350 milyar dolarlık borç savaşı başlıyor

EVRİM KÜÇÜK

DIŞ HABERLER - Ülkede beş yıldan bu yana uygulanan kemer sıkma politikasına son vereceği vaadiyle iktidara gelen radikal sol koalisyon Syriza’nın zaferi, bir yandan Yunanistan’ın Euro Bölgesi içindeki geleceğine dair belirsizliği güçlendirirken, bir yandan da ülke borçlarının yapılandırılmasına ilişkin tartışmaları alevlendirdi. Syriza’nın lideri Tsipras, AB ve IMF ile borçları yeniden müzakereye açacağını yineledi. 

Euro Bölgesi liderleri ile ECB ve IMF ise, “Borç rahatlatması kesinlikle mümkün değil” ve “Euro Bölgesi’nin kurallarına saygı duyulmalı” sözleriyle borçların silinmesine karşı olduklarını açıkladılar. Ancak açıklamaların satır aralarında, vade uzatımına gidilebileceği yönünde mesaj verdiler. Kimi analistlere göre ise, Yunanistan’ın borçlarının bir kısmının silinmesi çok da uzak bir olasılık olmayabilir. Euro üzerinde artan baskının Türkiye’ye dış ticaret ve ödemeler dengesi üzerinden olumsuz etkileri olacağı belirtiliyor. Bu arada, son gelişmelerle euro’nun dolar karşısındaki değeri 1.1098 ile son 11 yılın en düşük seviyesinde yeni bir rekoru gördü. 

Yunanistan’da yaklaşık 5 yıldır devam eden ekonomik krizin en önemli siyasi sonuçlarından biri olarak ortaya çıkan ve kemer sıkma programına son verilerek, kreditörlerle yeniden müzakerelerin başlayabileceği vaadinde bulunan SYRIZA, erken genel seçimden zaferle çıktı. Partinin başkanı Aleksis Tsipras’ın seçim zaferi piyasalarda ‘Yunanistan’ın Euro Bölgesi içindeki geleceğine dair belirsizlik’ oluşturdu ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) ile Atina arasında borçların yapılandırılması konusunda bombanın pimini çekti.

SYRIZA, kurtarma programları karşılığında uygulanan sert kemer sıkma politikalarını AB tarafından haksız bir dayatma olarak değerlendiriyor. Brüksel ile AB ve IMF ile kredi koşullarını yeniden müzakereye açacağını belirten Tsipras, borç konusunda tek taraflı hareketleri tercih etmeyeceğini ancak mecbur kalırsa bunu yapacağını belirtiyor.

Borçlarının büyüklüğü GSYH’nin yüzde 175’i

Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) geçen yılın ekim ayında yayınladığı küresel ekonomik görünüm raporuna göre Yunanistan’ı ECB, IMF, diğer Avrupa hükümetleri ve özel yatırımcılara toplam borcu 308 milyar euro (350 milyar dolar) ile ülkenin GSYH’sine oranla yaklaşık yüzde 175 seviyesinde buluyor. Troika’ya olan borç, bunun yüzde 80’ini oluşturuyor. Sadece ECB’ye olan borcun büyüklüğü ise 2010 ve 2011 yıllarında merkez bankasının yaptığı tahvil alımları nedeniyle 27 milyar euro (30 milyar dolar). 2015-2016 yıllarında toplam 28 milyar euro tutarında kamu borcunun çevrilmesi gerekiyor. İlk zorluk, şubat sonunda sona erecek olan kurtarma paketinin yenilenmesi. Yunanistan’ın martta 4.3 milyar euro, temmuz ve ağustosta 6.5 milyar euro borç ödemesi mevcut. Ayrıca bankacılık sektörü ECB’den uygun koşullarda fonlama yapabiliyor. Programın yenilenmemesi ve ek bir destek gelmemesi durumunda tüm bunlarda sıkıntı doğacak. Ayrıca Yunanistan, ECB’nin geçen hafta açıkladığı bono alım programından da ek bir fayda sağlayamıyor. Zira, ECB’nin varlık alım programında ihraççı limiti olarak koyduğu yüzde 33 oranı Yunanistan’ın mevcut programları halihazırda aşılmış durumda.

Almanya resti çekti ‘saç traşı’ yok dedi

UBS ekonomistleri, SYRIZA liderliğinde bir Yunanistan’ın Euro Bölgesi’nden ayrılmasına yüzde 10’dan daha az şans veriyorlar ve ülkenin temmuz ile ağustos aylarındaki büyük tahvil itfaları öncesinde troyka ile anlaşmaya varacağına da inanıyor. Ancak başta Almanya olmak üzere Euro ülkeleri ‘hair cut’ yani ‘saç traşı’ denilen borçların silinmesine ya da borçların yapılandırılmasına sıcak bakmıyor. Almanya Maliye Bakanlığı Sözcüsü Marianne Kothe, dün yaptığı açıklamada, ‘saç traşının’ Almanya için bir seçenek olmadığını, ancak ülkenin şu an uyguladığı kurtarma paketinin süresinin uzatılabileceğini belirtti. Yunanistan 2010’dan bugüne bu kurtarma programı kapsamında aldığı 240 milyar euro ile iflastan kurtulmuştu. ECB Yönetim Kurulu üyesi Benoit Coeure, Yunanistan’ın borçlarını ödemesi gerektiğini söyledi. Yunanistan’ın spekülatörlere değil, Euro Bölgesi’ndeki ülkelerin ver- gi mükellefleriine borçlu olduğuğunu savunan Coeure, eure, Yunanistan’ın Alman vergi mükellefelleflerine 60 milyarar euro ve Fransız ız vergi mükellefeflerine 40 milyar yar euro borcu olduğuuğunu belirtti. Bununnunla birlikte Yunanisanistan’da seçimleriri kazanan SYRIZA’nınA’nın lideri Tsipras ilele mü-müzakere yapabileceklecek- lerini belirten Coeure, “Yunanistan ile bir dialog sürecindeyiz,z, müza-müzakereler yapacağız” dedi.

