Endonezya, potansiyeli yüksek ama dikkat edilmesi gereken bir ülke

D-8 ülkeleri arasında yer alan Endonezya ve Türkiye, uzun yıllardan bu yana karşılıklı ticaret yapıyor. Türkiye'nin, diğer çoğu Uzak Doğu ülkesiyle olduğu gibi Endonezya ile olan ticaretinde de ticaret dengesi aleyhine seyrediyor. Geçtiğimiz yıl iki ülke arasında gerçekleşen ticaret hacmi bir önceki yıla göre yüzde 9 azalarak 2 milyar dolar oldu. Türkiye'nin Endonezya'ya 2012 yılında ihracatı, bir önceki yıla göre yüzde 20.9 azalarak 243.7 milyon dolara geriledi. İthalatı ise yüzde 7 azalarak 1.8 milyar dolar civarında gerçekleşti. Endonezya'ya ihracatımızda en büyük payı buğday unu alıyor. Tütün gibi tarım ve gıda ürünlerinin yanı sıra, boratlar ve doğal taşların ihracatı yapılıyor ancak bunların miktarı birkaç milyon doları geçmiyor.

Türkiye Endonezya'dan önemli bir oranda hammadde ve ara malı ithalatı gerçekleştiriyor. 2012 yılı ithal değerleri esas alındığında belli başlı ithal kalemlerini palm yağı ve fraksiyonları, sentetik filament ipliklerinden dokunmuş mensucat, tabii kauçuk, balata, güta-perka, guayül, çıkıl (chicle) vb. tabii sakızlar, sentetik filament iplikleri, suni devamsız liflerden dokunmuş mensucat ve suni devamsız lifler oluşturuyor.

Canlı bir pazar

Başta giyim ve elektronik olmak üzere farklı sektörlerde dünyanın bilinen pek çok markası Endonezya'ya yatırımlar yapıyor. Yabancı yatırımcıların bu ilgisinin sonucu olarak da Endonezya, son yıllarda ortalama yüzde 6 büyüme gösteriyor. Endonezya buğday unu, zeytinyağı, zeytin, domates salçası, kuru ve sert kabuklu meyveler, tütün, yaş meyve ve sebze gibi tarım ürünlerinin yanı sıra sanayi ürünleri olarak demir çelik ürünleri, değirmen makineleri, gıda işleme, paketleme makine ve ekipmanları, tekstil makineleri, ağaç işleme makineleri, inşaat malzemeleri, mermer, halı, seccade ve savunma sanayi ürünleri gibi ürünlerde potansiyel bir pazar. Türk yatırımcılar bu sektörlerde Endonezya'da iş yapabilirler.

Ucuz işçilikte cezp ediyor 

Antidamping ve koruma önlemleri konusunda Endonezya'da daha önce ciddi sıkıntılar yaşadıklarını söyleyen Un ve Unlu Mamuller Tanıtım Grubu Başkanı Turgay Ünlü, ciddi mücadeleler vererek bu yıl için bu sıkıntıları aştıklarını kaydetti. Endonezya'nın çok zor bir ülke olduğunu ifade eden Ünlü, en büyük ikinci pazarlarının Endonezya olduğunu ve bu pazarı korumak için çalıştıklarını kaydetti.

Ucuz işçilikten ötürü çok sayıda büyük şirketin Endonezya'da olduğunu dile getiren Ünlü, spor giyim, kauçuk, palm ve türevleri, elektronik ve petrol ürünleri gibi sektörlerin ön plana çıktığını aktardı. Ünlü, "Yabancı yatırımcıyı cezbeden bir ülke ancak teşvikler bakımından değil. Ucuz işçilik olarak… Bir gram buğday üretmiyorlar. Gıdada farklı bir tüketim alışkanlığı var bize göre. Gelir uçumlarının olduğu bir ülke. Zenginler pahalı gıda tüketirken, fakirler daha geleneksel ucuz ürünleri tüketiyorlar. Bir tanıdığımız yatırım yaptı ancak memnun olmadığını biliyoruz. Dikkat edilmesi gereken bir yer" dedi.

Ticaret müşavirliği ile görüşülmeli

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ise özellikle şu noktalarda Endonezya'ya dikkat edilmesi gerektiğini belirtiyor: Bu ülke ile ticari ilişkilerde, karşılıklı temas önemli bir unsurdur. İnternetten adresi temin edilen firmaların mevcudiyeti hakkında Cakarta Ticaret Müşavirliğimizin görüşüne müracaat edilmesinde yarar bulunmaktadır. Bu firmalarca dünya fiyatlarının altında teklif edilen fiyatlara itibar edilmemelidir. İnternet aracılığı ile yapılan ticarette firmalarımız zaman zaman sıkıntı yaşamakta olup mal bedellerini göndermelerine rağmen ortada ihracatçı firma olmadığından malı teslim alamamaktadır. Mevcut yasal düzenlemelere göre, firmalarımızın dolandırılmaları halinde, polisin soruşturmayı devam ettirebilmesi için mağdurun Endonezya'da polise şahsi müracaatı gerekmektedir.  Firmalarımızca meblağa bağlı olarak bu takip çoğunlukla yapılmamaktadır. Endonezya'dan yapılacak ithalatta bazı ürünlerde anti-damping vergisi mevcuttur. Uzakdoğu'da bölge içi ticaretin ağırlığı, navlun fiyatları, pazar hakkında ihracatçımızın yeterince bilgi sahibi olmaması ve kısa vadeli bakış açısı ihracatımızın önündeki diğer engellerdir.