Hasımların doğalgaz kardeşliği

AYDIN ŞAHİNALP

DIŞ HABERLER - İsrail ile Mısır arasında yaklaşık kırk yıl önce imzalanan Camp David Barış Sözleşmesinin ardından iki ülke arasındaki tansiyonu yüksek ilişkiler kademe kademe bir ittifaka doğru yol alıyor gibi. Tel Aviv ve Kahire yönetimleri ABD'nin Washington kentinde 26 Mart 1979 tarihinde, Camp David Sözleşmesi'nde alınan kararları takiben bir barış anlaşması imzlanmıştı. Ancak daha anlaşmadaki imzaların mürekkebi kurumadan iki ülke ilişkileri gerilimli bir sürece yol aldı. Artık bu tansiyonu yüksek ilişkiler yumağı yerini ılımlı bir havaya bırakıyor.

İlişkiler güçlü bir ittifaka ilerliyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, ikili ilişkileri yavaş yavaş güçlü bir ittifak haline dönüştürüyor. Tabi ilişkiler bir anda bu düzeye gelmedi. Geçmişteki İngiltere eski Başbakanı Tony Blair'in aylarca süren kulis diplomasisini ve Filistin sorununa çözüm bulmak için Fransa liderliğindeki teklifi gözardı etmemek gerekiyor. Konuya yakın kaynaklar ise hemen hemen her adımı gizli yürütülen bu görüşmelerde İsrail kanadından usta müzakereci Yitzhak Molcho'nun çabalarını öne çıkarıyor.

İsrail ile Mısır güvenlik ve ekonomik alanda güçlü bir işbirliğine girdi. Doğu Akdeniz'de zengin doğalgaz yataklarının keşfi ve radikal İslamcı militanların bölgedeki dinamikleri tehdit etmesiyle birlikte iki ülke güvenlik işbirliğini daha önce görülmemiş düzeyde artırarak milyarca dolarlık enerji sözleşmeleri için yasal zemini oluşturdu.

Konu hakkında Kudüs'teki ofisinden gazetecilere açıklama yapan İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz, "Ortadoğu'nun hemen hemen her köşesinde kargaşa ve istikrarsızlığın hakim olduğu süreçte, makul ülkerin işbirliği içinde olmaları çok önemli" diye konuştu.

Mısır'dan İsrail'e tarihi ziyaret

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri, ikili ilişkilerin düzelme yoluna girdiğinin son işareti olarak, İsrail-Filistin barış tesisi çabalarını yenilemek için pazar günü İsrail'e tarihi bir ziyaret gerçekleştirdi. Dokuz yıl sonra ilk kez İsrail'e diplomatik ziyaret gerçekleştiren Şükri, bölgede barışın sağlanabilmesi için Mısır ve İsrail'in ortak hareket etmesi gerektiğini söyledi.

Şükri, "Ortadoğu'da adil bir çözüm için her türlü desteği vermeye hazırız" ifadesini kullandı. İsrail Başbakanı Netanyahu da "Cumhurbaşkanı Sisi'nin Filistinliler ve Arap ülkeleri arasındaki barışın sağlanması yönündeki girişimini memnuniyetle karşılıyoruz" dedi.

Yaşanan bu gelişmelerin ardından Netanyahu'nun yıl sonunda Mısır'ı ziyaret edeceği belirtiliyor.

Uzmanlar Mısır'ın bölgenin önemli bir gücü olarak tekrar uluslararası arenaya dönmesinin ülke ekonomisini canlandırma ve imajını parlatmaya yardımcı olacağını ifade ediyor. Ayrıca iki ülke arasındaki yakınlaşmanın potansiyel ödülleri arasında terör saldırılarının azalması gösteriliyor. Mısır'ın İsrail'e yakın ilişkiler kurmasının özellikle IŞİD militanları tarafından olası saldırı riskini ortadan kaldırabileceği iddia ediliyor.

Kahire Üniversitesi Öğretim Üyesi ve eski vekil olan Profesör Mohamed Kemal gelinen süreci "iki ülke arasında özellikle terörle mücadele alanında, eşi ve benzeri görülmemiş bir işbirliği sağlandı. Mısır bu konuyu ulusal çıkarlarına dayalı olarak rasyonel bir şekilde ele alacak" diye değerlendiriyor.

"Leviathan'dan Mısır'a gaz ihracı sağlanabilir"

İsrail'in es-Sisi ile yakınlaşması Mısır'ın cumhurbaşkanı olmasından çok daha öncesine dayanıyor. İsrail, Sisi Savunma Bakanıyken ABD'nin askıya aldığı askeri yardımı güçlü lobisini devreye sokarak serbest bırakılmasını sağladı. Öte yandan İki ülke arasındaki potansiyel doğalgaz anlaşmaları işbirliğini daha da güçlendirecek. Geçtiğimiz ay Türkiye ve İsrail ilişkilerinde altı yıl sonra anlaşma sağlanmasının ardından Roma'da bir basın toplantısı düzenleyen Netanyahu, "İsrail'in en büyük offshore doğalgaz sahası Leviathan'dan Mısır'a gaz ihracı sağlanabilir. Bu durumu Türkiye ile de ilerletmek istiyoruz" diye konuşmuştu. Konuya yakın kaynakların verdiği bilgiye göre halihazırda boşta olan Mısır doğalgaz sıvılaştırma tesisleri İsrail gazını dönüştürerek Avrupa'ya ve diğer uluslararası pazarlara satışını gerçekleştirebilir. Bu arada Leviathan doğalgaz sahasının ortaklarından Delek Group’un hisseleri son aylarda yükseliş trendine girdi.