İran’da 1.5 trilyon dolarlık kalkınma hamlesi başlıyor
İran Ekonomi Bakan Yardımcısı ve Yatırım Ajansı Başkanı Behrouz Alishiri, önümüzdeki 5 yıllık dönemde 1.5 trilyon dolarlık yatırım hamlesini yürüteceklerini söyledi
Ferit B.PARLAK
TAHRAN - İran’a yönelik uluslararası kuruluşların uyguladığı ambargonun gevşetilmesinin ardından ülkede yeni bir ekonomik kalkınma hamlesi başlıyor. 5 yıllık hazırlanan plana göre her yıl 300 milyar dolar olmak üzere toplam 1.5 trilyon dolarlık alt ve üstyapı yatırımları yapılacak. İran Ekonomi Bakan Yardımcısı ve Yatırım Ajansı Başkanı Behrouz Alishiri kalkınma hamlesinin şifrelerini DÜNYA’ya anlattı.
Önümüzdeki 5 yılda yapılacak 1.5 trilyon dolarlık yatırımın yüzde 20’sinin yabancı sermaye aracılığı ile olacağını tahmin ettiklerini belirten Alishiri, “Senelik 300 milyar dolarlık kaynak ayıracağız. Bu yatırımlar sayesinde her yıl yüzde 8 büyüme hedefliyoruz” dedi.
Özellikle altyapı ve üstyapı yatırımlarında Türkiye’ye güvendiklerinin altını çizen Alishiri, “Türk inşaat sektörü yurtdışında yaptığı işlerle kendini kanıtlamıştır. Biz de bu başarıları yakından takip ediyoruz. Türk Hükümeti’nin ve Türk Eximbank’ın Türk müteahhitler ve sanayicilerin İran’da yapacağı yatırımlar ve işler için devreye girmesini bekliyoruz” diye konuştu.
İran’da yaklaşık 150 milyar dolarlık özelleştirme yapıldığının ve bunların süreceğinin altını çizen Alishiri, Türk şirketlerinin de bu özelleştirmelere ilgisinin olacağını düşündüklerini kaydetti. Başbakan’ın İran gezisinin ve yaptığı görüşmelerin iki ülke özel sektörünün önünü daha da açacağını ifade eden Alishiri, İran’da petrokimya şirketlerini kurmayı planladıklarını, bu şirketlerde de Türk ortaklar olabileceğini ifade etti. Yabancı ve yerli yatırımcıları teşvik için kanun hazırlığında olduklarını dile getiren Alishiri, “Yeni kanunla örneğin serbest bölgelerde yatırım yapacak yerli ve yabancı yatırımcıya 30 seneye kadar vergi muafiyeti tanınacak. Yatırım tutarı ile ilgili limit olmayacak ve yapılacak yatırımın tüm hissesi yatırımcıya ait olabilecek” dedi.
Serbest bölgeler dışında, gelişmemiş bölgelere yönelik de avantaj uygulanacağına dikkat çeken Alishiri, “Az gelişmiş bölgelerde yatırım yapmak isteyenlere 10 yıl boyunca vergi muafiyeti getirilecek. Turizm yatırımlarında ise limitsiz sürede muafiyet olacak” şeklinde konuştu.
Alishiri, “Türk iş dünyası yurtdışında yatırımlarını artırdı. Ve oldukça güçlendi. Bunu ilgi ve memnuniyetle takip ediyoruz. Hammadde zengini İran’ı da radara almaları konusunda DÜNYA Gazetesi aracılığı ile davet gönderiyorum. Yatırım kararlarında ve sonrasında yakinen ilgileneceğimizin ve İran’da yapacakları yatırımdan çok daha karlı çıkacaklarının garantisini veriyorum” dedi.
1.5 trilyon $’lık hamlede Türkiye’nin payını artıracak anlaşma
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın İran ziyaretinde satır arasında kalan ancak 30 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşılmasının en önemli unsurlarından birisi olabilecek bir anlaşmaya da imza atıldı. Türkiye’nin serbest ticaret anlaşmaları dışında taviz alışverişi yaptığı ilk anlaşma olma özelliğini taşıyan Tercihli Ticaret Anlaşması içerik itibariyle, İran’ın 1.5 trilyon dolarlık kalkınma hamlesine de Türkiye’nin katkısını artıracak özellikler taşıyor. Üstelik anlaşmayı imzalayan her iki ülke de önümüzdeki dönemde tavizleri daha da genişletmek üzere karşılıklı taahhütte bulundular. Türkiye-İran Tercihli Ticaret Anlaşması ile Türkiye’nin bazı tarım ürünlerinde İran’a tarife indirimi vermesi, buna karşılık İran’ın ise sanayi ürününde Türkiye’ye tarife indirimi sağlaması hükme bağlandı. Anlaşma uyarınca İran Türkiye’ye; temizlik ürünleri, ilaç, kozmetik, plastik malzemeler, orman ürünleri, tekstil, hazır giyim, ev tekstili, mobilya, çelik ürünleri, demir ve demir dışı metaller, buzdolabı, bulaşık makineleri, klimalar, elektrik-elektronik gibi ürünlerde tarife indirimi sağlayacak. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin verdiği bilgilere göre Türkiye bu kalemlerde dünyaya 2012 yılında toplam 38.9 milyar dolarlık ihracat yaparken, yılın toplam ihracatının yüzde 25.5’ini de bu kalemlerde gerçekleştirdi. Söz konusu ürünlerden İran’a yapılan ihracat ise 830 milyon doları buldu. Anlaşmanın yürürlüğe girmesinin üçüncü yılından itibaren bu kapsamdaki ürünlerin ihracatının 2 katına çıkması bekleniyor.
İran Sermaye ve Borsa Piyasaları Organizasyonu Kurumu Başkanı Ali Salehabadi: 45 milyon kişiye hisse dağıtacağız
Mart ayından bu yana yüzde 150 artış gösteren İran Borsası’nı ve önümüzdeki dönemde atılacak adımları DÜNYA’ya anlatan İran Sermaye ve Borsa Piyasaları Organizasyonu Kurumu Başkanı Ali Salehabadi, “Şu anda İran Borsası’ndaki yatırımcı sayısı 7 milyon civarında. Bu sayı içerisinde yabancı payı yok diyebileceğimiz kadar az. Ve değer olarak 200 milyar doları bulduk. Borsa’ya ilgiyi artırmak için 45 milyon kişiye kamu kurumlarının hissesini dağıtacağız. Bu işlemden sonra borsamızın değerinin kat kat artacağını tahmin ediyoruz” dedi. Sermaye piyasaları konusunda Türkiye ile çalışmak için hazır olduklarını vurgulayan Salehabadi, “İlişkilerimizin çok daha iyi olabileceğini biliyoruz. BİST’de oldukça gelişmiş bir borsa. Biz de gelişme yolunda ilerliyoruz. İnsanlar rahat bir şekilde elektronik ortamda digital imza ile tüm hisseleri alıp satabiliyorlar. Bundan sonra çok daha iyi olacak. Cumhurbaşkanımız Ruhani’nin ABD ve Davos gezilerinin ardından İran’dan hisse alma isteği başladı. Düzenlemelerimizi en kısa sürede yapacağız ve hızla gelişeceğiz” şeklinde konuştu.
