Çin pamuk piyasasını salladı

EVRİM KÜÇÜK

Dünyanın en büyük pamuk üreticisi ve ithalatçısı Çin, fiyatları dibe çekiyor. Çin’in Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına uymak için pamuk ithalat kotalarını sınırlayacağını açıklaması ile pamuk fiyatları son 5 yılın en düşük seviyesine indi. Çin’in ithalat kotasındaki düşüşle küresel stokun daha da artması ve bunun tekstil şirketlerinin kar marjlarına olumlu yansıması bekleniyor. Pamuk rezervi dağ gibi büyüyen Çin, gelecek yıl için pamuk alımlarını sınırlandıracağını açıklarken, en büyük pamuk ihracatçısı ABD de yağışların pamuk rekoltesini yükselteceğini bildirdi. Bu açıklamalar sonrasında ICE’de aralık vadeli pamuk kontratları çarşamba günü yaklaşık yüzde 3 düşüşle 61.02 sent/pound düzeyine indi. Böylece pamuk 2009 yılı Ekim ayındaki 60.67 sentten sonra en düşük seviyesini görmüş oldu. Pamuk fiyatlarında yılbaşından bu yana düşüş yüzde 28’e yaklaşırken yerli üreticiler uluslararası pazardaki bu düşüşe karşın destek istediler.

DTÖ kurallarına uymak isteyen Çin, 2015 yılında vergisiz pamuk ithalat kotalarını 894 bin ton ile sınırlayacak. Son üç yıldır piyasa fiyatlarının üzerinde bir rakamla pamuk alımı yaparak oluşturduğu rezervin altında ezilen Çin, ithalatı sınırlamasının ardından rezervlerinden satış yapacak. Daha önceleri Çin’in pamuk stoku yerel kullanımın yüzde 40’ının altında tutulurken, iç piyasayı desteklemek için yapılan alımların ardından bu oran eylülde yüzde 172 seviyesine çıktı. Çin çifçilerden alımlarını azaltacak, bunun yerine sübvansiyon sağlayacak. 

Bu, ABD’nin 2014-15 hasat döneminde Çin’e pamuk ithalatını önemli ölçüde azaltacak. Çin’in pamuk ithalatı ağustos ayında yıl bazında yüzde 26 azaldı. Çin Pamuk Birliği tarafından açıklanan verilere göre, pamuk ithalatı belirtilen ayda 204 bin 500 ton oldu. İthalatta ay bazında ise yüzde 27 düşüş gözlendi. Geçen ay ortalama pamuk ithalat fiyatları ay bazında yüzde 1.9 düşüşle 2,150 dolar/tondan seyretti. Ocak-ağustos döneminde ise pamuk ithalatı yıl bazında yüzde 37.9 azalarak 1.88 milyon ton oldu. Societe Generale, bu kararın ardından Çin’in pamuk ithalat tahminini 8,0 milyon balyadan 5,6 milyon balyaya düşürdü. 

Küresel stok artacak 

Çin küresel pamuk stokunun yüzde 50’den fazlasını elinde tutuyor. Ülke, en büyük pamuk üreticisi ve tüketicisi konumunda. Çin’in hükümet politikalarındaki değişiklikler fiyatları hemen etkiliyor. Çin’in 2014 yılında pamuk üretiminin 29.5 milyon balya ile dünya üretiminin dörtte birine ulaşması bekleniyor. Çin’in talebindeki azalma, zaten tüm zamanların en yüksek seviyesinde olan küresel pamuk stokunu daha da besleyecek. ABD Tarım Bakanlığı’na (USDA) göre küresel üretim ardarda beşinci yıl tüketimin üzerinde gerçekleşecek ve 31 Temmuz 2015’te dünyadaki stok yüzde 6’lık artışla 106.3 milyon balyaya ulaşacak. 1 Ağustos’ta başlayan bu yılki hasadın öncesinde küresel stok 100.3 milyon balya ile geçen yılın zaten yüzde 12 üzerinde. USDA, ABD’de üretimin elverişli hava koşullarının yardımıyla yüzde 28 artmasıyla stokların giderek şişmesini bekliyor. 

Fiyatlarda baskı sürecek 

Uzmanlar, pamuk fiyatları üzerindeki baskının devam edeceğini ve fiyatların 55 sente kadar düşebileceğini öngörüyor. Kansas merkezli danışmanlık şirketi Sid Love Consulting Services ekonomisti, Bloomberg’e yaptığı değerlendirmede, Çin’in piyasadan pamuk almamasının fiyatlar üzerinde baskı yaratacağını söyledi ve talep artıncaya kadar fiyatlarda aşamalı olarak gerilemenin süreceğini ekledi. Rabobank analisti Tracy Allen da, pamukta rekor stokların fiyatlarda belirsizlik yarattığını ifade etti. 

