kek yaparak çocuk gelişimi

AYFER GÜRDAL ÜNAL

Bu ay tanıtacağım iki kitap hem okuması hem uygulaması zevkli kitaplar. Alanın çok değerli akademisyenlerinden Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Saniye Bencik Kangal yazmış. Kangal'ı sosyal medya üstünden @akademisyenanne hesabından izlemek mümkün. Ben, takip ediyor ve 5 yaşında olan oğlu Demir ile oynadıkları oyunları izliyordum.

Yaptıkları, ülkemiz şartlarında hem çok yaratıcı, hem çok yararlı. İzlerseniz göreceğiniz üzere her yerde bulunan, olabilecek en ucuz malzemeleri kullanarak evin içinde ya da apartmanın bahçesinde yarattığı oyunlarla oğlunun dikkatini, küçük kas becerilerini, sözel becerilerini, duyusal gelişimini uzun sözün kısası Gardner'ın ifade ettiği 8 zekâ alanındaki gelişimi destekliyor. Eşi de bu oyunları videoya kaydediyor böylece niyeti ve isteği olan herkes kendi evinde uygulamak için esinlenebiliyor. Kangal, uyguladıkları ile güçlü biçimde oyunla yaratıcı vakit geçirerek ve bol sarılma, sevgi göstererek çocuk gelişimine destek olunabilineceği mesajını veriyor.

Bu ay tanıtacağım kitaplardan Benim Kapkek Kitabım (Turta Kitap) yukarıda vurgulamaya çalıştıklarımın çok güzel bir örneği. Kek deyip de geçmeyin. Öznur Sönmez'in resimlediği kitabın başında anne-babalara kitabı uygularken dikkate almaları gereken anımsatmalar var. Örneğin, okul öncesi çocukların dikkat sürelerinin 10-15 dakika olması ve bu süre sonunda çocuğu devama zorlamamak. Kitap çocuğun gelişimine katkı sağlarken ebeveyn ile arasındaki iletişimi güçlendirmeyi amaçladığından göz temasına dikkat etmek, çocuk, etkinliklerde arzu edilen performansı göstermezse "aaa, oldu mu hiç bu cevap?" gibi yargılayıcı ifadelerden kaçınıp ya ipuçları vererek, olmuyorsa birlikte deneyerek eğlenceyi bozmadan gelişimi sürdürmek. Kitapta yer alan etkinliklerin yanındaki renkli yıldızlar hangi gelişim alanlarının desteklendiğini gösteriyor. Sarı yıldızlı ise bilişsel gelişim, mor yıldızlı dil gelişimi, mavi yıldızlı sosyal gelişim ve turuncu yıldızlılar motor gelişimi destekliyor demek.

Örnek vereyim. 37 no'lu etkinlik yönergesi şöyle:

"Hayalindeki kapkeke un, yağ, şeker, süt ve yumurta koyduktan sonra, aşağıdaki malzemelerden hangilerini koyardın? Beş malzeme seç, daire içine al. Sen neli kapkek yaptın anlat. Bu zevkli etkinlik bilişsel, dil gelişimi ve sosyal gelişimi destekleyen bir etkinlik. 30 nolu etkinlik ise 5 kapkek arasında en renkliyi bulmayı gerektiriyor. Bu sarı yıldızlı bir etkinlik yani bilişsel alanı destekliyor. Etkinlik 24 ise sarı, mor ve turuncu yıldızlı. Yönergesi şöyle: Kapkeklerin ikisini pembe ve yeşile, üçünü sarı ve turuncuya boya. Etkinlik, renkleri tanıma, eşleştirme, isimlendirme gerektirdiği için bilişsel gelişimi ifade eden sarı yıldızı, dili anlayarak art arda verilen 2-3 yönergeyi yerine getirmeyi gerektirdiği için dilsel gelişimi ifade eden mor yıldızı ve örneğe bakarak rakamları yazma gerektirdiği için motor alanı destekleyen turuncu yıldızı taşıyor.

