Hintli Tata 40 bin çalışanı ile İngiltere’nin en büyük sanayicisi oldu

Didem ERYAR ÜNLÜ

İSTANBUL - İngiltere’nin yeniden sanayileşme sürecini Hintli bir şirketin gerçekleştirdiğine kim inanır? Oysa durum bu. Hintli Tata, ülkedeki 40 bin çalışanı ile havacılık devi British Aerospace’i geride bırakarak İngiltere’nin en büyük sanayicisi konumuna geldi. İngiltere’de yaşanan ekonomik zorluklardan etkilenmeyen Tata, Jaguar markası için düşük karbon emisyonlu motor üreteceği yeni bir fabrika kurmaya hazırlanıyor. Tata bu fabrikaya 410 milyon euro yatırım yapıyor. 2012 yılında açılması planlanan fabrika, 750 kişiye istihdam sağlayacak.

İngiltere Başbakan Yardımcısı Nick Clegg, Tata’nın bu yatırımının İngiliz sanayisi ve ekonomisi için çok olumlu bir adım olduğunu ve dünya genelindeki yatırımcıları harekete geçirebileceğini söylüyor.

Tata’nın projesine 11.5 milyon euroluk kamu desteği sağlanıyor. 2008 yılında ABD’li Jaguar ve Land Rover’ı 2.3 milyar dolar karşılığında Ford’dan satın alan Tata, bu markalara yeniden hayat vermiş durumda. JaguarLandRover (JLR) bugün İngiltere’de 3 fabrikası; Hindistan’da ise yerel talebe cevap vermek için bir fabrikası bulunuyor.

Binlerce istihdam yaratacak

Tata önümüzdeki beş sene boyunca İngiltere’ye 1.1 milyar euronun üzerinde yatırım yapacak. Bu yatırımlar kapsamında 40 model piyasaya sunulacak ve binlerce kişiye istihdam yaratılacak. 2008 ve 2009 yıllarında ciddi şekilde gerileyen JLR satışları, geçtiğimiz sene piyasaların toparlanmasından faydalanarak, 2011 yılının mart-nisan aylarında yüzde 25 artış kaydetti ve 244 bin otomobile ulaştı. Markanın Çin satışlarında ise iki kat artış yaşandı. Bu sayede 1.7 milyar dolar net sonuç açıklayan JLR, Tata’nın karının önemli bir bölümünü oluşturdu. Tata bugün faaliyetlerinin yüzde 60’ını İngiltere’de gerçekleştiriyor. 2000 yılında İngiltere’nin ünlü çay markası Tetley’i, 2007 yılında ise İngiliz-Hollanda ortaklığı olan Corus’u 12 milyar dolara satın aldı. Tata Steel adını alan son şirket, İngiltere’de 19 bin 400 kişiye istihdam sağlıyor. Bu arada Tata’nın, İngiltere için bir istisna oluşturmadığını da belirtmek gerekli. İngiliz kültüründe çok rahat hareket etme özelliğine sahip olan Hint eliti, özellikle geçtiğimiz sene, proje sayısı açısından İngiltere’deki en büyük üçüncü yatırımcı oldu. İngiltere’deki en büyük yabancı yatırımcı ABD. İkinci sırada ise Japonya geliyor. Tata Steel Avrupa, Avrupa’nın en büyük ikinci çelik üreticisi. Dünya genelinde inşaat, otomotiv, ambalaj, mühendislik ve diğer sektörlere hizmet veren Tata, dünyanın da en büyük altıncı çelik üreticisi. Şirketin yıllık çelik üretim kapasitesi 28 milyon tona ulaşıyor ve dört kıtada faaliyet gösteren fabrikalarda 84 binin üzerinde insana istihdam sağlanıyor. Tata Steel Avrupa’nın en büyük entegre fabrikaları İngiltere ve Hollanda’da bulunuyor.

Tata Holding Avrupa çelik devi Corus'u açık artırımda ele geçirmesi ile tüm dünyanın ilgi noktası oldu

Ratan Tata bugün Mitsubishi Corporation, the American International Group, JP Morgan Chase ve Booz Allen Hamilton gibi dev şirketlerin uluslar arası danışma kurullarında bulunuyor. Bunun dışında Güney Afrika Uluslararası Yatırım Konseyi, New York Borsası Asya-Pasifik Danışma Komitesi üyesi olan Ratan Tata, Bill & Melinda Gates Vakfı‘nın Hindistan AIDS inisyatif, programında da yer alıyor.

Temel hedefini uluslararası rekabetle mücadele etmek olarak açıklayan Ratan Tata, "Küreselleşmenin sağladığı yarar, tek bir coğrafyada üretim yapma riskini ortadan kaldırıyor olması, yeni pazarlar açması ve şirketin ürün gamını genişletme imkanı vermesi" diyor.

Tata Group, bir yandan Hindistan pazarında büyümesini sürdürürken, diğer yandan yabancı pazarlara yönelik ilgisini de her geçen gün artırıyor. İngiliz çay devi Tetley’i satın alıp, dünya çay üreticileri arasında ikinci sıraya yükselen Tata Tea, bu sayede Tetley’in mevcut olduğu uluslararası piyasalara da girmiş oldu. Tata’nın mühendislik grubu, İngiliz MG Rover ile anlaşma imzalayarak, Tata Motors’un Indicas otomobillerini Rovers markası ile İngiltere’de satmaya başladı.

