Dünya Fed'in faiz artırımına dayanabilir mi?

Aydın Şahinalp / dunya.com

Temsilciler Meclisi'nde yarıyıl sunumunu yapan Fed Başkanı Janet Yellen, politika faizini enflasyonun yüzde 2 hedefine yaklaştığına emin olmadan artırmayacakları sözünü tekrarladı. Ekonomistlerin büyük çoğunluğu Fed'in  faizlere sonbahara kadar dokunmayacağında hemfikir. Peki ABD Merkez Bankası'nın faiz artırımı dünya ekonomisini nasıl etkileyecek? 

Bloomberg Businesweek dergisi "Küresel Ekonomi" bölümünde ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz artırımının küresel ekonomiyi nası etkileyeceğini ayrıntılarıyla masaya yatırdı. 

Fed'in faizleri yükseltmesi krizden çıkan ABD ekonomisini fazla etkilemeyecek gibi görünsede dünyanın geri kalanı için aynı şeyi söyleyemeyiz. 

9 trilyon dolarlık borç 

Bank for Internatıonal Settlements verilerine göre, ABD dışındaki şirketler ve hükümetlerin dolar cinsinden borçları 2008 krizinden bu yana yüzde 50 artarak 9 trilyon dolara tırmandı. Eğer Fed, 2006 yılından bu yana bir ilke imza atıp fazileri yükseltirse bu dolar cinsinden boçlanan firmalar ve hükümetler için maliyetlerin fırlaması anlamına gelecek. 

Finansal uçurum derinleşebilir

Güçlü dolar zaten zayıf küresel ekonomi iyileşmesinde finansal borç uçurumunu derinleştirecek. Sözün kısası Fed'in faiz artış kararı uluslararası ekonomiyi derinden sarsacak. Kanada ve Hong Kong emlak sektöründen, Brezilya ve Çin sermaye piyasalarına kadar birçok alan sarsıntıyı hissedecek. Buradaki asıl sorun etkinin ne kadar büyük olacağı ve hangi ülkenin en fazla etkileneceği. 

18 Şubat tarihli Bloomberg verilerine göre, Fed'in faizleri sonbaharda artırma olasılığı yüzde 48. 

"Avrupa ve Japonya olumlu etkilenir"

New York merkezli JP Morgan Chase'in Küresel Ekonomi masasından Joseph Lupton, " Fed'in faiz artırması Avrupa ve Japonya gibi gelişmiş ekononomileri olumlu yönde etkileyecek. Çünkü para birimlerinin değer kaybetmesiyle birlikte ekonomileri canlanacak." Eski bir Fed ekonomisti olan Lupton gelişmekte olan ekonomiler için ise senaryonun çok farklı olacağı uyarısını yaparak şunları söyledi:

"Fed'in faizleri artırmasıyla birlikte para birimlerinde çok hızlı ve sert aşağı yönlü hareketler zinciri oluşması nedeniyle gelişmekte olan ülke ekonomileri bu durumdan olumsuz etkilenecek. Enflasyon beklentilerinde arzu edilen sonuçlar olmayacak." 

Sermaye ABD'ye akacak

Fed'in faizleri yükseltmesi başta küresel piyasalardaki sermayenin ABD'ye akmasına yol açacak. 

Standard&Poor's'un Küresel Ekonomi masası Şefi Paul Sheard, " Halihazırda gelişmekte olan ülkelerin sermaye piyasalarında bulunan para, Fed'in faiz artırmasıyla birlikte ABD piyasalarına akacak. Bu durum gelişmekte olan ülkeler için pek iç açıcı durum olmasa da ABD ekonomisinin güçlenmesini sağlayacak. Yeni yatırım fırsatları neden olacak. "dedi. 

Dolar havuzu kuruyor

Morgan Stanley Küresel Ekonomis Masası Başekonomisti Hans Redeker ise, " ABD dışındaki dolar havuzundaki dolar likiditesi suyunu çekmeye başladı" diyerek bu hareketin piyasalarda şimdiden fiyatlandığına işaret etti. 

Çanlar Çin için çalıyor

Uzmanlar, Fed'in faizleri yükseltmesinden en çok etkilenecek ülkenin Çin olacağını belirtti. BIS'in verilerine göre dünyanın en güçlü ikinci ekonomisi Çin'in, dolar cinsinden borcu tam tamına 1,1 trilyon dolar. Gelişmekte olan ülkelerden Brezilya'nın ise 300 milyar dolarlık dolar cinsinden borcu bulunuyor. Güçlü dolar bu iki ülke için daha fazla dolar cinsinden gelir bulmaları anlamına geliyor. Ancak Çin'de en fazla dolar cinsinden borçlanan sektör inşaat. Ve Çinli inşaat firmalarının geliri dolar cinsinden değil. Bu Çin için büyük bir risk oluşturyor.    

"Dairesel tuzağa düşecek"

Fed'in faiz artırmasının Çin'in başını fena ağrıtacağını belirten UBS Döviz Stratejisti Manik Narian, " Çin "dairesel tuzağa" doğru düşüyor. Fed'in faiz hamlesi sermaye akışı sorunu yaşıyan Çin'in başının ağrımasını tetikleyecek. " dedi.