EXPO 2017 Türkler'i çağırıyor

TAYLAN BÜYÜKŞAHİN

İSTANBUL - Uluslararası Fuarlar Bürosu’nun 5 yılda bir organize ettiği EXPO fuarına, 2017’de Kazakistan’ın başkenti Astana ev sahipliği yapacak. ‘Geleceğin enerjisi’ temasıyla 10 Haziran- 10 Eylül 2017 tarihleri arasında düzenlenecek olan Astana EXPO 2017’ye 100’den fazla ülkeden, en az 5 milyon kişinin katılması bekleniyor. Astana EXPO 2017 hakkında DÜNYA’ya konuşan Kazakistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Canseyit Tüymebayev, dünya nüfusunun sürekli artması ve yeni teknolojik ürünlerin kullanımının yaygınlaşması ile enerjiye olan ihtiyacın giderek arttığına dikkat çekti. Her geçen yıl yeni enerji kaynaklarının keşfedilmesine, keşfedilmiş olanların da kullanıma sunulmasına rağmen, yapılan yatırımların artmakta olan enerji ihtiyacını tam olarak karşılayamadığını söyleyen Tüymebayev, “Bu alanda sürekli arz eksikliği kendisini hissettiriyor. Dünyadaki enerji kaynaklarına yönelik talebin giderek artması, önde gelen ülkeleri, bu problemin çözümü için yeni arayışlara sürüklemekte. Olimpiyatların spor alanında dünya ölçeğindeki liderleri öne çıkarması ve kendisini göstermesini sağlaması gibi, dünya EXPO fuarları da, gelişen yeni teknolojilerin öne çıkmasını, kendisini göstermesini sağlayan yarış sahası olarak karşımıza çıkıyor. Kazakistan EXPO 2017’yi kazanmış ve ana tema olarak ‘Geleceğin Enerjisi’ seçilmiştir. Açıkça belirtmem gerekir ki, insanoğlunun yeşil enerjideki yenilikleri Kazakistan’da sergileyecek ve tartışacak olmasından gurur duyuyoruz” diye konuştu. Enerji ve çevre belirleyici olacak Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre önümüzdeki 25–30 yıl içinde dünyanın iki meydan okuma ile karşı karşıya kalacağını ifade eden Tüymebayev, “Bunlar, enerji kaynakları yetersizliği ve çevre felaketidir. Kazakistan Cumhuriyeti yönetimi, EXPO 2017’yi kazanabilmek için, işte bu konuyu ele almıştır. Belirtmek gerekir ki, EXPO 2017 seçimlerinde Kazakistan’ın baş rakibi Belçika’nın Liege şehri olmuştu. Liege aslında bu tip organizasyonlara daha evvel ev sahipliği yapan ciddi bir rakipti. Belçika, Uluslararası Fuarlar Bürosu’nun 152. Genel Oturumu’nda, EXPO 2017 için ana tema olarak ‘İnsanları Birleştirmek’ konusunu seçmişti. Fakat 161 üye ülkenin katıldığı gizli oylamada oyların baskın çoğunluğunu Astana almıştı. 103 oy Kazakistan lehine, sadece 44 oy rakiplerine verilmişti” dedi. Fuar, bölgede ilk olacak Bu denli devasa bir organizasyonun daha önce Orta Asya ve Bağımsız Devletler Topluluğu dahil bölgedeki hiçbir ülkede gerçekleştirilmediğini dile getiren Tüymebayev, sözlerine şöyle devam etti: “Astana’nın avantajı, son yıllarda, dünya çapındaki iki büyük organizasyonu Kazakistan’ın başarıyla yapmış olması idi. Bunlardan biri, 1–2 Aralık 2010 tarihlerinde Astana’da AGİT Zirvesi’nin gerçekleştirilmesidir. 11 yıl öncesinde İstanbul’da düzenlenen zirveden sonra, 56 ülkenin devlet ve hükümet başkanları ile üst düzey yetkilileri ilk defa Astana’da bir araya gelmişlerdi. Kazakistan, bu zirveden bir ay sonra Orta Asya ülkeleri arasında ilk olarak bir başka uluslararası organizasyona ev sahipliği yaptı. 31 Ocak–6 Şubat 2011’de Kazakistan’ın resmi başkenti Astana ve finans başkenti Almatı’da 26 ülke sporcularının katılımıyla Asya Kış Olimpyatları başarılı bir şekilde yapıldı.”

