Faizde en büyük baskı Türkiye'nin üzerinde

Evrim KÜÇÜK

İSTANBUL - Uluslararası piyasalar geçtiğimiz hafta boyunca ABD Merkez Bankası (FED) ile Avrupa Merkez Bankası'nın likiditeyle ilgili olarak verdiği sinyalleri takip etti. Fed, ek parasal genişlemeye şu an gerek olmadığı işareti verirken, ECB ise ekonomideki aşağı yönlü risklere dikkat çekerek 'çıkış stratejisi' için erken olduğunu bildirdi. IMF de, küresel ekonominin daha iyi göründüğünü, ancak toparlanmanın hala çok kırılgan olduğunu belirterek politika üretenleri "işi tamamlamak üzere bir mola vermeye" çağırdı ve para politikalarında sıkılaştırılmanın devre dışı bırakılması gerektiğini vurguladı. IMF özellikle artan petrol fiyatlarının dünya ekonomileri üzerindeki etkilere dikkat çekti.

Yüksek petrol fiyatlarının yarattığı enflasyonist baskılar Türkiye'nin içinde bulunduğu EMEA'nın (Avrupa, Ortadoğu ve Afrika) faiz politikalarını da şekillendiriyor. İsviçre merkezli UBS'e göre, EMEA ülkeleri yüksek petrol fiyatları nedeniyle bu yıl 'bekle ve gör' stratejisi izleyecek ve fazilerde mevcut seviyesini korumayı tercih edecek. UBS, çözülmemiş makroekonomik sorunlar nedehiyle faiz konusunda üzerinde en büyük baskıyı hisseden Türkiye'nin de 2012'de faizleri koruyacağı, 2013'te ise faiz artırmaya başlayacağı öngörüsünde bulundu.

UBS ekonomistleri tarafından hazırlanan 'EMEA Merkez Bankaları' raporunda, risk iştahının korunmasının EMEA'da varlık fiyatlarına destek verdiği ve artan petrol fiyatlarına karşın bölgede gelecek aylarda enflasyonun ciddi bir endişe kaynağı olarak görülmediği belirtildi. EMEA içinde Romanya, Rusya, Kazakistan gibi bazı merkez bankalarının buna dayanarak faiz indirimlerine gittiğine dikkat çekilen raporda, yılın ikinci çeyreğinde Macaristan'da bir faiz indirimini için manevra alanı olduğu ifade edildi. Ancak küresel ekonomik görünümün iyileşmesi ve yüksek enerji fiyatları nedeniyle UBS, yılın geri kalanında çoğu EMEA merkez bankasının 'bekle ve gör'  stratejisi izleyeceği ve faizleri mevcut seviyede bırakacağını öngördü. UBS, İsrail'in faiz indirimine gideceği yolundaki tahminini ise rafa kaldırdı.

UBS, faizler konusunda bölgede en fazla baskıyı hisseden ülkenin ise Türkiye olduğunu belirtti. Türkiye'nin, çözülememiş makroekonomik sorunlara dair endişelerin yansıması olarak parasında yaşanan değer kaybı nedeniyle parasal koşullarını sıkılaştırmak zorunda kaldığını ifade eden UBS, Türkiye'nin bu yıl faizlere dokunmayacağı ancak 2013'te faizleri yüzde 7.50 seviyesine yükselteceği tahmininde bulundu. UBS'e göre baskı altında olan bir diğer ülke, kırılgan ekonomisi nedeniyle Mısır. UBS'in raporunda, EMEA ülkelerinin faiz politikalarıyla ilgili olarak şu görüşlere yer verildi:

* TÜRKİYE: TL'nin zayıflası Merkez Bankası'nı likiditeyi kontrol altında almaya ve efektif faiz oranlarını yükseltmeye zorlamıştı. Türkiye'de enflasyon ve büyük cari açık en önemli riskler olarak görülüyor. Beklendiği gibi Türkiye son faiz toplantısında faiz oranlarında mevcut seviyeyi korudu. Ancak faiz oranlarını değiştirmemekle birlikte Merkez Bankası, 'şahin' mesajlar göndererek gerekli görülmesi halinde para politikasının sıkılaştırılabileceğini bildirdi. Merkez Bankası, yüksek petrol fiyatlarına rağmen iç ve dış talebin dengelenmesinin, cari açığın daraltılmasını destekleyecek şekilde ilerlediğini düşünüyor. Ancak UBS, bu konuda biraz şüpheli olduğunu bildirdi. Türkiye'nin 2012 yılı ekonomik büyüme tahminini yüzde 1.6'dan yüzde 2.3'e yükselten UBS'in raporunda şu görüşlere yer verildi: "Ekonomik yavaşlamanın daha önce beklendiği kadar sert olmayacağı ve yüksek petrol fiyatları gözönüne alındığında, Türkiye'nin cari açığının önemli miktarda daralma göstereceği konusunda bazı şüphelerimiz bulunuyor." UBS, cari açığın yıl sonunda GSYİH'nin en az yüzde 8.5'i civarında olacağını öngördü ve enflasyonda yüzde 5.5'lik yılsonu hedefinin 1.5-2.0 puan aşılacağı tahmininde bulundu. UBS, Türkiye'da dış finansmanın kalitesinin hala portföy yatırımlarına bağlı olması nedeniyle küresel risk iştahındaki azalmanın Türkiye'yi kırılgan hale getirebileceği uyarısında bulundu.

