'Piyasalar artık İskoç bağımsızlığını fiyatlayabilir'

LONDRA -İskoçya'da referanduma 10 gün kala yapılan son ankette bağımsızlık yanlılarının öne geçmesinin ardından daha önce fiyatlamalarını "hayır" oyuna göre yapan finans piyasalarının değerlendirmelerini yeniden yapma olasılığı arttı. 

Anket şirketi YouGov'un, Sunday Times gazetesi için düzenlediği ve kararsızların dahil edilmediği ankette bağımsızlığa "evet" diyenler yüzde 51 çıkarken, "hayır" oyu vermeyi düşünenler yüzde 49'da kaldı. İlk kez bağımsızlık yanlılarının Birleşik Krallık ile kalmayı isteyenlerin önüne geçmesinin, finans piyasalarının da risk değerlendirmelerini yeniden yapmasını gerektirebileceği belirtiliyor. 

İskoçya'da geçen hafta bağımsızlık yanlılarının desteğini yüzde 47'lere kadar çıkarmasının ardından İngiliz sterlini de sert şekilde düşüşe geçmişti. Sterlin'deki gerileme bu sabah itibariyle de günlük yüzde 1'i aştı. Referanduma kadarki 10 günlük süre içerisinde finans piyasalarındaki endişenin devam etmesi bekleniyor. İngiltere'nin önde gelen gazetelerinden The Guardian, İskoçya'nın bağımsızlığını kazanması durumunda İngiliz sterlininin yüzde 10 civarında değer kaybedebileceği uyarısında bulundu. İngiltere'nin bu denli bir değer kaybını daha önce sadece resesyon döneminde yaşadığı kaydediliyor. 

Societe Generale'in para birimi analistlerinden Kit Juckes, geçen hafta piyasanın halen bağımsızlığa küçük bir şans tanıdığını dile getirerek, İskoçya'nın bağımsızlığı halinde ise İngiliz sterlininin yüzde 3-5 değer kaybedebileceğini ifade etti. 

Royal Bank of Scotland (RBS) ve Llyods da bağımsız İskoçya'nın uyum maliyetleri, vergilendirme ve kredi reytingleri üzerinde ciddi oranda etkisi olacağını belirtti. 

  "İskoçya, İngiltere istemese de sterlin kullanabilir" 

Merkezi Londra'da bulunan Adam Smith Enstitüsü'ne göre, tarihsel verilerden yola çıkarak İngiltere ile ortak para birliği içerisinde olmasa bile ekonomisini yönetebilir. Fakat İskoçya'nın bağımsız olması ve kendi para birimini kullanması halinde bir dizi finansal reformu da hayat geçirmesi gerekiyor. Örneğin Adam Smith Enstitüsü'nün araştırmasına göre, İskoçya ekonomisi herhangi bir onay almaksızın sterlini kullanmaya devam edebilir. 

İngiltere'de konuyu yakından inceleyen Ulusal Ekonomik ve Sosyal Politikalar Araştırmaları Enstitüsü'nün araştırmasında da "Eğer İskoçya bağımsız olursa hiç şüphe yok ki sterlini para birimi olarak kullanmayı sürdürebilir. Fakat bu büyük olasılıkla İngiltere hükümeti ve İngiltere Merkez Bankası'nın desteği ile olamayacaktır. Bu şekilde sterlinin para birimi olarak resmi olmayan bir para birliği durumu oluşturacaktır" tahminlerine yer verildi. 

 Finans kuruluşları İskoçya'dan çıkabilir 

İskoçya'nın bağımsızlığı seçmesi durumunda finansal kurumların da İskoçya'da mı yoksa İngiltere'de mi kayıtlı olacağına karar vermesinin gerekebileceği ifade ediliyor. Hali hazırda Birleşik Krallık'ta finansal hizmet verebilen Royal Bank of Scotland ve Llyods'un yeniden İngiltere'de kayıtlı hale gelmesinin gerekebileceği belirtiliyor. İngiltere merkezli finansal otoritelerin bu durumda hangi şartları öne sürebileceği ise bilinmiyor. Finans sektörünün faaliyetleri İskoçya'nın toplam ihracatının yüzde 15'ini, milli gelirinin ise yüzde 9'unu oluşturuyor. İskoçya'daki başta sigortacılık şirketleri olmak üzere bazı finans şirketlerinin merkezlerini İngiltere'ye kaydırma ihtimali ise endişeye neden oluyor. 

Daha önce Edinburgh merkezli tasarruf fon şirketi Standard Life, ülkenin bağımsızlık referandumunda ayrılık kararının çıkması halinde yatırımlarını İskoçya dışına çıkarabileceğini açıklamıştı. 

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları İskoçya'yı bağımsızlık konusunda uyarsa da bu ayın başından itibaren yapılan anketlerde önce aradaki farkı kapatan bağımsızlık yanlıları, dün açıklanan ankete göre öne geçmeyi başardı. Geçen ay İskoçya'nın bağımsız olması senaryosunu değerlendiren kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's (S&P), bağımsızlık kararının İskoçya'da faaliyet gösteren sigortacılık şirketlerinin reytinglerinde aşağı yönlü eylemlere neden olabileceğini kaydetti. 

 İngiltere'den İskoçlara mali otonomi vaadi 

 Bu zamana kadar İskoçya'nın bağımsızlığı seçmesi halinde "finansal belirsizliğin" yaratacağı büyük bir riskle karşılaşacağı uyarısında bulunan İngiltere ise referanduma sadece 10 gün kala, İskoçya için daha fazla mali otonomi vaadini gündeme getirdi. 

İngiltere Maliye Bakanı George Osborne, İngiliz hükümetinin İskoçya'ya özellikle mali konularda daha fazla özerklik tanıyacak eylem planına tüm partilerin destek verdiğini vurgulayarak, "Önümüzdeki günlerde İskoçya'ya vergilendirme, harcama, refah devleti konusunda daha fazla güç verildiğini göreceksiniz. Referandumda 'hayır' oyu çıkar çıkmaz hepsi uygulamaya konulacak" ifadelerini kullandı. Osborne, İskoçya'nın bağımsızlığı seçmesi halinde sterlinin ortak para birimi olarak kullanılmayacağını da hatırlattı. 

İskoçya'nın Birleşik Krallık'tan bağımsızlığına ilişkin referandum 18 Eylül'de yapılacak ve İskoç halkına "İskoçya bağımsız bir ülke olmalı mı?" sorusu yöneltilecek. Referandumdan "evet" sonucu çıkması ve müzakerelerde anlaşılması halinde İskoçya'nın Birleşik Krallık'tan tam bağımsızlığının 2016 yılından önce gerçekleşmesi öngörülmüyor. Referanduma yaklaşık 4 milyon İskoç'un katılması bekleniyor.