ABD'de kritik oylama bugün

WASHINGTON - ABD Kongresi'nin alt kanadı Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi, 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarını içeren 252 nolu tasarıyı bugün görüşerek oylayacak.

Görüşme, TSİ 17.00'da başlayacak. Demokrat Parti California Milletvekili Howard Berman'ın başkanlığını yaptığı komitede, 46 milletvekili bulunuyor.

Komitede, bugünkü görüşmeye hangi milletvekillerinin katılacağının önem taşıdığı belirtiliyor. Tasarıya destek veren ile karşı çıkan milletvekillerinin sayısının birbirine yakın olduğu, bu nedenle sonuçtaki oy farkının çok az olabileceği ifade ediliyor.

Komitenin toplantısını, tasarıya karşı lobi faaliyetinde bulunmak için hafta başından bu yana Washington'da temaslarda bulunan ve özellikle dün, kararsızlar ile tasarıya "evet" demeyi düşünen milletvekilleriyle görüşen TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Murat Mercan ile TBMM Türkiye-ABD Parlamentolararası Dostluk Grubu Başkanı Suat Kınıklıoğlu'nun başkanlığında heyetler de izleyecek.

ABD Başkanı Barack Obama'ya ve Amerikan devletine, "1915 olaylarını soykırım olarak tanıması" çağrısında bulunan tasarı, geçen yılın Mart ayında, Temsilciler Meclisi'ndeki Ermeni lobisinin en önemli isimlerinden Demokrat milletvekilleri Adam Schiff ve Frank Pallone ile Cumhuriyetçi milletvekilleri George Radanovich ve Mark Kirk tarafından sunulmuştu. 

Tasarı, komiteden geçse bile bağlayıcılığı bulunmuyor, tavsiye niteliği taşıyor. Ancak, tasarının komiteden geçmesi halinde Temsilciler Meclisi Genel Kurulu'na sunulması gündeme geliyor. Yine de tasarının Genel Kurul'a çıkması kesin değil. Nitekim, 252 sayılı tasarının aynısı 2007 yılında da Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu'nda 21'e karşı 27 oyla kabul edilmişti, ancak o zamanki Başkan George W. Bush yönetiminin çabaları sonucu, Temsilciler Meclisi genel kurulu tasarıyı gündemine almamıştı.

Öte yandan, tasarının Temsilciler Meclisi Genel Kurulu gündemine gelip, kabul edilmesi durumunda dahi bağlayıcılığı olmayıp, tavsiye niteliğini taşıyor. ABD Başkanı Barack Obama ve ABD yönetiminin tavsiyeye uyması gerekmiyor, ancak tasarının kabulü, Kongre üyelerinin bu konuya "hassasiyet" gösterdiğini ifade ediyor.

Tasarı öncesi yapılan açıklamalar

Tasarıya yönelik ABD yönetiminde henüz belirgin bir yaklaşım görülmedi. Ancak, ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Philip Crowley, "iki ülkeyi, geçmişe bakmaya değil, ileri doğru hareket etmeleri yolunda desteklediklerini" söylerken, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Türk ve Ermeni halklarının, geçmişleriyle ilgili gerçeklerini, ilerlemeye dönük çabalarının bir parçası olarak kendilerinin ele alması gerektiğini belirterek, "Bu ruhla Türkiye ve Ermenistan'a çabalarında yardım etmek için çok sıkı çalışıyoruz, bu çabalara olan desteğimizi sürdürmeyi ve hiçbir şekilde başka yönlere çekilmemesini arzu ediyoruz"demişti.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da, iki ülke arasındaki ilişkilere ve protokollere dikkati çekerek, "İsviçre'den başlayan bir süreç vardır. Bu süreçten sonrası bizim iyi niyetimiz de devam etmektedir. Yani bu iyi niyet karşılıklı olarak devam ederse, netice alacağımıza ben inanıyorum. Ama bu iyi niyeti, eğer 4 Martta orada böyle yanlış bir adım atılacak olursa 24 Nisanda bir yanlış adım atılacak olursa bu süreci, bu baltalar. Bu yanlış bir adım olur. Öyle zannediyorum ki bu hassasiyeti de herhalde kongre üyeleri gözetecektir" ifadesini kullanmıştı.

Bunun yanında, dün Kongre'de temaslarda bulunan TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Mercan, tasarının geçmesinden ABD, Ermenistan ve Türkiye'nin zarar göreceğini, tek kazanan tarafın ABD'deki Ermeni lobisinin "duygu ve egosu" olduğuna dikkati çekerken, TBMM Türk-Amerikan Dostluk Grubu Başkanı Suat Kınıklıoğlu da oylamaya kimlerin katılacağının önemli olduğunu ve aradaki farkın 2-3 oya inebileceğini belirtmişti.

Ayrıca, ABD'de savunma, havacılık ve uzay endüstrisi alanındaki önde gelen şirketler ile düşünce kuruluşu Ulusal Güvenlik İşleri Musevi Enstitüsü (JINSA) tasarıya karşı dururken, ABD'deki Türk kuruluşlarının milletvekillerini tasarıya olumsuz oy kullanmaya çağıran tam sayfa ilanları da önemli gazetelerde yayınlanmıştı.  

Öte yandan, tasarının görüşülmesine 3 gün kala CBS televizyonunda 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarını yansıtan bir program gösterilmişti.

Gül Obama ile görüştü

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, ABD Başkanı Barack Obama ile görüştü. Cumhurbaşkanlığı kaynaklarından alınan bilgiye göre, Cumhurbaşkanı Gül, Obama'yı telefonla aradı. Görüşmede, ikili ve bölgesel konularda görüş alışverişinde bulunulduğu belirtildi.

Görüşmenin, 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarını içeren tasarının ABD Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesinde ele alınmasından önce gerçekleşmesi dikkat çekti.

"Sonuç ne olursa olsun kaybeden Türkiye olmayacak"

Ayrıca TBMM heyeti, Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi'nde, bugün oylanacak 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarını içeren tasarıya karşı Kongre'de temaslarda bulundu

Görüşmeler sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtlayan TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Murat Mercan, kararsız milletvekilleriyle ilgili soruya "Bir kısım görüştüklerimizle ilgili lehte olumlu izlenimler elde ettik. Tabii bu arada aleyhte, lehte olup da kafası karışanlar da olabilir. Çünkü sonuç olarak bu bir oylama. Ama şunu söyleyeyim: Sonuç ne olursa olsun kaybeden Türkiye olmayacak. Sonuç eğer kötü olursa başkaları kaybeder" yanıtını verdi.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün ABD Başkanı Barack Obama ile telefonda görüşmesinin tasarıya etkisinin olup olmayacağı yönündeki yorumunun sorulması üzerine Mercan, görüşmenin içeriğini bilemediğini söyledi.

Mercan, ABD'nin önemli havacılık, uzay ve savunma şirketlerinin tasarının reddedilmesi çağrısının hatırlatılması üzerine de "Bu tasarı yarın geçerse kazanacak kimse yok, herkes kaybedecek. Bunu çok samimi olarak söylüyorum, hem ABD hem Ermenistan hem Türkiye bu tasarının geçmesinden zarar görecek. Burada kazanacak bir tek şey var: ABD'deki Ermeni lobisinin duyguları ve egosu. Eğer tasarı geçerse buradaki Ermeni lobisinin egoları kazanacak, başka hiçbir şey kazanmayacak" diye konuştu.