Hızlı artan talep Afrika ekonomisini ateşliyor

HİLAL SARI

DIŞ HABERLER - Küresel finansal krizden bu yana dünya ekonomisi ciddi bir tutulma yaşadı. Bu tutulma tüm bölgelerde büyümeyi olumsuz etkiledi. Fakat Afrika bu süreçten dirençli şekilde çıktı. 2012 yılının en hızlı büyüyen 10 küresel ekonomisinin yedi tanesi Sahraaltı Afrika’da bulunuyor. Birçok Afrika ülkesi Çin ve Hindistan bile hızlı büyüyor. 

Nijerya hariç, yavaşlayan doğum oranına rağmen hızla artan nüfusu, yavaşlamayan büyümesi ve yükselen orta sınıfı ile kara kıta sadece dış yatırımlarla değil, iç tüketimin çarpıcı yükselişiyle dünyanın en önemli pazarlarından biri haline geliyor. IMF’nin Nisan 2014’te yayınlanan Bölgesel Ekonomik Görünüm raporuna göre Afrika’nın toplam GSYH’si iki önemli bileşene yurt içi talepteki büyüme ve net ihracattaki büyüme (ihracat - ithalat) şeklinde ayrılarak incelendiğinde, aslan payının yurt içi talepteki artış olduğu görüldü. Bunun bir diğer sebebinin de Afrika’nın ithalatındaki sert artışın net ihracat rakamını düşürmesinden dolayı kaynaklanabileceği belirtiliyor. 2013’te Sahara altı Afrika’nın büyümesinin 4.9 olduğu ve bu performansın başlıca iç taleple bazı ülkelerde özel sektöre sağlanan güçlü kredi büyümeleriyle elde edildiği belirtildi. Dünya Bankası’nın Afrika ile ilgili blog sayfası Africa Can’de yer alan makalede de denildiği gibi kıtanın ekonomik yükselişinin temelinde emtia ihracatlarından ziyade iç talep yatıyor. Trendwatching.com’un Africonsumption (Afrikalı tüketim) adlı trend raporunda kıtanın en büyük ticaret ortağının Çin olduğunu sananların yanıldığı, kıtanın en büyük ekonomik kaldıraçının kendi iç tüketimi olduğu belirtiliyor. IMF raporuna göre büyüme özellikle madencilik faaliyetleri, altyapı, ulaşım, komünikasyon ve enerji üretimi sektörlerindeki kamu ve özel sektör yatırımlarıyla desteklendi. 

Kıta içi politik işbirliği ticareti destekliyor 

Tabii ki yabancı markaların Afrika’ya olan ilgileri son hızda devam ediyor. Fakat Afrikalı tüketicilerin isteklerine ulaşmak isteyen Afrikalı markaların kıta üzerinde ülkeler arasındaki yatırımları da son hızda. Yani iç talebi hızla yükselen Afrika ekonomisi için sadece dünya değil Afrika da yatırım yapıyor. İç talebin artmasındaki en büyük etkenlerden biri de Afrika ülkelerin birbiriyle ticaret yapmaktaki politik isteğinin yüksek olması. Yasal değişiklikler Afrika uluslarının birbiriyle ticaret yapmasını kolaylaştırıyor. Geçen mart ayında Kenya Dış İşleri ve Uluslararası Ticaret Bakanlığı’nın yaptığı bir açıklamaya göre Etiyopya ve Kenya’nın yasadan geçirdikleri Özel Statü Anlaşması ile birlikte artık Kenya’daki şirketler Etiyopya’da ofis açabiliyor. Mali’den Madagaskar’a, Sahra’dan Savannah’a Sahara altı Afrika’nın gittikçe entegre ilişkilere sahip ülkeleri Afrika’da vatandaşlığın, kültürün ve tüketimin yeni bir çağına giriyor. Geçen mayıs ayında Nijerya’nın ev sahipliği yaptığı Afrika Dünya Ekonomik Forumu’nda Rwanda Devlet Başkanı Paul Kagame tarafından yönetilen, Kenya Devlet Başkanı Uhuru Kenyatta, Afrika Kalkınma Bankası Başkanı Dr. Donald Kaberuka ve Nijeryalı milyarder Aliko Dangote’nin katılımıyla gerçekleşen ‘vizesiz Afrika’ konulu panel, forumun en çok ses getiren oturumu olmuştu. 

