Para Yunanistan’ı terk ediyor sermaye kontrolleri kapıda

DIŞ HABERLER

Yunanistan’ın şubat ayının ortalarından bu yana resmi alacaklılarıyla gerçekleştirdiği müzakerelerde henüz olumlu sonuç çıkmazken, sorunun çözümüne yönelik atılan adımlar ve ortaya konulan öneriler Avrupa’da gündemin ilk sıralarında yer almaya devam ediyor. Yunanistan’ın kreditörleriyle anlaşmazlığı devam ettikçe, ülkeden mevduat ve sıcak para çıkışı sürüyor. Kasım ayından bu yana Yunan bankalarından 31 milyar euro kaçarken, ülkedeki uluslararası şirketlerin yöneticileri Euro Bölgesi’nden sermaye kontrollerinin uygulanmasından endişe ediyor. 

Ay sonunda başlayabilir 

Yunanistan 2009 yılında Euro Bölgesi’nde bir borç krizini tetiklediğinden beri, Yunanistan’da şirketler kredi kıtlığı yaşayan bankalarla yaşamına devam ediyor. Bu çalkantılı zamanlardan aldıkları dersler de var. Yöneticiler çalkantılı dönemlerde nakitlerini gelişmekte olan ihracat pazarlarına gönderiyor. Fakat bu durum eğer Başbakan Alexis Tsipras 7.2 milyar euroluk kurtarma fonunu almak için bir anlaşma yapamazsa kontrol altına alınabilir. Bu ayın sonunda kurtarma programının sonlanmasıyla sürenin biteceğini belirten uzmanlar, Kıbrıs’ta 2013 yılında olduğu gibi sermaye kontrollerine başlanılabileceğini belirtiyor. Şirketlerin ise sessizce bu ihtimale hazırlandığı belirtiliyor. 

Şirketler hazırlanıyor 

Estee Lauder ürünlerinin Yunanistan distribütörü Sarantis’in de hazırlıklı olan şirketlerden olduğu belirtilen habere göre, şirket Kıbrıs krizinden bu yana nakitini Yunanistan’ın dışında tutuyor. Şirketin CFO’su Kostas Rozakeos “Herhangi bir sermaye kontrolü veya eurodan çıkış durumunda ithal ürünlerin maliyeti artacağı için satışlarad muhtemelen bir düşüş görürüz” diye konuştu. Bunu dengelemek için de şirketin nakitinin yurt dışında ve döviz cinsinde tutulduğunu belirtti. 2009 yılının sonundan bu yana Yunanistan’da işyeri ve hanehalklarının 100 milyar euro mevduatı bankalardan çektiği ve Tsipras’ın hükümetin başına geçtiğinden beri kayıpların derinleştiği belirtiliyor. Öte yandan şirketlerin buna uzun zaman önce hazırlanmaya başlamış olması sebebiyle, olası bir sermaye kontrolünü ‘çok geç’ olarak nitelendiren uzmanlar da mevcut. 2008 krizinden ve 2011’de Mısır’daki devrimden sağ salim çıkan Titan Cement 138 milyon euro nakit rezervinin sadece 12 milyon eurosunu Yunanistan’da tuttuğunu, 70 milyon euro kadar rezervin ülke dışında Avrupa bankalarında olduğunu belirtiyor. 

Yunanistan, Kıbrıs ve Bulgaristan faaliyet gösteren Ikea mağazalarının işletmecisi Fourlis Holding’in finans müdürü de “Mart 2013’te benzer bir uygulamayı Kıbrıs’ta yaşadık. Üç ayda satışlarımız yüzde 30 düştü.” diye konuşarak ciddi bir çalkantı riskinin bulunduğuna işaret etti. 

Sermaye kontrolü ihtimali %65 

Yunan hükümeti her ne kadar sermaye kontrolü gibi bir planı olmadığını söylese de, ülkede bankaların hayat kaynağı olan mevduatlar bankalardan çekilirse, Syriza hükümetinin başka bir şansı kalmayabilir. Peterson Uluslararası Ekonomi Enstititüsü öğretim görevlisi Jacob Funk Kirkegaard yapmış olduğu bir röportajda “Yunan hükümetinin fikrini değiştirmesi için açık olan pencere her an daralıyor.” diye konuştu ve sermaye kontrollerinin uygulanma ihtimalini yüzde 65 olarak gördüğünü belirtti.

Temerrüt riski yüzde 50

BNP Paribas, Yunanistan’ın temerrüde düşme riskinin hafta sonu yapılan görüşmelerin ardından yüzde 50’ye yükseldiğini belirtti. BNP Paribas ekonomistleri Paul Mortimer-Lee ve Luigi Speranza, hafta sonu gerçekleşen görüşmelerden sonuç çıkmamasının ardından Yunanistan’ın IMF borçlarında Haziran sonunda ve ECB borçlarında yaz aylarında temerrüde düşme risklinin yüzde 50 civarına çıktığını dile getirdiler. Ekonomistler konu ile ilgili, “Temerrüt Yunanistan’ın otomatik olarak Euro Bölgesi’nde çıktığı anlamına gelmez. Yunan ekonomisi büyük olasılıklı büyük bir darbe alacak. Bunun Euro Bölgesi ekonomisi üzerindeki etkisi sınırlı olabilir. BNP yüzde 25’er ihtimal verdiği diğer iki senaryo şöyle:18 Haziran’daki toplantıdan reform karşılığı nakit anlaşması çıkabilir ya da mevcut kurtarma programına yeniden uzatma verilebilir.

320 milyar euroluk borç

Avrupa Merkez Bankası ve IMF verilerine göre, Yunanistan’ın toplam borcu 320 milyar euro ve milli gelirin yüzde 177’ine tekabül ediyor. Yunanistan’ın, kurtarma paketine ait 240 milyar euro, borçlarının en büyük bölümünü oluşturuyor. Ayrıca, ülkenin Avrupa’nın lokomotif ülkesi olan Almanya’ya 56 milyar avro borcu bulunuyor. Yunanistan, haziranda IMF’ye 1,5 milyar euro ve 5.2 milyar euro da kısa dönemli borçlanma senetleri olmak üzere 6.7 milyar euro borç ödemesi gerekiyor. Ülkenin temmuzda da IMF’ye 452 milyon euro, kısa dönem senetlere 2 milyar euro ve Avrupa Merkez Bankasına 3,5 milyar euro olmak üzere 5.95 milyar euro borç ödemesi bulunuyor.