Emtiada yeni pusula Çin Yuanı

Evrim Küçük - DIŞ HABERLER

Uluslararası piyasalarda emtia fiyatları toparlanmaya çalışıyor ancak Çin ekonomisinden gelen verilerle bir ileri iki geri gidiyor. Fiyatlar hala 13 yılın en düşük seviyelerine yakın bölgede heraket ediyor. Uzmanlara göre emtianın bundan sonra izleyeceği yolu öngörmek için Çin parasının seyrine bakmak gerekiyor. Zira yuanın değer kaybetmesi ile emtia fiyatlarını düşmesi arasında ciddi bir korelasyon bulunuyor. Pek çok analist Çin parasının 2016’da zayıfl amaya devam edeceğini öngörürken, bu emtia fiyatlarının da baskı altında kalacağı anlamına geliyor. 

Bank of Amerika’nın yaptığı hesaplamalara göre Çin Yuanı’nda meydana gelen her yüzde 1’lik düşüş emtia fiyatlarında yüzde 0.6 kayıp yaratıyor. Bankanın müşterilerine gönderdiği bilgi notunda, ucuzlayan yuanın Çin’de alım gücünü azaltarak talebi etkilemesinin emtia fiyatlarını doğrudan etkilediği belirtiliyor. Bank of Amerika hesaplamada Bloomberg Emtia endeksini baz aldı. Yuanın dolar endeksi ve diğer para birimleri karşısındaki değer değişimini ölçen banka emtianın yuan karşısında doğru orantı ile hareket ettiğine dikkat çekiyor. Bankanın açıklamasında, “Şu an temel senaryomuz olmamakla birlikte, iç talebin gerilemesi halinde yuanda sert bir devalüasyon meydana gelebilir. Bu da emtia piyasaları üzerinde yıkıcı etki doğurabilir” deniliyor. 

Sanayi metalleri risk altında 

Yuandaki gerilemenin, Çin’in en büyük tüketici olduğu endüstriyel metallerle ilişkisi çok güçlü. Çin’in parasının zayıfl aması bakır, demir cevheri gibi ürünlerde alımlarının azalması anlamına geliyor. Diğer yandan paladyum, platin, altın, nikel ve çinko da risk altına giren emtia ürünleri. Macquire analistleri bu durumu şöyle anlatıyor: “ Yuanın dolar kaybetmesiyle bir metalin yuan cinsinden fiyatı yükseliyor. Bu Çinlileri söz konusu metal üretimini artırmaya teşvik ediyor. Çinli tüketici ise bu metali daha az tüketmeye başlıyor. Bu Çin’in metali daha az ithal etmesi, eğer ihracatçı ise daha fazla satması anlamına geliyor. Böylelikle metalin dolar cinsinden fiyatı ucuzluyor. Bakırın tonu son bir yıl içinde 5 bin 500 dolardan 4

bin 560 dolara inerken, nikelin fiyatı 15 bin doların biraz üzerinden 8 bin 660 dolara, çinkonun fiyatı 2 bin 150 dolardan 1622 dolara ve alüminyumun fiyatı 1850 dolardan 1.555 dolara indi. 

Yuan %20 daha düşebilir 

Bank of Amerika’nın aksine bazı uzmanlar yuanın ciddi şekilde değer kaybetmeye devam edebileceğini düşünüyor.1 Amerikan Doları şu an 6.5780 Çin Yuanı alıyor. SEB AB’nin gelişen piyasalar başka stratejisti Per Hammarlund, yuanın daha fazla de- ğer kaybetmesinin muhtemel olduğunu söy- lüyor. Hammurland, 7 Ocak’tan bu yana Çin Merkez Bankası’nın yuanı dolar bandına bağladığını fakat ülkede yaşanan sermaye çakışı nedeniyle Merkez Bankası’nın, piyasalardaki türbulans sona erdiğinde parasının değerini aşağı çekmek zorunda bırakabileceğini ifade etti. 