Tekstilciye yarar 

Pamuk fiyatlarındaki düşüşün tekstil şirketlerinin marjına olumlu yansaması bekleniyor. Örneğin, Türkiye’de de faaliyet gösteren ABD’li çocuk giyim firması Carter’s’ın CEO’su Michael Casey, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada, piyasaya giren ucuz pamuğun 2015 ve sonrası sezonlarda fiyatlara olumlu yansıyacağını dile getirdi.

Yerli üretici endişeli: İdam fermanımız olur

Çin’in Dünya Ticaret Örgütü kurallarına uymak için pamuk ithalat kotalarını sınırlayacağını açıklamasının ardından pamuk fiyatlarının son 5 yılın en düşük seviyesine inmesi, pamuk hasatının başladığı bugünlerde, Türk pamuk sektöründe de endişeyle karşılandı. Pamuktaki gelişmeleri DÜNYA’ya değerlendiren Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Barış Kocagöz, 2014 2015 hasat sezonuna girildiğini, hasat öncesi böyle bir fiyat hareketi olmasının olumsuz olan beklentilerine olumsuzluk eklediğini ve üretici için de sıkıntı olduğunu söyledi. Pamuğun sıfır gümrükle ithal edilen neredeyse tek tarım ürünü olduğuna işaret eden Kocagöz, dolayısıyla yurtdışındaki fiyatların yansımalarının Türkiye’deki fiyatları da direkt etkileyeceğini söyledi. Dışardaki bir olgudan biz kendi tarım ürünlerindeki planlamayı yapamıyoruz. Bu kadar kötü geçecek sezondan sonra gelecek sene üreticilerin pamuk ekimini sağlamak için ciddi önlemler almamız gerekecek” diyen Kocagöz, üreticilerin ürünlerini lisanslı depolarda saklaması ve bunun yerine aldığı makbuzları tutup veya kredi teminatı olarak verip kredi kullanması halinde hem kötü bir sezon geçirilmeyeceğini, hem de piyasanın suni dalgalanmadan uzak olacağını ve pamuk üretiminin sürecini kaydetti. 

Tekstil sanayii Türk pamuğuna muhtaç, piyasa dengesini bulacak 

Kocagöz, şu anda Türk pamuğunun kilogram fiyatının Güneydoğu’da 3.6 TLolduğunu, Ege’de ise 4 lirada tutunmaya çalıştığını belirterek, “Bunun etkisiyle ne olacak önümüzdeki günlerde göreceğiz. Ancak sıfır gümrük olsa da şu anda yurdışında hazır pamuk yok. Tekstil sanayii Türk pamuğuna muhtaç. Bu nedenle Çin etkisinin sınırlı olacağını düşünüyorum. Şu anda tekstil sanayiinin stoklarında pamuk mevcut değil. Dış bağlantıların aralıktan önce gelmesi zor. Piyasa kendi dengesini bulacaktır. Mutlaka etkisi olacak ama çok büyük bir etkisi olacağını düşünmüyorum” değerlendirmesinde bulundu. 

Şahin: Bu fiyatlarla Türk çiftçisinin idam fermanı yazıldı 

Şahin Pamuk Yönetim Kurulu Başkanı Cahit Bingöl de yalnız Çin’in değil, Amerika ve Hindistan’ın Türkiye üretimi üzerinde ciddi baskıları bulunduğunu söyledi. Türk çiftçisinin dünyada girdileri en yüksek olan çiftçi olduğunu, Amerika, Hindistan ve Çin’in üretim yüksekliği, girdi maliyeti düşüklüğü ve devletten aldıkları destek ile tekstil rekabetlerine ciddi artı değer kazandırdığını dile getiren Bingöl, şunları söyledi: “Türk tekstilcisinin pamuğu her yerden alabilirim mantalitesi tamamen yanlıştır. Türkiye’de pamuk ekiminden vazgeçilirse ki yakın zaman için o gözüküyor, Türk tekstili de biter, rekabet şansını kaybeder. Bu gelişmelere dayanarak 550 kuruş olan çiftçi pamuk desteğinin acilen 750 kuruşa çıkarılmalı. Gelişmeler kaygı verici. Türk çiftçisinin şu anda bu fiyatlarla dünyadaki diğer üreticiler karşısında resmen idam fermanları yazılmıştır. Hükümetin bir an önce bu konuyu Bakanlar Kurulu gündemine alması kaçınılmazdır.”