Diğer ülkelere yanlış sinyal olur

AB Komisyonu üyesi Guent-Guenther Oettinger, Yunanistan’ın borcunun yenidenden yapılandı-yapılandırılması halinde,e, bunun Euro Bölgesi’ndeki diğerğer ülkelere yan-yanlış mesaj olacağınıını söyledi. Oet-Oettinger, “Eğer Yunanistan’ınunanistan’ın bor-borcunu indirirsek,k, bu Portekiz, İrlanda, İspanya vee Güney Kıbrıs gibi kurtarma programıamı uygulayan diğer ülkeler için yanlışyanlış sinyal olur. Brüksel, bir seçimim sonucu için du-duruşunu değiştiremez”mez” diye konuştu. IMF Başkanı Christinahristina Lagarde ise “Euro Bölgesi kurallarınaurallarına saygı du-duyulmalı. Yeni bir anlaşmaanlaşma talep edemezler” dedi. Lee Monde’a konuşan Lagarde, “Sorun,n, kemer sıkma paketinin önlemlerinderinde değil, asıl bu reformların yapılmasında”ılmasında” açıklamasında bulundu.

Analistler: Borçlarınarın bir kısmı silinebilir

Toronto Dominionion Se-Securities gelişmekte mekte olan piyasalar ekonokonomisti Christian Ma-Maggio, Yunanistan’ın n’ın borçlarının bir kıs-kısmının silinebileceece- ğini belirterek, "Şu anda her şey müm-mümkün. Borçların silin-silinmesi anlamına gelen saç traşı (haircut)cut) ya da geri ödemeninin şartla-şartlarının ve süresininin yeniden uzatılması mümkün”mkün” dedi. Maggio, Yunanistan’ınstan’ın borçlarının bir kısmının silinebileceğini belirterek, “Saç traşı ya da geri ödemenin şartlarının ve süresinin yeniden uzatılması mümkün. Borçların yüzde 50 oranında silinmesi ise çok büyük bir adım olur. Almanya kreditörlerin sert bir şekilde cezalandırılmasından memnun olmayacaktır” diye konuştu. Citigroup analistleri de Euro Bölgesi’nin muhtemelen gelecek aylarda Yunanistan ile borç yükünün bir kısmını azaltılması, bazı reformların uygulanması ve müzakere süreci oluşturulması konusunda anlaşmaya varılacağına inandığını söyledi.

Zayıflayan euro Türkiye için tehdit

Yunanistan’da SYRIZA’nın seçimin galibi olmasının ardından Euro Bölgesi’ne ilişkin endişelerin artmasıyla euro/dolar paritesinin düşüşü hızlandı. Euro/dolar paritesi 1.1098 ile Eylül 2003’ten bu yana gördüğü en düşük seviyesine geriledikten sonra gelen tepki alımları ile toparladı ve 1.1245 seviyelerine çıktı. ECB’nin geçtiğimiz hafta açıkladığı parasal genişlemenin (QE) ve Yunanistan’ın yarattığı tedirginlikle euro üzerindeki baskının artabileceği belirtiliyor. Uzmanlara göre ECB’nin tahvil alım programının gerek miktarı gerekse de alınacak tahvillerin vadesi ve çeşitliliği eurodaki düşüşün daha da sürebileceğine işaret ediyor. Mart ayından itibaren Eylül 2016’ya kadar 60 milyar euroluk tahvil alımını içeren program 2-30 yıl arası vadeli tahvillere de yönelerek seçeneklerini genişletti. Uzmanlar, Fed’in faiz artırım sürecine de işaret ederek euronun 1 doların altına düşme olasılığının ciddi olduğunu kaydediyor.

Brown Brothers Harriman döviz uzmanı Marc Chandler da Fed’in politikaları arasındaki ayrışma dikkat çekerek, bunun euroyu önümüzdeki sene ABD Doları'nın altına itebileceğini ifade etti.Yunanistan’ın euro üzerindeki baskısı uzmanlara göre Türkiye’nin ekonomisi için önemli bir tehdit. Yunanistan’la ticaretimiz düşük seviyelerde fakat zaten durgunluk içindeki Euro Bölgesi en önemli ticari rotalarımızdan. Analistlere göre SYRIZA rüzgarı euroyu düşürürse bu bizi olumsuz etkiler. Özellikle turizm olumsuz etkilenir. Türkiye’nin ihracatı içinde AB’nin payı yüzde 53.6.