Çin’den sadece aralık ayında 170 milyar dolar sıcak para kaçtı ve bu eğilim hız kesecek gibi gözükmüyor. Royal Bank of Scotland (RBS) uzmanlarına göre doların yükselmesiyle birlikte para ABD’ye doğru yön değiştiriyor. RBS Avrupa Araştırmaları Bölüm Başkanı Andrew Roberts, Çin’in sermayeyi elinde tutmak istiyorsa kuru daha da aşağı çekmesi gerektiğini savunuyor. Sermaye çıkışlarının hızlandığını belirten Roberts, paranın değerinin yüksek olmasının ciddi miktarda sermaye daha ülkeyi terk etmesine neden olacağı uyarısı yapıyor. Roberts, bunu önlemek amacıyla yunanın şu an bulunduğu seviyeye göre yüzde 20 devalüe edilmesi gerektiğini savunuyor. 2015 yılı ortasından bu yana yuan Asya’daki para birimleri karşısında yaklaşık yüzde 6 geriledi ve ülkenin acilen parasının değerini daha da aşağı çekmesi gerekiyor. RBS’nin Döviz Araştırmaları Bölüm Başkanı David Simmons da, Çin’de reel efektif kurun yükselmesiyle ülkenin rekabet kaybının akut bir sorun halini aldığını, yavaşlayan ekonomiye destek olmak için yunanın 2016’da zayıfl amaya devam edeceğini düşündüklerini belirtiyor. 

JP Morgan’ın Sabit Getirili Yatırımlar analisti de Çin’den sermaye çıkışının geçtiğimiz yılın üçüncü çeyreğinde yeni bir evreye girdiğini ve artık doğrudan yabancı yatırım ve portföy enstrümanlarını birlikte içerdiğine dikkat çekerek, bundan doları sermaye çıkışlarında artış beklenebileceği uyarısı yapıyor. JP Morgan da yunanın bu yıl gerilemeye devam edeceğini düşünen finans kuruluşları arasında. UBS 2017 başına kadar yuanın yüzde 10 daha gerileyeceğini ve 6.80 düzeyine ineceğini öngörüyor.

Emtiadaki düşüş nedeniyle 460 milyar dolar tasarruf etti

Emtia fiyatlarındaki düşüş Brezilya ve Güney Afrika gibi ihracatçı ülkelerin ekonomilerinde sarsıntıya yol açıyor ancak yavaşlayan ekonomisiyle emtia fiyatlarındaki düşüşü tetiklemekle suçlanan Çin, bu işten kazançlı çıkıyor. Goldman Sachs’ın Asya eski başkan yardımcısı Kennteh Courtis’in hesaplarına göre Çin’in emtia fiyatlarındaki düşüş nedeniyle yaptığı yıllık tasarruf 460 milyar dolar. Bunun 320 milyar doları petrol fiyatlarındaki düşüş kaynaklıyken, geri kalan kısmı metal, kömür, tarımsal emtia ve diğer enerji kalemlerindeki fiyatların gerilemesiyle elde edildi. Emtia ithalatındaki faturanın küçülmesi şirketlerin maliyetlerinin azalmasına ve fabrikalarda verimliliğin artmasına yardımcı oldu. Ayrıca geçen yıl ülkenin dış ticaret fazlasının 594.5milyar dolara çıkmasını sağladı.

Yuanda yüzde 10 düşüş Türkiye'ye olumlu yansır

Emtia fiyatlarının zayıfl aması emtia ihracatçısı ülkelere zarar verirken, Türkiye gibi emtia ithalatçısı ülkelerin faturalarının azalması anlamına geliyor. Oxford Economics, bu yılın üçüncü çeyreğinde yuanın yüzde 10 düşeceği öngörülen bir senaryonun küresel ekonomiye nasıl etki edebileceğine dair bir çalışma yaptı. Bunun Çin’de bir büyüme şokuna yol açmaması ve küresel finans piyasalarında ciddi bir stres yaratmaması halinde dünya ekonomisine sınırlı etki edeceğini belirten Oxford Economics ancak diğer ülke paralarının yuandaki düşüşe eşlik etmesi halinde olası etkilerin çok daha büyük olacağı uyarısı yaptı. Zayıf yuanın doğuracağı sonuçlar şöyle: 

►Efektif kurları yükseleceğinden dolayı en büyük darbeyi Euro Bölgesi ve Japonya ekonomisi alacak. Bu da her iki bölgede parasal genişlemenin büyütülmesine neden olabilir. 

►Şu an yüzde 2.6 olarak tahmin edilen küresel ekonomik büyüme yüzde 2.4’e gerileyebilir. 

►ABD faizleri bu yıl 1 kez artırır. 

►Türkiye’nin aralarında bulunduğu bazı ülkeler paralarının zayıfl amasının yardımıyla ihracatta rekabet güçlerini geri kazanarak avantaj elde ederler. 

►Türkiye’nin yanında Meksika, Güney Kore, Tayvan avantaj sağlayacak ülkeler.