Emtialardaki düşüş ekonomileri baskılayacak

HİLAL SARI - DIŞ HABERLER

Son günlerde Çin ve Yunanistan’daki gelişmelerle son iki ayda yüzde 10 düşüş yaşayan ve kriz sonrası seviyelerine dönen emtialar ekonomilerin performansı üzerinde sistematik olarak olumsuz sonuçlar doğuruyor. WTI petrol bugün 50 doların altına düşerken, altın, gümüş, platin ve paladyumu takip eden ETF’lerin değerinden pazartesi günü yaklaşık 2 milyar dolar silindi. Ve uzmanlar emtiaların 13 yılın en düşük seviyesine doğru düşeceğini öngörüyor. 22 farklı emtiadan oluşan Bloomberg Emtia endeksi güçlenen dolar ve enerji, metal ve hububatta arz fazlası yaşanan doygun pazar sebebiyle 13 yılın en düşük seviyesine doğru geriliyor. Emtia üreticisi ülke ekonomilerinin bu düşüşten olumsuz etkilenmesi ise The Independent gazetesinde çıkan bir analize göre küresel ekonomiyi baskılamaya devam edecek. Uzmanlar emtia fiyatlarındaki düşüşlerin cari ve ticari dengeler, üzerinde ciddi etkisi olduğunu belirtiyor. 

Avustralya yeni Yunanistan olabilir 
Küresel finansal krizin ardından dünyanın geri kalanı ayağa kalkmaya çalışırken, Çin’le yakın ticaret bağları olan emtia üreticisi Avustralya tam istihdam ve sağlıklı bir cari açık veriyordu. Fakat geçtiğimiz ay Avustralya’nın maden patroniçesi ve en zengin kadını Gina Rinehart Perth’s Hancock Madencilik şirketi çalışanlarına “Ya yüzde 10’luk ücret kesintisini kabul edin, ya da gelecekte işten çıkarmalar olacağı riskini” diye konuştu. Geçtiğimiz yıldan bu yana düşen maden fiyatlarıyla üç yıl önce toplam serveti 30 milyar dolar civarında olduğu düşünülen Rinehart’ın serveti 11 milyar dolara düştü. Uzmanlar bu servetteki daralmanın, demir cevheri, kömür ve altın üreticisi Avustralya için daha büyük ekonomik problemlerin habericisi olduğunu belirtiyor. 

Emtialar üçüncü çeyrekte düşmeye devam edecek 
Uluslararası piyasalarda altının külçe fiyatının yaklaşık yüzde 3,35 değer kaybederek son 5,5 yılın en düşük seviyesine gerilemesi, maden şirketlerinin hisselerini aşağı çekti. 1.100 destek noktasının hemen üstünde işlem gören altında aşağı yönlü hareket gördüğünü belirten OCBC Ban analisti Barnabas Gan “Altında hala aşağı yönlü hareket bekliyorum” diye konuştu ve yıl sonunda altının 1,050 dolara kadar gerileyeceğini öngördü. Benzer şekilde, Batı Teksas türü ham petrolün varil başına yüzde 1,85 azalışla 49,95 dolara inerek nisandan bu yana en düşük seviyesini kaydetmesi enerji endeksini olumsuz etkiledi. Altın beş yılın en düşük seviyesine gerileyerek 1.100 doların altına düşerken, Batı Teksas Petrolü, arz fazlası sebebiyle 50 doların altına düştü ve İran petrolünün küresel piyasalara girmesiyle bu fiyatların 5 ila 15 dolar daha düşebileceği belirtiliyor. Bakır Londra Metal Borsası’nda tonu 5400 dolara gerileyerek altı yılın en düşük seviyelerine geriliyor. Dolar endeksi ise ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artıracağı beklentisiyle üç ayın en yüksek seviyesini gördü. Barclays’dan Kevin Norrish “İkinci çeyreğe hızlı bir giriş yapan emtia rallisi fos çıktı ve üçüncü çeyrek zor bir çeyrek olacak gibi görünüyor” diye konuştu. 

Uluslararası Para Fonu (IMF) küresel ekonomideki büyüme tahminini yüzde 3.5’tan yüzde 3.3’e indirirken bunun en önemli sebebinin Kuzey Amerika’da beklenenden daha düşük bir ekonomik faliyet olması vurgulandı. Avrupa’da Yunanistan krizi ve Çin’in yavaşlaması da uzmanlarca en önemli sebeplerden. Fakat Zimbabwe gibi emtia ihracatına dayalı GSYH’sinin yüzde 15’i madencilik sektöründen oluşan ekonomiler, süper emtia döngüsünün son bulmasıyla ciddi zarar görüyor ve uzmanlarca hükümetlerin fiyatlardaki düşüşü çok iyi inceleyerek madencilik gibi emtia sektörlerine teşvikleri artırmaları gerekiyor. Düşen fiyatların ardından yatırımların maliyetini de artıran düzenlemelerin bu döngüyü daha da zora soktuğunu belirten uzmanlar, GSYH’ye böylesi bir etki yapan Zimbabwe madencilik sektörünün herhangi bir önlem alınmadığı takdirde büyümesinin yüzde 10.8’den yüzde -1.9’a kadar gerileyeceğini belirtiyor.