Kazakistan’da ilk hedef; sanayi, kalkınma ve ekonomik refah

Kazakistan hükümetinin gündemindeki en önemli meselenin ekonominin güçlendirilmesi ve refahının yükseltilmesi olduğunu aktaran Tüymebayev, yurtdışından gelecek yatırımcılar için gerekli koşulların sağlandığını kaydetti. Tüymebayev, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu konuya Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı N. Nazarbayev’in ulusa seslenişindeki açıkladığı ‘Kazakistan-2050’ adlı stratejisinde de altı çizilerek, “Kazakistan açısından ekonomik gelir ile toplumun refahını sağlama arasındaki optimal eşitliğin sağlanması, hayati önem arz etmektedir” denilmiştir. Türk sanayisinin ve genel olarak aldığımızda ekonomisinin gelişim lokomotifi olan organize sanayi bölgelerin kurulmasında Türkiye büyük tecrübe biriktirdi. Devletlerimiz, Kazakistan’da Ortak Kazak-Türk Sanayi Bölgeleri’nin Kurulması Hakkında Mutabakat Zaptı’na imza attı. Önümüzdeki yıllarda ise ikili ticaret hacminin 15 milyar dolara ulaşa cağını tahmin ediyoruz. Ayrıca Kazakistan sanayileşme programını uygulamaktadır. Bu yıl içerisinde yabancı yatırımcıları cezbetmek için yatırımcılar kanunumuzda birtakım kolaylıklar sağlayacak maddeler eklendi. Ayrıca, hükümetimizin kararıyla çeşitli alanlarda, kapsamlı özelleştirmeler yapılacaktır. Bunların içinde nükleer ve petrol alanları da var, Bu anlamda birçok Türk sanayici ve işadamı bu imkanlardan yararlanması için ülkemize davet ediyoruz.”

Enerji Ar-Ge'sine 60 milyon euroluk fon 

Geleceğin enerjisi alanındaki çalışmaları desteklemek için Kazakistan’da EXPO 2017 Fonu kurulduğunu kaydeden Tüymebayev, “Bu fonda 60 milyon eurodan fazla kaynak birikmiştir. Bu fonda biriken paralar gelişmekte olan 69 ülkenin yenilenebilir enerji alanındaki Ar-Ge çalışmalarına harcanacaktır. Günümüz itibariyle fuar alanının genel mimari planı onaylanmış olup, inşaat faaliyetleri başlamıştır” ifadelerini kullandı.

1.2 milyar euroya mal olacak 

EXPO 2017 Fuarı’nın Astana’ya maliyetinin 1.2 milyar euro dolayında olacağını belirten Tüymebayev, “Bunun 250 milyon eurosu devlet bütçesinden tahsis edilecek. Finansmanın büyük bölümü, yaklaşık 1 milyar euro yeni oteller, fuar alanları ve altyapı inşaatı için harcanacak. 2017 yılında gerçekleşecek olan EXPO fuarına katılmak için 100’den fazla ülkeden, en az 5 milyon katılımcı bekleniyor. Başkent nüfusunun 758 bin kişi olduğu göz önünde tutulursa bunun ciddi bir rakam olduğu anlaşılır” şeklinde konuştu. 

Türk yatırımcıyı bekliyoruz 

Türkiye’den yatırımcıları ve müteahhitleri Astana EXPO 2017 için beklediklerini söyleyen Tüymebayev, şöyle konuştu: “Genel olarak baktığımızda Kazakistan’daki, özelde ise başkentimiz Astana’daki inşaat projelerinde çok sayıda Türk fi rması yer alıyor. Bugüne kadar Türk müteahhitlere verilen proje hacmi 20 milyar doları aşmaktadır. Bu da kardeş Türkiye’ye olan güvenimizin göstergesidir. EXPO 2017 projesinde de kapımız her zaman Türk fi rmalara açıktır. Tüm teknik şartları yerine getiren fi rmalar projelerde yer alabilir.”