İklimde ‘belirsiz cehennem’ uyarısı

Emre ERGÜL

AB’nin en üst düzey iklim değişikliği takip oluşumu Copernicus (Kopernik) Programı, yayınladığı son yıllık raporuyla “2022 cehennemi”nin altını çizdi. Raporda içinde bulunduğumuz 2023 yılı için de “belirsiz bir cehennem” uyarısı yapıldı.

Rapora göre, geçen yıl küresel sıcaklık, sanayi dönemi öncesindeki ortalamanın 1.2 derece üzerinde çıktı ve 2022 tarihin en sıcak 5’inci yılı oldu.

İngiliz Financial Times gazetesinin “5’inci en sıcak yıl, aşırı hava olaylarına neden oldu” başlığıyla sunduğu raporu daha iyi anlamak için hemen 2022 yazını hatırlayalım: Sıcaklarla boğuşan Avrupa’nın dört bir noktasından ölüm haberleri yağıyordu. Avrupalı yetkililer, en az 26 bin kişinin sıcaklık dalgası yüzünden hayatını kaybettiğini açıklamıştı. Copernicus Programı uzmanları, bu ortalamanın üzerindeki sıcaklıkların 2022’de sadece yaz aylarında yaşanmadığına dikkat çekti: “2022’nin 12 ayı da La Nina’ya rağmen ortalama derecelerin üzerinde sıcak geçmişti.”

La Nina ve El Nino soğuk-sıcak dengesini sağlayan iki meteroloji sistemi. La Nina, Doğu Pasifik’te deniz yüzey su sıcaklığının azalmasıyla ortaya çıkar ve oradan yayılarak dünya sıcaklıklarını azalmasına neden olur. 2019-2022 yılları, La Nina’nın tüm dünyada art arda üç yıl etkisini gösterdiği bir dönemdi. “La Nina’ya rağmen, 2022 en sıcak 5’inci yıl oldu” diyen Copernicus Programı Başkan Yardımcısı Samantha Burgess, kötü haberi verdi, ‘sıcaklıkları bastırma’ görevi olan La Nina’nın bu yıl etkisini kaybedeceğini açıkladı.

Ne kadar sıcak olabilir?

“La Nina’nın soğutma etkisi bu yıl olmayacak gibi” diyen Burgess, bu durumun 2023’ün en sıcak 6’ncı yıl olmasına neden olabileceğini ima etti: “Bu yılın ortalamadan daha sıcak olmasını bekliyoruz. Ancak ne kadar sıcak olabilir, onu şimdiden kestirmek zor.”

“2022 yılında ‘en sıcak yaz’ sınırını aştığımızı görmek gerçekten bizi şaşırttı” diyen Burgess, bir önceki en sıcak yılın da 2021 olduğuna dikkat çekti.

Avrupa küresel ortalamanın iki katı ısındı

Copernicus Programı Başkan Yardımcısı Samantha Burgess, “Avrupa-Kuzey Kutbu” bağlantısına dikkat çekti: “Avrupa’daki sıcaklıklar, son 30 yılda küresel ortalamanın iki katı yükseldi. Bunun nedeni ise, Avrupa’nın dünya ortalamasından tam 4 kat daha hızlı ısınan Kuzey Kutbu’na yakın olması. Avrupa’nın havası, Kuzey Yarımküre’nin iki sert rüzgar tipi olan jet akımlar ve kutup girdaplarından çok etkilenir. Kuzey Kutbu’nun ısınması demek, oradan gelen rüzgarların da sıcak üfleyecek olması demektir.”