Hagel'in koltuğuna kimin oturacağı merak konusu

WASHINGTON - ABD Savunma Bakanı Chuck Hagel'in görevinden ayrılma kararının ardından, IŞİD'e karşı operasyonların sürdüğü ve Ortadoğu, Ukrayna gibi dünyanın birçok kesiminde çalkantı ve krizlerin devam ettiği bir dönemde ABD kabinesinin en kritik koltuklarından biri olan Savunma Bakanlığına kimin geçeceği merak ediliyor. 

Hagel'in istifasının ardından en fazla yapılan yorumlar, "Obama'nın karar alma süreçlerinde daha çok Beyaz Saray'daki yakın ekibine danışması" ve Suriye gibi dış politika konularındaki bazı görüş farklılıkları oldu.  

Amerikan basınında yer alan haberlere göre, bazı yetkililer Hagel'in "kovulduğunu", bazıları "istifa ettiğini" ileri sürerken, Beyaz Saray yetkilileri bunun Obama ve Hagel tarafından "karşılıklı alınmış" karar olduğunu belirtti.  

Hagel'in istifasıyla Obama'nın bu makama kendi yakın ekibinden birini getireceği veya Beyaz Saray'ın "mikro-yönetim" tarzını kabul edecek biriyle çalışması isteyeceği yorumları yapılıyor.  

Hagel'in geçen hafta istifasını açıklamasından sonra yerine geçecek olası isimler arasında öncelikle üç kişi öne çıkmıştı. Bu kişiler, Demokrat Senatör Jack Reed, ABD Savunma Bakanlığı'nın politikadan sorumlu eski müsteşarı Michele Flournoy ve eski Savunma Bakan Yardımcısı Ashton Carter. Ancak bu isimlerden ikisi, Reed ve Flournoy, daha sonradan yaptıkları açıklamalarda ailevi ya da işleriyle alakalı gerekçeler göstererek göreve talip olmadıklarını söylediler. 

Amerikan basınında yer alan haberlere göre, şu anda Hagel'in koltuğu için isimleri en çok öne çıkanlar, Savunma Bakan Yardımcısı Bob Work, eski Savunma Bakan Yardımcısı Ashton Carter ve İç Güvenlik Bakanı Jeh Johnson. 

Orduda 27 yıldır görev yapan emekli deniz piyadesi ve eski Donanma müsteşarı Work, şu ana kadar çok üst düzey bir profile sahip olmasa da Hagel'in makamına geçmeye uygun kişilerden biri olarak görülüyor. Pentagon'da bütçe kesintileri gibi kritik konuların idaresine ilişkin sorumluluğu, bir önceki bakan yardımcısı Carter'dan devralan Work ayrıca ABD'nin nükleer stokunun gözden geçirilmesiyle görevlendirilen Pentagon bünyesindeki bir komisyonun başkanlığını yapıyor. 

Savunma Bakanlığı'nda 2011-2013 yıllarında bakan yardımcılığı görevini yürüten Ashton Carter da hem Hagel hem de selefi Leon Panetta ile çalıştı. Carter, daha önce de hem Obama hem de eski Başkan Bill Clinton dönemlerinde Pentagon içerisinde çeşitli görevler üstlendi, geçmişte akademi dünyası ve özel sektörde de görevler aldı.  

ABD'nin sıkı bütçe kesintilerine gittiği bir dönemde herkesin gözünün üzerinde olduğu Savunma Bakanlığı'nın bütçesinin idaresine katkı sağlayan Carter'ın bakanlığın işleyişine dair derin deneyimi en önemli artılarından biri. Carter, Panetta emekli olduğunda da yerine geçebilecek isimler arasında düşünülüyordu ancak Obama onun yerine Hagel'i aday gösterdikten sonra görevini bırakmıştı. 

Hagel'in yerini alabilecek en muhtemel isimlerden biri de İç Güvenlik Bakanı Jeh Johnson. Şu anki görevine başlamadan önce 2009-2012 yıllarında Pentagon'un üst düzey hukuki danışmanlığını yapan Johnson, o dönemde, Guantanamo üssünün kapatılması çalışmaları, eşcinsellerin orduda kimliklerini gizlemeden görev yapabilmesini yasaklayan "sorma, söyleme" uygulamasının iptal edilmesi gibi tartışmalı konulara dair politikaların oluşturulmasında kilit rol oynamıştı. 

Johnson, Obama'ya en yakın isimlerden biri ve Obama'nın en önem verdiği konulardan biri olan göçmenlik reformu konusunda son açıkladığı başkanlık kararnamesinin hazırlanmasında öncü rol oynamasıyla yönetim kademesinin takdirini almıştı. Ancak göçmenlik reformunun tam olarak hayata geçirilmesi için daha katedilmesi gereken çok mesafe olması ve özellikle de Obama'nın bu konudaki adımlarına karşı olan Cumhuriyetçilerin Kongre'nin her iki kanadında da çoğunluğu ele geçirmesi, Johnson'ın başka bir bakanlık görevine geçmesinin önünde engel oluşturabilir. Çünkü böyle bir dönemde Johnson'ın koltuğunu bırakarak Savunma Bakanlığı'na geçmesi, Obama'nın İç Güvenlik Bakanlığı için yeni bir aday göstermesini gerektirecek ve Cumhuriyetçiler de reformu sekteye uğratmak için yeni adayın onaylanması sürecinde zorluk çıkarabilir. 

Hagel'in yerine aday gösterilebilecekler arasında, eski ve yeni yönetim yetkililerinden savunma politikasında uzman Kongre üyelerine kadar birçok isim de bulunuyor. Bunlar arasında, Donanma Bakanı Ray Mabus, Hava Kuvvetleri Bakanı Deborah James, Senato Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Senatör Carl Levin ve Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi'nin kıdemli Demokrat üyesi Adam Smith'in isimleri geçiyor. 

Obama'nın Pentagon'u emanet edeceği kişiyi belirledikten sonra göstereceği aday, görevine resmen başlayabilmek için önce Senato'dan onay almak zorunda. 

Cumhuriyetçilerin son ara seçimlerde Temsilciler Meclisi'nden sonra Senato'da da çoğunluğu ele geçirmesi nedeniyle adayın Senato'dan onay alması süreci pek de pürüzsüz geçmeyebilir. Hagel, Senato'daki adaylık oturumu sırasında geçmişteki İsrail'e yönelik bazı sözlerinden dolayı senatörlerin sert sorularıyla karşılaşmış, saatlerce süren oturumda zorlu anlar yaşamıştı. Ancak Cumhuriyetçilerin, bu kritik dönemde adaylık sürecini uzatması beklenmiyor.