Küresel ticaret, finansal krizden bu yana en büyük düşüşünü yaşıyor

HİLAL SARI - DIŞ HABERLER 

CPB Hollanda Ekonomik Politika Analiz Ofisi’nin yayınladığı küresel ithalat ve ihracat verilerini içeren World Trade Monitor verilerine göre küresel ticaret mayıs ayında yüzde 1.2 düşüş yaşadı. Bu 2015 yılının ilk beş ayındaki dördüncü düşüş yaşanan ay. Raporda küresel ticaret endeksinin 135.1’e düştüğü ve bu seviyenin 2014 Temmuz’dan bu yana görülen en düşük seviye olduğu vurgulandı. Küresel ticaret hacminin aralık ayında yaptığı zirve noktasından 4.7 puan düşen endeksin küresel finansal krizden bu yana en keskin ve en uzun süreli düşüşü yaşadığı belirtildi. Raporda “İthalat ve ihracattaki hareket gelişmiş ekonomilerde sıfıra yakın gerçekleşirken, gelişmekte olan ekonomilerde ise bu iki rakam da yüzde 2’nin altında gerçekleşti” ifadeleri kullanıldı. Verilere göre küresel ticaret son 12 ayda sadece yüzde 1.5 büyüdü. Bu ticaret büyümesi ise küresel toplam büyümenin altında kalıyor. Ticaret hacminin 2010’da ciddi bir düşüş yaşadığı 2012 ve 2013 yıllarında ise zar zor yüzde 3’lük bir büyüme yaşadığını gösteren verilerin ardından, uzmanların endişesi artık küresel ticaretin bu büyümeyi bile yaratamayacak olması. 

Küresel büyüme artık güçlü ticarete işaret etmiyor
Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) 1990’larda yaptığı bir çalışma küresel ekonomideki yüzde 1’lik bir büyümenin küresel ticarete yüzde 2.5’luk bir büyüme sağlayacağı belirtiliyordu. Fakat IMF de bu hesabın artık doğru olmadığını belirtiyor. 2013 yılından beri küresel büyümedeki yer yüzde 1’lik büyüme küresel ticarette sadece yüzde 0.7’lik bir büyüme oluşturuyor. JP Morgan varlık yönetimi Avrupa şef stratejisti olan Stephanie Flanders, Financial Times makalsinde zayıf ticaret verilerinin kısa vadeli üç önemli nedeni olduğunu söylüyor: Küresel yatırım talebinin yeterli olmaması, ABD ve Avrupa’da iç talebin güçsüz olması, ülkelerin ticaret hacmini düşük para birimleriyle artırmaya çalışması. 

Bir mucize olmazsa iki çeyrek art arda küçülme 
Bakır altı yılın en düşük seviyesini gördü. Son 45 yılın en kötü petrol fiyatı çakılması yaşanıyor. Çin'deki yavaşlama tüm uzmanların ortak endişesi ve dünya ticareti küresel finansal krizden bu yana en hızlı düşüşünü yaşıyor. Business Insider’da bir analiz kaleme alan Wolf Richter “Bu bir duraksama veya cılız büyüme değil. Bu finansal krizden bu yana yaşanan en dik ve uzun süreli düşüş. Eğer haziranda bir mucize olmazsa, ve mucizeler gittikçe daha nadir gerçekleşmeye başladı, dünya ticareti 2009’dan bu yana ilk kez ard arda iki çeyrek küçülecek” diye yazdı.

'Dünyadaki huzur ile ekonomi birbirine paraleldir'

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanvekili Mustafa Çıkrıkçıoğlu: 2009’a kadar çok büyük bir büyüme oldu ve sonrasında sanal firmalar ortaya çıktı. Onlar da iflas etti. Daha sonra jeoplolitik durumlar çok farklı hal almaya başladı. Bugün Ortadoğu ve Kuzey Afrika barut fıçısı haline geldi. Dünyada emtia fiyatları gerilemeye başladı. Alım satım birim fiyatları düşünce, gerileme gözüküyor. Bizim ihracat da öyle. Miktar bazında ihracatta düşüş yok, birim fiyatlarında düşüş var. Dünyadaki ticaretin gerilemesi ne kadar devam edecek peki? Bunu, mevcut şartlardaki iyileşme tayin edecek. Dünyadaki huzur ile ekonomi birbirine paraleldir. İran’ın dünya ticaretine katılması da küresel ekonomiye olumlu yansıyacaktır. FED’in faiz artırması halinde çok fazla bir hareket olabileceğine ben inanmıyorum. FED’in kararı, değer hareketlerini biraz indirir kaldırır. Yatırımları artırmasını beklemiyorum. Bir taraf yanarken, diğer tarafta çok fazla hareket olacağını sanmıyorum. Yangınlar sönmedikçe, huzur olmadıkça hiçbir şey olmaz. 

TAYLAN BÜYÜKŞAHİN

Kötüleşme bölgeye özel değil dünya genelinde

CPB raporunda özellikle altı çizilen bir nokta da küresel ticaretteki gerilemenin sadece bir bölgeye özel bir durum olmadığı. Rapor, ticaret hacmindeki düşüşün tüm ekonomiler genelinde yaşandığını, ithalat ve ihracat hacimlerinin gelişmiş ve gelişmekte olan birçok bölge ve ülkede yaşandığını vurguluyor. Japonya’nın ithalat ve ihracat büyümesinin diğer bölgelere göre negatif ayrıştığı, gelişmekte olan ekonomilerde ise Orta ve Doğu Avruğa ülkelerinin en kötü performans sergileyenler olduğu belirtildi.

Hacim, fiyatlar da düşüşteyken daralıyor

Küresel birim fiyatlarının da değerlendirildiği raporun en çarpıcı çıkarımlarından biri de, ticaret hacmindeki düşüşün birim fiyatlardaki düşüşe rağmen gerçekleşiyor olması. Verilere göre birim fiyatlar Mayıs 2014’ten bu yana ABD Doları cinsinden yüzde 14 geriledi ve Mart 2011 seviyesinin yüzde 20 altında seyrediyor. Mayıs 2014’te 132.8 seviyesindeki birim fiyat endeksi, bir yıla yakın bir süre düştü ve,mayıs ayında petrol fiyatlarındaki toparlanma ile 114.2’ye geldi.