1.5 trilyon dolarlık proje risk altında

EVRİM KÜÇÜK 

DIŞ HABERLER - Petrol fiyatlarındaki gerileme ve petrol talebindeki projeksiyonlar enerji endüstrisi üzerinde baskıyı artıyor. Geçtiğimiz yılın haziran ayında 115 dolar/varil seviyesindeyken şu sıralar varili 47-48 dolar aralığında satılan petrol fiyatlarındaki keskin düşüş dev şirketlerin milyarlarca dolarlık petrol projesini rafa kaldırmasına neden olurken, yapılan son araştırmalara göre toplam 1.5 trilyon dolarlık enerji harcamasının ertelenmesi planlanıyor. 

Yeni projelere yönelik sermaye harcaması yüzde 20-30 azalacak 

Petrol fiyatlarındaki gerileme aralarında BP, Total, Exxon gibi devlerinin olduğu hemen hemen tüm enerji gruplarını harcamalarını kısmak zorunda bıraktı. Enerji danışmanlığı şirketi Wood Mackenzie analistlerine göre, kısıntıların devamı gelecek. Wood Mackenzie tarafından dün yayınlanan rapora göre petrol fiyatındaki düşüş toplam büyüklükleri 1.5 trilyon dolara ulaşan potansiyel projelerin hayata geçirilmelerini tehdit ediyor. Bu projelerin arasında ABD’nin kaya petrolü araştırmaları da yer alıyor. Rapora göre sektördeki operatörler yeni projelere yönelik sermaye harcamalarının fiyatlardaki son düşüş dalgasıyla birlikte yüzde 20 ila 30 gerileyeceğini tahmin ediyor. Bugüne kadar 220 milyar dolarlık projenin zaten rafa kaldırıldığı hatırlatılan raporda,’Çin’in talebindeki azalma, ABD’nin rekor seviyeye çıkan üretimi ve Suudi Arabistan’ın üretim kesintisine yanaşmamasının sonucu olarak petrol fiyatlarında yaşanan düşüş, 1980’lerdeki çöküşe benzer bir hal alabilir” uyarısı yapılıyor. Raporda, yılda ortalama genellikle 50-60 büyük projenin onay aldığı anımsatıldıktan sonra, bu yıl sadece yarım düzine projenin, gelecek yıl ise 10-11 projenin onay almasının beklendiği ifade ediliyor. 

50 doların altında kazandırmıyor 

Son 1 yılda yüzde 50 gerileyen petrol fiyatlarının bir çok uluslararası şirketi maliyetleri kısmaya ve yeni projelerin ertelemeye ittiğini belirten analistler, 1,5 trilyon dolar büyüklüğündeki projelerin hayata geçirilebilmeleri için petrol fiyatının 50 dolar/ varil seviyesinin üzerine geri dönmeleri gerektiğini ifade ediyorlar. 

Petrol fiyatları ABD’de petrol çıkarma faaliyetlerinin azalmasının ve üretime yapılması planlanan 1.5 trilyon dolarlık yatırımın ertelenebileceği kaygısıyla dün yaklaşık yüzde 1 yükseldi. ABD ham petrolünün varil fiyatı 36 sent yükselerek 45.04 dolardan işlem görürken, Brent ham petrolünün varil fiyatı da 37 sent yükseldi ve 47.84 dolar oldu. Geçtiğimiz hafta içerisinde açıklanan stok verilerine göre ABD’de üretim düşmeye devam etti ve 9 milyon 135 bin varile geriledi. Uzmanlara göre genel resimde arz fazlası azalabilmiş değil fakat üretimdeki temmuz ayından günümüze kadar devam eden düzenli düşüş, petroldeki yukarı yönlü tepkileri destekliyor. Talep kanadında ise OECD’nin küresel büyüme tahminini yüzde 3,8’den yüzde 3,6’ya düşürmüş olması talebin artış hızının yavaş olacağına işaret ediyor.

Petrol fiyatları 2017’den önce normalleşmez!

Morningstar’a göre petrol fiyatlarında bir toparlanma ancak uzun vadede gerçekleşecek ve 2017 yılından önce piyasanın normalleşmesi beklenmiyor. Kısa vadede ise resmin kötüleşmeye devam edeceğini öngören Morningstar, üretimde büyüme durana kadar fiyatlarda aşağı hareketin devam etmesinin muhtemel olduğunu vurguladı. Petrol üretiminin yukarı yönlü şaşırtmaya devam etmesi halinde gelecek 1-2 yıllık süreçte fiyatın 40-60 dolar/ varil aralığında kalacağını tahmin eden Morningstar, bu dönemde talebin de zayıfl aması halinde fiyatları daha aşağıları görebileceğini de ifade etti. Bu arada, Avustralya ve Yeni Zelanda bankacılık grubu ANZ, petrol fiyatları için tahminlerini düşürdü. ANZ’den yapılan açıklamaya göre, ABD türü petrolde bu yıl için beklenti 50 dolar/ varile, gelecek yıl için beklenti 41 dolar/varile indirildi. Brent petrol için bu yılki tahmin 54 dolar/varile, gelecek yıl için tahmin 46 dolar/varile çekildi.

Rusya petrolde 30 dolara hazırlanıyor

Rus hükümeti petrolün varil fiyatının önümüzdeki yıl 30 dolara kadar gerilemesi durumunda ortaya çıkacak zorlu ekonomik koşulların üstesinden nasıl gelinebileceğini değerlendiriyor. Rus gazetesi RBC’nin isimsiz iki hükümet yetkilisine dayandırdığı habere göre petrolün varil fiyatının 30 dolara inmesi durumunda yapılacaklar bu ayın başında Başbakan Dmitri Medvedev’in başkanlık ettiği hükümet toplantısında tartışıldı. Gelirlerinin yarısını petrol ve gaz satışlarından elde eden Rus ekonomisi için petrol fiyatları kritik öneme sahip. Rusya Ekonomi Bakanlığı petrol fiyatlarının bu yıl ortalama 52 dolar ve 2016 yılında 56 dolar olacağını tahmin ediyor. Rusya Enerji Bakanı yardımcılarından biri petrolün 40 doların altına inmesi durumunda petrol üretimini azaltabileceklerini belirtti.