Gıda israfına sıra dışı önlem!

İngiltere'nin batısındaki bir kafenin mutfağında, son kullanma tarihi yaklaştığı için çöpe atılan malzemeler kullanılarak hazırlanan yemekler, kulağa iştah açıcı gelmese de çok fazla ilgi görüyor. 

Bristol kentinde, 25 yaşındaki girişimci Sam Joseph'in üç ay önce açtığı Skipchen Kafe, diğerlerinden çok farklı. Yiyeceklerin israf olmaması amacıyla açılan ve menüsü her gün değişen kafe "gönlünden ne koparsa" mantığıyla işletiliyor. Kafede yemekler, raf ömrü dolmaya yakın ekmekten sebzeye, salçadan yoğurda kadar birçok farklı malzeme kullanılarak hazırlanıyor.

İngiltere başta olmak üzere dünya genelinde israf edilen gıdalara dikkati çekmek isteyen Sam ve arkadaşları, "The Real Junk Food Project (TRJFP)" adlı projeleri sayesinde üç aydır toplumun her kesiminden müşteriye hizmet veriyor. Sam ve gönüllü yardımcıları, son kullanma tarihi yaklaştığı için atılan gıda maddelerini ve ürünleri, süpermarket ve restoranların çöplerinden çıkarıyor ve bunları yemek yapımında kullanıyor. 

"Biz yenilebilir herşeyi topluyoruz"

Sam Joseph, "Yenilebilecek durumdaki birçok yiyecek çöpe gidiyor. Biz yenilebilir herşeyi topluyoruz. Eğer yenilebilir olduğunu biliyorsak ve eğer o yiyecek çöpteyse, gidip alıyoruz" dedi. 

Kafe, temizlik ve sağlık koşullarını titizlikle inceleyen İngiliz yetkililerden hijyen konusunda 5 üzerinden 4 puan aldı. Sam, puanın mutfaktaki herhangi bir kötü durumdan değil, kafenin zeminindeki problemden kırıldığını kaydetti. 

"Artık haber veriyorlar gidip alıyoruz" 

Projenin giderek daha fazla dikkat çektiğini belirten Sam, "Başladığımız gibi değil. Önceden malzemelerimizi süpermarket ve restoranların çöplerinden topluyorduk. Şimdi süpermarketlerle görüşmeler içerisindeyiz. Son kullanma tarihi yaklaşan ürünlerini çöpe atmadan önce biz alıyoruz" ifadelerini kullandı. 

Bağışlarla da menülerini zenginleştirdiklerini anlatan Sam, sözlerini şöyle sürdürdü: 

"Çiftçilerle çalışıyoruz. Şekli ve boyutundan memnun olmadıkları ürünleri bize vermeye başladılar. Çoğu sebzemizi böyle elde ediyoruz artık. Toptancılarla da görüştük. Mesela bu sabah bize organik soya yoğurdu ve tereyağı getirdiler. Son kullanma tarihleri bir iki güne geçiyor. Menü için kullanacağız, geri kalanını da kafenin önüne diziyoruz, isteyenler bağış yaparak alabiliyor. Ekmeğimiz ve hamur işlerimiz yerel fırıncımızdan geliyor. Bir günde yaklaşık 80 kilo ekmek satılmayabiliyor, biz de o ekmekleri günün sonunda kendilerinden alıyoruz." 

"Havyar bile bağışlıyorlar"

Sam Joseph, bağışlar sayesinde zaman zaman havyar, peynir çeşitleri, somon, kaz ciğeri gibi pahalı ürünlerin de müşterilerin beğenisine sunulduğunu söyledi. 

Kafedeki yemeklerin bağışlar ve toplanan ürünlerle hazırlanması nedeniyle sabit bir menü bulunmuyor. Haftanın 5 günü açık ve kar amacı gütmeyen kafenin bir başka özelliği de müşterilerin yiyecekler için istedikleri kadar para ödemesi. Sam, maddi gücü yerinde olmayan müşterilerin yiyeceklerin toplanması, pişirilmesi gibi süreçlerde gönüllü olarak çalıştığını kaydetti.  

Öğrencilerin sınav döneminde kafeye çok ilgi gösterdiğini anlatan Sam, "Müşteri profili çok değişken. Etrafta iş yerleri var. İş adamları da geliyor, evsiz, parası olmayan kişiler de geliyor" dedi. 

"Yiyeceklerin israf olmaması fikrine bayılıyorum"

Kafenin sürekli müşterilerinden 26 yaşındaki Phil, gönüllüler tarafından hazırlanan yemeklerin leziz olduğunu belirterek, "Ucuz, lezzetli ve erişimi kolay. Ayrıca projenin amacı çok güzel. Yiyeceklerin israf olmaması fikrine bayılıyorum" dedi. 

35 yaşındaki işsiz Jashmanji ise, ayda bir kafeyi ziyaret ettiğini kaydederek, "İlk başta ne ödemem gerektiği konusunda emin olamadım. Ancak burada gönüllülük esas alınıyor ve yemekler hiçbir zaman israf edilmiyor" ifadelerini kullandı. 

TRJFP projesi kapsamında İngiltere'deki ilk kafe Leeds kentinde açıldı. Benzer şekilde işletilen kafelerin yakın zamanda Birmingham, Manchester, Brighton ve başkent Londra'da da açılması bekleniyor. 

Her yıl 15 milyon ton yiyecek israf ediliyor

İngiltere'de geçen yıl nisan ayında yayınlanan bir rapora göre, ülkede her yıl 5 milyar sterlin değerinde, yaklaşık 15 milyon ton yiyecek israf ediliyor. Avrupa Birliği genelinde ise bu rakamın yılda 90 milyon ton olduğu tahmin ediliyor.