Çin’in artçıları Türk Lirası'nı ve gelişen piyasaları zayıflatıyor
Geçtiğimiz hafta Çin Merkez Bankası’nın yuanın değerini devalüe etmesinin ardından gelişen piyasalar bu hamlenin artçılarından etkilenmeye devam ediyor
Küresel ekonomideki cılız büyüme, ABD’de Merkez Bankası’nın faiz artışına hazırlanıyor olması ve Yunanistan borç krizinin ardından gelen Çin’in develüasyon hamlesiyle gelişmekte olan ülkelerin para birimlerinin ciddi bir değer kaybı yaşaması bekleniyor. Geçtiğimiz hafta salı günü Çin Merkez Bankası (BPOC) art arda üç gün içinde toplamda yüzde 4 düşürmüş, dolar karşısındaki günlük referans kuru ise yüzde 6.4’e getirmişti.
Uzmanların gelişen piyasalardaki para birimlerinin etkileneceğini belirtmesi ardında yatan bir diğer önemli neden ise yakın bir geleceke, birçok uzmana göre eylülde Fed’in faiz artışına başlayacak olması. Bloomberg’de yer alan bir analize göre Çin’in şok devalüasyon hamlesi yatırımcıların diğer piyasalardaki, özellikle de politik bir kriz yaşamakta olan Malezya ve Türkiye’deki kırılganlıklara odaklanmasına sebep olarak bu ülkelerin para birimlerini düşürdü. Malezya Ringiti geçtiğimiz hafta dolar karşısında 3.8 değer kaybederek 17 yılın en düşük seviyesine gelirken, Türk Lirası da yüzde 0.5’lik bir kayıbın ardından dolar karşısında yeni rekor düşük seviyeleri gördü. Yıl başından beri dolar karşısında TL’nin kaybı yüzde 18’i buldu.
Dolar, Asya para birimleri karşısında daha da güçlenecek
Gelişen piyasalarda hisse endeksleri düşmeye devam ederken, sigorta ve bankalar düşüşe yol açan başlıca hisselerdi. Hang Seng China Enterprises Endeksi’nde 40 hisseden sadece 9’u yükselirken, endeks yüzde 0.6’lık bir düşüş yaşadı. Yuan ise dün Çin Merkez Bankası’nın yuanın değerini dolar karşısında yüzde 0.01 yükseltmesinin ardından dolar karşısında 6.3946 seviyesinde sabitlendi. BPOC şef ekonomisti Na Jun önümüzdeki haftalarda yuanın iki yönde de hareket edebileceğini belirtti. ANZ Bank New Zealand para birimi stratejisti Sam Tuck “Geçtiğimiz hafta yuan hamlesinden çıkartılacak ders şu: ABD doları diğer Asya para birimleri karşısında değer kazanabilir” diye konuştu.
Hindistan ve Malezya yapısal olarak da etkilenecek
Ticaret hacmi özellikle Çin’e bağımlı olan bazı ülkeler ise durumdan yapısal olarak da en kötü etkilenenler oluyor. Çin’e ticareti 2008-09 yılında 25 milyar dolar seviyesinde olan Hindistan, bu ticaretini 2014-15 döneminde 50 milyar dolara yükseltmişti. Malezya Ringiti dolar karşısında 4.1217 seviyesine gerileyerek 31 Ağustos 1998’den bu yana en düşük seviyesini gördü. Bu tarihten bir gün sonra ülke kayıplarını durdurmak için sabit kur uygfulamasına geçmişti. FTSE Bursa Malezya KLCI Endeksi ise Haziran 2012’den bu yana en düşük seviyesini görerek yüzde 1.5 düşüş yaşadı ve aylık kaybı yüzde 8.5’a yaklaştı. Asya’da Tayland bahtı da altı yılın dip seviyelerine indi.
Ruble de petrol baskısı hissediyor
Gelişen para birimlerinde farklı etkenlerle de düşüşler gözleniyor. Ruble, Rusya’nın en büyük ihracat kalemi olan ham petrol fiyatlarındaki düşüş ve Ukrayna’nın doğusunda hızlanan çatışmaların etkisiyle altı ayın en düşük seviyelerini gördü. İsrail şekeli merkez bankasının para politikasını gevşeteceğine işaret eden ekonomik büyüme verisinin ardından dolar karşısında yüzde 0.63 değer kaybetti. Analistler, “Gelişmekte olan ülkelerin döviz piyasalarında tam anlamıyla ticaret ağırlıklarına göre satış görüyoruz” diyor.
Gelişen ülke CDS’leri yükseliyor
Gelişmekte olan ülkelere yönelik risklerin arttığının bir göstergesi olarak kredi iflas takası primlerimde (CDS) yükseliş görülüyor. Türkiye’nin CDS’leri 17 ayın, Güney Afrika ve Rusya’nın CDS’leri ise sırasıyla 8 ve 6 ayın en yüksek seviyesini gördü. Gelişmekte olan ülke tahvilleri ile ABD’nin benzer vadeli tahvilleri arasındaki getiri farkını gösteren, yani yatırımcıların söz konusu ülkelerde ne kadar risk gördüklerinin göstergesi olan JP EMBIG endeksi Türkiye için 17 ayın, Güney Afrika için ise yaklaşık 2 yılın en yüksek düzeyini gördü.
Emtia fiyatlarını düşürüyor
Çin’deki devalüasyon sonrasında emtia fiyatlarında genel bir düşüş yaşanıyor. Bloomberg Emtia Endeksi dün üst üste beşinci günlük düşüşünü yaşayarak yüzde 0.2 kayıp yaşadı ve 2002’den bu yana en düşük seviyesine geriledi. Buğday fiyatı iki günde yüzde 6, mısır fiyatı da yüzde 8 değer kaybetti. Uzmanlara göre emtia fiyatlarındaki düşüş tüketicileri sevindiriyor çünkü azalan fiyatlar nedeniyle, tüketicilerin gıda harcamaları düşüyor. Brent petrol fiyatı 48 dolar seviyelerine inerken, altın da değer kaybeden bir diğer emtia oldu.