Uzun sözün kısası Benim Kapkek Kitabım alanın uzmanı bir akademisyenin çok faktörü dikkate alarak hazırladığı bir eğlenceli gelişim etkinlikleri kitabı. Okulöncesi dönemde çocuğu olan okurlara hararetle öneririm.

sana kek yaptım

İkinci tanıtacağım kitap Sana Kek Yaptım'ın yazarı da Doç. Dr. Seniye Bencik Kangal. Yayıncısı Turta Kitap, çizeri Ayşın Delibaş Eroğlu. Bu kez yazarın amacı bir kek yapma faaliyeti çevresinde bir babayı çeşitli komik durumlara sokarak çocukları eğlendirirken küçük motor becerilerini kırma, çırpma, karıştırma, ekleme faaliyetleri ile desteklerken, bir taraftan bir proje sırasında önüne engeller çıkabileceğini ancak engelleri tek tek aşarak sonuca ulaşabileceğini sezdiren, neden sonuç ilişkisi kurmayı destekleyen bir kitap yaratmak olmuş.

Mutfakta kek yapmaya çalışan bir baba ve ona yardımcı olan oğlu ile yeğeni bir başka açıdan da çok güzel. Kitap, geleneksel kalıp rolleri umursamamış. Mutfakta genelde kadına iş gördüren bir anlayışı zorlayarak kek yapmanın cinsiyeti olamayacağını çok güzel hissettirmiş. Bu örneklere hasret bir alanda taze bir soluk. Umarım bu bakış açısı yayılır. Delibaş Eroğlu da mizah yüklü enerjik çizimleri ile amacı pekiştiren bir görsel dil yaratmış. Kitabın sonundaki öykü sonrası sorular hem ebeveyn ile küçük okur arasındaki diyalogu desteklemeyi amaçlıyor hem de dil, yorum ve mantıksal düşünme becerilerini destekliyor. Öykü sonrası etkinlik önerileri bölümü ise - altı öneri içeriyor- kitabın tacı. Örnek vereyim ki heyecanımı gerekçelendireyim.

1) İçi görünmeyen iki küçük kaptan birine kimyon, diğerine kakao koyun. Koklayarak ne olduklarını bulmaya çalışın. Daha sonra internetten araştırarak kakao ağacı ve kimyon bitkisinin resimlerini inceleyin. Çevrenizde gördüğünüz diğer ağaçlara ve bitkilere benziyor mu tartışın.

2) Kitapta her sayfada bir fare saklanmış. Haydi fareyi bulun ve ona bir isim koyun. Bu evde ne yapıyor olabilir tartışın.

3) Jonglörlüğü denemeye ne dersiniz? 2 tane aynı büyüklükte topu elinize alarak çevirmeye çalışın. Sonra 3 tane ile deneyin.

Gördüğünüz gibi faaliyetler yalnız anne babalara ipuçları sunmuyor aynı zamanda bu kitabı okumaya niyetlenecek anaokulu öğretmenlerine de bir sıkıştırılmış kitap genişletme etkinlikleri dersi sunuyor. Bu kadar betimlemeden sonra izninizle kitapta tarifi paylaşılan Güldüren Çiko Poka Kek'i yapmak için sabırsızlanıyorum. Dilerim çok çocuğun keyif aldığı bir okuma deneyimi olsun.

Ağustos ayına giriyoruz. Sezai Karakoç'un Ağustos bir Meşaledir şiirinin son mısraları ile veda edeyim.

ağustosböceği deyip hor gördüğümüz
minik göğsünde bir koskoca
orkestra taşıyan
ateşle dans eder o güneşle dans eder
çırçıplak çıkar güneşin karşısına
belki yaşayamaz güneşi eksik kışta
fakat ardında unutulmaz bir yaz bırakır.

Unutulmaz bir yaz olsun yazınız.

Kitapsız kalmayın.

[email protected]