Çin’in “Kuşak-Yol”una karşı AB’nin 300 milyar euroluk “Küresel Geçit”i toplanıyor

Emre ERGÜL

Avrupa Birliği, Çin’in küresel ticaretin patronu olmak için 2013’te başlattığı “Kuşak ve Yol Girişimi”- ne karşı harekete geçiyor. Birlik, lansmanını 1 Aralık 2021’de yaptığı “Küresel Geçit” (Global Gateway) projesini hayata geçirmek için 25-26 Ekim’de Brüksel’de ilk zirvesini yapıyor.

20 ortak ülkenin liderinin ağırlanacağı toplantıya birlik dışından Bangladeş, Senegal, Namibya ve Moldova’nın liderleri de katılacak. Bloomberg’e konuşan ismi gizli bir AB yetkilisi, Mısır ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin yönetiminin de davetli olduğunu, ancak bu iki ülkeden henüz bir olumlu cevap gelmediğini belirtti.

AB’nin “Küresel Geçit” zirvesinin Çin’in 130 ülkeden temsilcinin katıldığı “Kuşak ve Yol Girişimi”nin 10’uncu yıl törenlerinden 1 hafta yapılacak olması dikkat çekti. Uluslararası ajanslar, “AB’nin projesi, Çin’in 10 yıllık yatırım hamlesine rakip oluyor” başlıkları kullandı. “Kuşak Girişimi” fikrinin sahibesi, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen…

Bütçesi tam 300 milyar euro, yani 322 milyar dolar… Yeşil dönüşüme destek verecek ülkelerin özel ve kamu altyapı projelerine destek verilecek. Tek kriter, projelerin sürdürülebilirlik kapsamında olacak olması…Aslında projenin amacı, Çin’in küresel ticaretteki ulaşım ve tedarik zinciri gücünü kırmak ve AB’yi küresel ulaşım üssü yapmak…

Diğer bir deyişle, Çin’le stratejik bölgelerde rekabet etmeyi amaçlayan küresel altyapı planını güçlendirmek… Gelişmekte olan ülkelerde altyapı ve bağlantı projeleri yaparak, Çin’le rekabet etmek… Bloomberg, “Küresel Geçit” için şu yorumu yaptı: “AB, Çin veya Rusya’nın arka bahçesine artan müdahalesi ve kritik malzemelerin sağlanması ve yasadışı göçle mücadeledeki kilit rolleri nedeniyle bazı katılımcı ülkelerle bağlarını güçlendirmek istiyor.”

Önümüzdeki hafta yapılacak zirveye aralarında Orange, Allianz, Alstom, Danone, Enel, Siemens ve Telefonica’nın da bulunduğu büyük AB firmalarının üst düzey temsilcileri de katılacak. Zirvede yeşil enerji, eğitim ve araştırma, kritik hammaddeler, ulaşım koridorları, sağlık ürünleri üretimi ve dijital altyapı konularındaki panellerde tartışmalar gerçekleştirilecek.

100 milyar dolar!

Çin lideri Şi Cin- ping, 2013’te başlatılan “Kuşak ve Yol Girişimi”nin 10’uncu yıl ko- nuşmasında, ti- caret koridoru- na 2033 yılına kadar 100 mil- yar dolar ayırdıklarını açıkladı.

Dünyanın Gazze Şeridi’ndeki hastane vurulmasına kilitlendiği gün, yani 18 Ekim’de, Çin’in başkenti Pekin’de önemli bir zirve düzenlendi: “Kuşak ve Yol Girişimi”nin 10. Yıl Buluşması… Çin mallarının deniz ve karayoluyla tüm dünyaya taşınmasını hedefleyen girişimin temelleri 2013’te atıldı.

Zaman içinde aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 130 ülke, girişimin paydaşı oldu. İşte o 130 ülkenin temsilcilerinin katıldığı zirvede Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, ticaret koridorunun ikinci on yılında yapılacakları anlattı, yeni dönemde 100 milyar doların üzerinde fon aktaracaklarını dile getirdi.

Şi’nin aktardığına göre, finansmanın arkasında “Kuşak ve Yol”un kredi kuruluşları olan Çin Kalkınma Bankası ve ExportImport Bank of China olacak. Pekin, “Modern İpek Yolu” olarak da anılan proje sayesinde dünya çapında bugüne kadar 2 trilyon doların üzerinde sözleşme imzaladı.

Ticaret koridoru oluşturmak için Asya ve Afrika’da çeşitli altyapı yatırımları yapan Çin, fakir ülkeleri yaklaşık 300 milyar dolar borçlandırmakla suçlanıyor. Öte yandan Şi, 10'uncu yılında Kuşak ve Yol Girişimi’ni (BRI) güncelleyerek, ileriye taşımaya yönelik 8 maddelik eylem planını duyurdu.

Pekin’deki forumda konuşan Şi, Çin’in tarihi İpek Yolu güzergâhında Doğu-Batı ticaretini yeniden canlandırma amacıyla başlattığı girişimi yenileyerek, yüksek kalitede işbirliği haline getirmek amacıyla atılması planlanan adımlara dair bilgi verdi.

İlk olarak, kara ve deniz ayaklarıyla başlayan girişimi çok boyutlu bir bağlantılılık ağına dönüştürmeyi planladıklarını ifade eden Şi, bu kapsamda kara güzergâhlarından “Çin-Avrupa Demiryolu Ekspresi olarak adlandırılan hattı geliştirmeyi sürdüreceklerini, ayrıca Hazar-geçişli uluslararası ulaştırma koridorları oluşturmak ve Avrasya kıtasında kara ve demir yollarıyla bağlantılı yeni bir lojistik koridoru inşa etmek için ortak çabalara katkı sağlayacaklarını bildirdi. Şi, “Deniz İpek Yolu” olarak adlandırılan deniz güzergâhını yeni limanlar ve gemicilik ile ticaret hizmetlerini entegre ederek büyüteceklerini, Yeni Uluslararası Kara-Deniz Ticaret Koridoru ve Hava İpek Yolu’nun oluşturulması çabalarına hız vereceklerini kaydetti.

Zirvede Afrika ülkeleriyle imzalar atılacak

Gelecek haftaki zirvede AB’nin Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Zambiya ile iki mutabakat zaptı imzalaması bekleniyor. Hedef, Angola, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Zambiya’yı birbirine bağlayacak bir demiryolu projesi olan Trans-Afrika Koridoru’nu aktif hale getirmek ve bu koridor aracılığıyla çıkartılan hammadde ve minerallerin Doğu ve Batı Afrika’daki limanlara taşımak…

Küresel Geçit’te 5 önemli sektörde yatırım planlanıyor

-Dijital teknolojiler

-İklim ve enerji

-Taşımacılık

-Sağlık-Eğitim Araştırma