiç olmadığı kadar kötü durumda olduğunu dile getiren Trump, "Bunun birkaç saattir değiştiğini düşünüyorum." dedi.

İleride Putin ile daha sık görüşeceklerinden emin olduğunu söyleyen Trump, görüşmede Rusya'nın 2016 ABD seçimlerine müdahale ettiğine ilişkin iddiaların gündeme geldiğini belirtse de Moskova'yı bundan dolayı kınamaktan kaçındı.

"Buna uzun bir zaman ayırdım"

Bu konudaki mesajının "baş başa görüşmede en iyi şekilde iletildiğini" dile getiren Trump, "Buna uzun bir zaman ayırdım. Putin de bunu güçlü bir şekilde hissetti ve onun da bu konuda ilginç fikirleri var." ifadesini kullandı.

Rusya'nın ABD'de 2016'ya yapılan seçimlere müdahale ettiğine dair iddialarla ilgili devam eden soruşturmayı ABD için "felaket" olarak tanımlayan Trump, bunun aynı zamanda iki ülkeyi birbirinden uzak tuttuğunu söyledi.

"Putin inanılmaz bir teklif sundu"

Rusya hükümeti ile kendi seçim kampanyası arasında "gizli bir anlaşma" olmadığını ifade eden Trump, "İyi bir kampanya yürüttüm ve Hillary Clinton'ı kolayca yendim. Harika bir kampanya yürüttüm ve o yüzden de şimdi Başkanım." diye konuştu.

Putin'in, Rus ve Amerikan ekiplerinin siber saldırı iddiaları konusunda ortak çalışmaları gibi "inanılmaz bir teklif" sunduğunu belirten Trump, Vladimir Putin'in "Rusya'nın neler olduğunu belirlemesi için ABD'nin soruşturmaya ilişkin istihbarat sağlaması" teklifinde de bulunduğunu bildirdi.

"Herhangi bir sebep göremiyorum"

Rusya'nın seçimlere müdahale ettiğine ilişkin Amerikan istihbarat örgütlerinin raporlarına "büyük güven" duyduğunu söyleyen Trump, ancak "Putin, Rusya'nın seçimlere müdahalede rol almadıklarına dair sözlerinde inanılmaz derecede kesif ve güçlüydü bugün." dedi.

Israrlı sorulara rağmen bu konuda Rusya'yı kınamaktan kaçınan Trump, "Putin, bunu yapanın Rusya olmadığını söyledi. Şunu söyleyebilirim; bunun Rusya olması için herhangi bir sebep göremiyorum." ifadesini kullandı.

Trump, Rusya'nın kendisi veya ailesine ilişkin "uygunsuz içerik" sahibi olması durumunda bunların çok önceden yayımlaması gerektiğini savunarak, bu konudaki iddiaları da reddetti.

"Yüz binlerce insanın hayatını kurtarma potansiyeline sahip"

Suriye konusuna değinen Trump, bu ülkedeki krizin karmaşık olduğuna işaret ederek, "İki ülkenin iş birliği, yüz binlerce insanın hayatını kurtarma potansiyeline sahip. DEAŞ ile verdiğimiz başarılı mücadeleden İran'ın sahada faydalanmasına izin vermeyeceğiz. Bölgede DEAŞ'ı silmek üzereyiz." dedi.

Trump, görüşmede İran'a baskı uygulanmasının önemine de değindiğini belirtti.

"Başkan Putin de İsrail'e yardım ediyor"

Trump, İsrail ile ilgili olarak da "Başkan Putin de İsrail'e yardım ediyor. Her ikimiz de Binyamin Netanyahu ile konuştuk ve onlar da Suriye konusunda İsrail'in güvenliğini ilgilendiren belli şeyler yapmak istiyor." diye konuştu.

İsrail için güvenlik oluşturulmasının hem kendisi hem de Putin'in görmek istediği bir şey olduğunu söyleyen Trump, Suriye konusunda etkili bir iş birliği yapmak için gerekli imkanların bulunduğunu belirtti. Trump, "Ordularımız, uzun zamandır siyasi liderlerden daha iyi geçinmekte. Suriye'de de iyi geçinmekteyiz." değerlendirmesinde bulundu.

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö'nün ev sahipliğinde Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda yapılan ve Putin'in geç gelmesi nedeniyle bir saat gecikmeli başlayan zirve, yaklaşık 4 saat sürdü.

Trump ve Putin'in 2 saatten fazla süren baş başa görüşmesinin ardından heyetler arası toplantıya geçildi. (AA)