2004 yılında ise Daewoo Motor satın alındı. Tata aynı yıl içinde, Singapur merkezli yıllık ürerim kapasitesi, 2 milyon ton olan NatSteel’i satın aldı. Aynı yıl ucuz oteller zinciri olan IndiOne otelleri kuruldu. Bu otellere ucuz otel demeyi kabul etmeyen Ratan Tata, onları "küçük akıllı oteller" olarak tanımlıyor.

TATA’NIN YABANCI BASINDA YER ALMIŞ SÖYLEŞİLERİNDE

ÖNE ÇIKAN GÖRÜŞLERİ VE FELSEFESİ

Farklı bir yol seçen şirketleri beğeniyorum

Toyota ve İntel hayranlık duyduğum şirketler. Koreli LG ve Samsung da beğendiğim şirketler arasında. Bu şirketleri beğenmemin nedeni, diğerlerinden farklı bir yol seçmiş olmaları. Örneğin Toyota üretim sürecini aşağı çekti ve verimliliği artırdı. Başka kimse bunu yapmadı. Toyota süreçlerde, ürünlerde, tasarımda çok fazla yeniliğe imza attı. Aynı nedenlerden dolayı hayranlık duyduğum bir diğer şirket de Sony. Bu şirketler son derece güvenilir ürünler üretiyorlar.

Hindistan üretimde henüz dünya standartlarında değil

Hindistan üretimde henüz dünya standartlarında değil. Uzun süre boyunca korunmalı bir alanda kaldık. Bu da her zaman tüketici beklentisine yönelik ürünler sağlayamamamıza yol açtı. Ülkeler arasında bariyerleri yıkmış olduğumuz için mutluyum. Ticaret ufkumuzu daha da genişletmemiz gerekli. Rekabet iyi bir şey. Kısa vadede acılı olsa da, uzun vadede çok yararlı.

Çelik ve otomotiv her zaman en üstte olacak

BT ve iletişim sektörü çok büyük bir büyüme potansiyeline sahip. Fakat çelik ve otomotiv sanayileri her zaman en üstte yer alacaklar. Corus’u satın almadan önce bile ciromuzun yüzde 50’si bu iki sektörden geliyordu.

Önemli olan küresel topluluğun bir parçası olabilmek

Birkaç sene önce sadece tek bir pazara bağımlı kalamayacağımızı; yatırım ve satın almalarla yurtdışına açılabileceğimizi gördük. Küresel boyutta faaliyet gösteren bir Hint şirketi olmak güzel. Ben, küresel topluluğun bir parçası olarak görülmeyi tercih ediyorum. Coca-Cola bazen çok fazla ABD’li görünüyor. Shell gibi algılanmayı tercih ederim. Shell uluslararası bir şirket, sadece yakından baktığınızda İngiliz ve Hollandalı bir şirket olduğunu anlıyorsunuz.

Risk sermayesi ve devlet desteğine ihtiyacımız var

Önümüzde iki yol var. Birisi denizaşırı pazarlar. Diğeri Hindistan. Hindistan pazarında bugüne kadar kimsenin yapmadığını yapmayı hedefliyoruz. Her ne kadar şirketler yabancı bir pazarda yüzde 5’lik bir pazar payı ile tatmin olsalar da, bu oran bizim için yeterli değil.Bunun yanısıra, Hindistan’ın kalkınmasına katkıda bulunabileceğimiz pazarları hedefliyoruz. Güney Afrika ilgilendiğimiz pazarlardan birisi. Burada insanlara ticaret eğitimi veren profesyonel okullar kurduk. Böylece halk kendi işini kurabilecek. Daha sonra Güney Afrika’nın tamamını içeren ikinci bir telekomünikasyon operatörü anlaşmasına imza attık. Eğer ülke olarak kartlarımızı doğru oynarsak, bilişim teknolojileri hizmetleri ve çözümlerinde küresel tedarikçi olabiliriz. Kimya sanayi için ürün geliştirme merkezi olabiliriz. Bioteknoloji ve nanoteknoloji gibi gelişen teknolojiler için çok iyi bir AR-GE merkezi olabiliriz. Sorun Hindistan’da şirketleri destekleyecek risk sermayelerinin, devlet desteğinin yetersiz olması. Belki dünyanın imalatanesi olmayız ama, dünyanın bilgi merkezi olabiliriz. Altyapı konusunda o kadar geriyiz ki, hükümetin çok aktif bir rol oynaması gerekiyor. Devlet ve özel sektör ortaklığı olabilir, fakat asıl rol devlete düşüyor.

Çin küresel düşündüğü için önde

Çin’in siyasi sistemi işleri kolaylaştırabiliyor. Kararlar çabuk alınıyor. Bizde isi durum çok daha zor. Bizim güçlü tarafımız bireylere önem vermemiz. Bireyler olarak son derece yaratıcıyız, fakat herkes kendi karını düşünüyor, birlikte hareket edemiyor. Hindistan bilgi toplumu olarak Çin’in önünde, fakat Çin arayı hızla kapatıyor. Çin küresel düşünüyor ve bu yüzde öne geçecek. Biz de küresel düşünmek zorundayız.

Hayatımın en büyük lüksü zaman

Özel hayatım için zaman ayırmak benim en büyük lüksüm. Okumayı, tasarım yapmayı seviyorum. Emekli olduğumda, ürün tasarlayabileceğim bir tasarım grubu kurmak istiyorum. İmkansız şeyler düşünmek ve bunları nasıl gerçekleştirebileceğimi hayal etmek mükemmel.