Afrika talebi için Afrikalı markalar 

Afrikalı otel rezervasyon platformu Jovago Djibouti, Malawi, Zanzibar ve Güney Sudan’da ofis açacağını açıkladı. Güney Afrika’nın fast food zinciri Steers Fas ve Mısır’a genişleyeceğini belirtti. Mauritian’dan bir startup olan Oju, mobil iletişime siyahi smiley’yi getirdi. Botswana’lı süpermarket zinciri Choppies Enterprises diğer Afrika pazarlarındaki düşük gelirli orta sınıfı odağında bulunuyor. Nigerya’nın Amazon’u Jumia ile 6. Afrika pazarına açılıyor. Güney Afrika’lı giyim mağazası Foschini Ghana’nın yükselen orta sınıfl arına hizmet veriyor. Ghana International Bank’ın daha kazançlı doğu Afrika pazarına girdiği belirtiliyor. 

İç talep büyümeyi yüzde 4.7’ye yükseltti 

Dünya Bankası’nın Küresel Ekonomik Tahminler raporuna göre Sahraaltı Afrika Bölgesi Güney Afrika’daki zayıf yüzde 1.9’luk büyümeye rağmen orta vadede elverişli bir ekonomi olarak görünüyor. Dünya Bankası raporunda “Güçlü iç talep Sahraaltı Afrika’da bir önceki yıl 3.7 olan GSYH büyümesini yüzde 4.7’ye çıkarttı” ifadeleri kullanıldı. Mali ve cari açıkların bölge genelinde genişlediği belirtilen rapora göre bu açıklar hükümet harcamalarını, düşen emita fiyatlarını ve güçlü ithalat büyümesini gösteriyor. 

Rapora göre kıtanın büyümesi orta vadede 4.7’de istikrarlı şekilde devam ediyor olacak. Güney Afrika’da büyümenin zorlanacağı belirtilen rapora göre kıtanın en büyük ekonomisi Nijerya’da büyüme direncini koruyacak. Özellikle Doğu Afrika’da büyümenin güçleneceği belirtilen rapora göre doğrudan Tanzanya’daki doğalgaz kaynakları, Uganda ve Kenya’daki petrol üretimi için yabancı yatırım akışlarıyla büyümenin destekleneceği belirtiliyor.

Angola, Mozambik ve Etiyopya son 10 yıldır Çin'den hızlı büyüyor 

●Sahara altı Afrika dünya nüfusunun yüzde 12’sini, toplam GSYH’nin ise yüzde 2’sini oluşturuyor. 
●2000’den bu yana Sahara altı Afrika’da kişi başı gelir her yıl neredeyse yüzde 5 artış yaşadı. Birçok tahmin bu artışın önümüzdeki yıllarda da devam edeceğini gösteriyor. 
●2000’den bu yana Sahara altı Afrika ekonomisi reel olarak iki kat, nominal $ cinsinden hesaplandığında ise dört kat büyüdü. 
●Tüm Sahara altı Afrika ekonomilerinin toplamı İspanya’nın GSYH’sine eşit. ? ●Angola, Mozambik ya da Etiyopya son on yılda yüzde 8’in üzerinde büyüme kaydetti. Bu büyüme Çin’den ya da Hindistan’dan daha hızlı. 
●2012 yılında Sierra Leone, Nijer, Cote d’Ivoire, Angola, Liberia ve Burkina Faso Çin’den daha hızlı büyüdü. 
●2011 yılında Çin, Brezilya ve Hindistan’ın toplamına gerçekleşen ihracat Avrupa Birliği’ne gerçekleşenden daha fazlaydı. 
●Büyüme ve kalkınma lokomotiflerinden turizme ağır yatırımlar gerçekleşitor. ? ●Afrika Asya’nın ardından dünyanın en büyük ikinci mobil telefon pazarı olmaya doğru gidiyor. 
                      Kaynak Dünya Bankası