Harıl harıl çalışıyorlar! Sadece 5 yıl kaldı! Uçan araba ve taksiler geliyor

Çin, elektrikli otomobillerde yaptığı gibi uçan elektrikli otomobil piyasasını da domine etmeyi başarabilecek mi?

Çin'de 100 firmadan oluşan Alçak İrtifa Ekonomik İttifakı'na göre; hedef, 2030 yılına kadar 100 bini aşkın otonom insansız hava aracı, uçan otomobil ve elektrikli hava aracı olacak.

Robb Report'un haberine göre; bütün bu gelişmeler Çinli hükümet yetkililerinin “alçak irtifa ekonomisi” olarak adlandırdıkları planın bir parçası.

Çin, kendi sınırlarının ötesinde, Asya'da gelişmekte olan ülkelerde ve hatta Japonya gibi gelişmiş ülkelerde de elektrikli dikey kalkış ve iniş yapabilen uçakların (eVTOL) hakim tedarikçisi olmak istiyor.

Yol uzun ama Asya'da yayılıyor

Sektörün 100 bin hava aracına ulaşması için gereken üretim tesislerini ve altyapıyı geliştirmek üzere önünde daha çok uzun bir yol var ancak şimdiden diğer Asya ülkelerine girmeye başladı bile.

Çinli eVTOL üreticisi AutoFlight, geçen hafta kâr amacı gütmeyen havacılık ve uzay kuruluşu MASC ile işbirliği kapsamında prototiplerinden birini ilk kez Japonya'da uçurdu. Beş koltuklu Prosperity eVTOL uçağının Japonya’daki ilk test uçuşu başarıyla gerçekleştirildi.

Bu yılın başlarında AutoFlight, bir Japon müşteriye Çin dışındaki ilk Prosperity'yi satmıştı. Bu model gelecek yıl Osaka'daki World Expo gibi etkinliklerde otonom bir demo model olarak kullanılacak.

Prosperity, 2024 yılında Çin'in Pearl River Deltası'nda (Shenzhen'den Zhuai'ye) denizler arası uçuşları tamamlamıştı. Geçen yıl 155,5 millik bir uçuşla (1 saat 38 dakika süren) mesafe rekorunu ABD'li rakibi Joby'den almıştı

Hem Joby hem de en büyük Amerikalı rakibi Archer, 2026 yılına kadar FAA sertifikası almayı ve ticari olarak uçmayı bekliyor.

Mart ayında AutoFlight, CarryAll mürettebatsız nakliye eVTOL'ü için Çin Sivil Havacılık İdaresi'nden (CAAC) uçuşa elverişlilik sertifikasını alan ikinci Çinli eVTOL üreticisi oldu. Bu araç, Çin hava sahasında uçmak üzere sertifika alan bir tondan ağır ilk eVTOL.

Prosperity'nin gelecek üç ila beş yıl içinde önce Çin'de, ardından da Avrupa Birliği'nin havacılık otoritesi EASA tarafından sertifikalandırılması planlanıyor.

BAE ve S. Arabistan hedefte

EHang, elektrikli uçaklarının Japonya'daki 16 şehirlik turunu tamamlayan ve Güneydoğu Asya ve Ortadoğu'da başka turlar düzenleyen bir diğer Çinli üretici. Bu şirket şimdiden 300'den fazla iki kişilik, mürettebatsız EH216-S eVTOL sattı. Uçak, Ekim 2023'te CAAC tarafından tip sertifikasına sahip oldu.

Son çeyrekte, alıcılara 63 adet sevk gerçekleştirdi. Şirketin ana üretim tesisi Yunfu'da ve bir diğeri de Abu Dabi'de planlanıyor.

Tüm eVTOL üreticileri, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan'ı “potansiyel erken benimseyen pazarlar” olarak görüyor.

Üçüncü bir üretici olan Volant Aerotech, Çin içinden 700’ü aşkın ön sipariş aldığını açıkladı. Dördüncü bir üretici olan Xpeng Aeroht, 2026 yılına kadar seri üretimi hedefleyen bir uçan araba üretim tesisinin inşaatına başladı.

Geçen yıl, ülkede eVTOL ile ilgili 30'dan fazla girişim görüldü.

Hızlı büyümenin kaynağı Çin devletinin vizyonu

Sektördeki hızlı büyüme, hükümetin ekonomiyi büyütmek için yeni yollar yaratma girişiminin bir parçası.

Çin Başbakanı Li Qiang bu yılın başlarında yaptığı bir ulusa sesleniş konuşmasında “alçak irtifa ekonomisini” geliştirmenin öneminden bahsetti. Bunu “gelişmekte olan stratejik bir endüstri” olarak tanımladı.

Geçen hafta yayınlanan bir raporda Çin Alçak İrtifa Ekonomik İttifakı, Çin'in 2030 yılına kadar kargo taşımacılığı, kişisel uçan arabalar veya hava taksileri olarak havada 100 bin uzun menzilli drone ve eVTOL'a sahip olabileceğini söyledi.

eVTOLS'lerin yanı sıra, 1000 mil mesafeye kadar yaklaşık 3000 feet yükseklikte kargo taşıyabilen büyük, uzun menzilli insansız hava araçları da test ediliyor. Hava trafiğinin büyük bölümünü insansız hava araçlarının oluşturması bekleniyor.

Tıbbi hizmetler için de kullanılacak

Çin'in eVTOL'leri özel kullanımın ötesinde tıbbi hizmetler ve diğer ulaşım biçimleri için de kullanılacak.

Autoflight'ın geçen hafta Japonya'da gerçekleştirdiği Prosperity demo uçuşu, Japonya'nın iç denizindeki üç adayı (Honshu, Shikoku ve Kyushu) birbirine bağlama planının bir parçası.

Bölge, kıyı bölgelerinde eskiyen altyapı ve adalar ile anakara arasında sınırlı ulaşımla karşı karşıya.

SCAI28 olarak adlandırılan Japon girişimi, 2028 yılına kadar bu zorlukları hava hareketliliği çözümleriyle ele almayı hedefliyor.

Çin'in 2030 yılına kadar 100 bin uçan elektrikli araç gibi agresif hedeflere ulaşıp ulaşamayacağı henüz belli değil.

'Yurtdışından öğrenmek mümkün değil'

Ancak Çin, eVTOL'leri büyüyen bir endüstri olarak hedefleyen ilk ulusal hükümet ve bu da nihayetinde birçok alanda devlet yatırımlarının yanı sıra eVTOL kullanımını hızlandıracak düzenlemeler anlamına gelebilir.

Çin'de 100 firmadan oluşan Alçak İrtifa Ekonomik İttifakı da ileriye dönük yolun net olmadığını kabul etti.

İcra Direktörü Luo Jun yaptığı açıklamada, “Alçak irtifa ekonomisi için yurtdışından öğrenilecek olgun bir iş modeli yok. Birçok şirket alçak irtifa ekonomisi konusunda hem hevesli hem de kafası karışık” ifadelerini kullandı.