* Polonya: Merkez Bankası'nın şahin tutumuna karşın, parası zlotinin değerlenmesi ve tüketici fiyatlarındaki kademeli düşüş nedeniyle faizlerin 2012'de yüzde 4.50 seviyesinde bırakılması bekleniyor.

* Macaristan: 2012'nin ilk yarısında Merkez Bankası'nın faizleri mevcut yüzde 7 seviyesinde bırakacağı tahmin ediliyor. Eğer hükmet, AB/IMF programı konusunda ilerleme kaydederse, yılın son çeyreğinde faiz indirimi yapılabilir.

* Çek Cumhuriyeti: Ocak ayında yapılan KDV artışının tüketici talebi üzerindeki olumsuz etkisinin hafiflemesi beklenirken, Merkez Bankası'nın 2012'de politika faizini yüzde 0.75'te bırakması muhtemel görünüyor.

* Romanya: Enflasyonun nisan/mayıs döneminde rekor seviyede düşüş göstermesi beklentisine karşın, yılın ikinci çeyreğinde tüketici fiyatlarını yeniden yükeselişe geçmesi sebebiyle Merkez Bankası'nın temkinli hareket edeceği ve faizleri yüzde 5.25 seviyesinde tutacağı öngörülüyor.

* İsrail: Ekonomik görünümün iyileşmeye başlamasıyla, UBS 25 baz puan faiz indirimi beklentisini rafa kaldırdı. Merkez Bankası'nın faizleri 2013'ün ikinci çeyreğine kadar yüzde 2.5 seviyesinde bırakması ancak sonrasında faiz artışına gitmesi bekleniyor.

* Mısır: Döviz rezervlerinde yaşanan keskin düşüş nedeniyle merkez bankasının faizleri yükseeltmek zorunda kalacağı düşünülüyor.

* Güney Afrika: Artan enflasyona karşın küresel ekonomik büyümeye ilşikin kaygıların ağır basması ve kırılgan iç talep, faiz oranlarının şimdilik yüzde 5.5 seviyesinde bırakılacağı görüşünü destekliyor.

* Rusya: Ekonomik aktivitenin durağan seyretmesi ve enflasyonun düşük seyrenin geçici olduğu gerekçesiyle bu yıl Rusya'nın faizlere dokunması beklenmiyor. Ancak gelecek yıl Rusya'nın faiz oranlarını yeniden yükseltmeye başlayabileceği belirtiliyor.

* Ukrayna: Yerel para birimi üzerindeki baskılar kısa vadede daha iyi yönetilebilir göründüğünden dolayı, şu an yüzde 7.5 olan faiz oranlarında indirime gidilebileceği beklentisi hakim.

* Kazakistan: Kısa bir süre önce faizleri yüzde 50 baz puan indirerek yüzde 6.50 seviyesine çeken Merkez Bankası'nın, yılın geri kalanında faizlerde bu düzeyi koruması bekleniyor.



Merkez Bankaları'nın toplantı takvimi (Fed, ECB, EMEA ülkeleri )

    Nisan    Mayıs    Haziran

Fed     25 Nisan (Tutanaklar: 16 Mayıs)    -    20 Haziran    (Tutanaklar: 11 Haziran)
ECB    4 Nisan    6 Mayıs    6 Haz
Polonya    4 Nisan    9 Mayıs    6 Haziran    
Macaristan    24 Nisan    29 Mayıs    26 Haziran
Çek Cumhu.     -    3 Mayıs    28 Haziran    
Romania    -    2 May    27 Haziran
TÜRKİYE    18 Nisan    29 Mayıs    21 Haziran
İsrail    23 Nisan    28 Mayıs    25 Haziran
Msır    -    3 Mayıs    14 Haziran
Güney Afrika    -    24 Mayıs    -


tablo ****

UBS'in faiz oranları tahminleri, %
Mevcut faiz    2012 sonu    2013 sonu

Fed     0-0.25    0-0.25    0.75
ECB    1.00    1.00    1.00
Polonya    4.50    4.50    4.50
Macaristan    7.00    6.75    6.00
Çek Cumhu.    0.75    0.75    0.75
Romanya    5.25    5.25    5.25
TÜRKİYE    5.75    5.75    7.50
İsrail    2.50    2.50    3.50
Mısır    10.25    12.5    11.0
Güney Afrika    5.50    5.50    7.00
Rusya    6.25    6.25    7.25
Kazakistan    6.50    6.50    6.50
Ukrayna    7.50    7.50    7.50