1 ton demir bile kıymete bindi

Evrim KÜÇÜK

İSTANBUL - Çin'de yaklaşan Ay Yılı öncesinde Asya'daki çelik üreticilerinin talebinin arttığı bir dönemde Hindistan'da demir cevheri arzının azalması, fiyatları rekor seviyeye çıkardı. Demir cevheri fiyatı, Ağustos 2008'de gördüğü zirvenin üzerine çıkerken, işlemciler çelik üretiminin artması nedeniyle piyasada 1 ton demirin bile önemli hale geldiğini belirtiyorlar.

Dünyanın üçüncü büyük demir ihracatçısı Hindistan'da Karnataka eyaleti, çeliğin hammaddesi demir cevherinin ihracatına yasak getirdi. Ülkede arzın azalması spot piyasada fiyatları 200 dolara yaklaştırdı. Fiyatların seyrini izleyen Platts'in verilerine göre, gösterge Avustralya demir cevherinin fiyatı 185 dolarla zirve yaptı. Spot fiyata navlun da dahil ediliyor. Nakliye ücreti dışarıda tutulduğunda ise fiyatlar 177.9 dolara ulaştı. Bir önceki rekor Ağustos 2008'de 205 dolar/ton ile kırılmıştı. Ancak fiyatlandırma sisteminde yıllık sistemden çeyrek dönemlik sistemi geçilmesi sonrasında navlun azaldı. 2008'de 30 dolar olan nakliye ücreti artık ton başına 6.5 dolara inmiş durumda. O nedenle, fiyatlar 2008 yılındaki seviyesinin üzerine çıkmış oldu.

Hindistan'ın 100 milyon tonun üzerinde gerçekleşen yıllık ihracatının dörtte birinden fazlasını sağlayan Karnataka'nın yönetimi, illegal madencilik uygulamalarıyla ilgili soruşturma kapsamında satışları askıya aldı. Hindistan'ın cevher ihracatının beşte birini gerçekleştiren Orissa eyaleti de, benzer bir yasak getirmeye hazırlandığını duyurdu.

Asya'daki çelik üreticilerinin alımlarını artırdığı bir dönemde Hindistan'da alınan yasak kararı arz üzerinde sıkışıklık yarattı. Bu arada, Avustralya ve Brezilya'da bazı demir cevheri projelerinin ertelenebileceği konuşuluyor. Macquarie emtia analisti Colin Hamilton, Çin'in çelik üretiminin ve çelik fiyatlarının arttığı şu sıralar demir cevheri fiyatlarında yukarı yönlü hareketin devam etmesini beklediklerini söyledi.

Demir cevheri işlemcileri, Tahran'ın yurtdışı satışlarını azaltmak için getirmeyi planladığı ihracat vergisinin İran'ın sağladığı arzın düşürmesinden de endişe ediyor. İran, küçük bir demir ihracatçısı fakat işlemciler şu an piyasada eksilen her ton demirin büyük bir önem taşıdığını söylüyor.

Fiyat artışı sürecek

Demir cevheri için ortalama global spot fiyatların yükselmeye devam etmesi bekleniyor. The Steel Index'ın yöneticisi Steve Randall yaptığı açıklamada, çelik üretiminin artmasının neden göstererek fiyatlardaki yükselişin süreceğini söyledi. Randall, "Çin'in çelik üretimi önümüzdeki birkaç ay daha güçlü olacak, henüz 2007-2008 yılında görülen tepe seviyeye ulaşmadılar.

ABD'de çelik üreticileri de fiyatları çılgın şekilde artırıyorlar" diye konuştu. Brüksel merkezli Dünya Çelik Birliği verilerine göre global ham çelik üretimi artmaya devam ediyor. Demir cevheri arzının henüz yüksek talep seviyelerine cevap verebilir durumda olmadığını ifade eden Randall, bunun fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturabileceğini belirterek, "Yeni demir cevheri üretim kapasitesi Brezilya ve Avustralya'da ancak 2011 yılı sonunda devreye girebilir" diye konuştu.

Uluslararası ajanslara bilgi veren sektörel kaynaklar, Hindistan'ın demir cevheri ihracatlarının cari mali yılda yüzde 23 azalmasının tahmin edildiğini belirttiler. Rakamın azalmasında güney eyaleti Karnataka'daki yasak ve muson yağmurlarının batı eyaleti Goa'dan nakliyeleri azaltmasının etkili olacağı belirtiliyor.

Dünya madencilik devlerinin üretimi son çeyrekte artış gösterdi

Dünyanın en büyük madencilik şirketi olan BHP Billiton, mali yılının ikinci çeyreğine ilişkin üretim sonuçlarını açıkladı. Buna göre Avustralya'nın Queensland eyaletinde etkili olan seller BHP Billiton'ın kömür üretimini vurdu.

Queensland eyaletinde gerçekleştirdiği kok kömürü üretimi yüzde 30 gerileyen BHP Billiton'ın dünya genelindeki madenlerinde kok kömürü üretimi ise 31 Aralık'ta sona eren 2. çeyrekte yüzde 12 düşüşle 7.8 milyon ton oldu. 2. çeyrekte BHP'nin demir cevheri üretimi ise yüzde 4 artarak 33.7 milyon tona ulaştı. BHP Billiton, 2. çeyrekte Avustralya, Güney Afrika, Kolombiya ve ABD'de bulunan termal kömür madenlerinde ise üretimi yüzde 7artırarak 16.5 milyon tona yükseltti.

Dünyanın en büyük madencilik şirketlerinden biri olan Rio Tinto, 4. çeyrekte demir cevheri üretiminin Çin'in talebinin etkisiyle arttığını, kömür üretiminin ise sellerden etkilendiğini bildirdi. Şirketin açıklamasına göre, 4. çeyrekte 50.05 milyon ton demir cevheri üretildi. Geçen yılın aynı döneminde ise üretim 47.23 milyon tondu. Aynı dönemde sert kok kömürü üretimi 2.28 milyon ton olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde üretim 2.12 milyon ton düzeyindeydi. Avustralya termal kömür üretimi ise 5.02 milyon tondan 5.15 milyon tona çıktı. Rio Tinto, Avustralya'da yaşanan sellerin tam etkisinin henüz hesaplanamadığının altını çizdi.