Devlet ithal etle besiciyi yok edecek...
Kurban Bayramı yaklaşıyor et fiyatı yine gündemde. Et ve Süt Kurumu et piyasasına müdahale ediyor. Müdahalenin hedefinde et ithalatıyla iflas noktasına getirilen ve son nefesini vermek üzere olan besiciler var.
Devletin sıfır gümrükle ithalat yetkisi verdiği Et ve Süt Kurumu, 2010 yılından bu yana kilosunu 8-9 liradan ithal ettiği etti dondurarak depoya koydu. Şimdi o eti 15.65 liradan piyasaya vererek fiyatın yükselmesini önlemeye çalışıyor.
Yapılan müdahale perakende et fiyatını düşürmediği gibi ithalat nedeniyle üretimi sürdürmekte zorlanan besicilerin iflasına neden olacak.
Devlet ithal etle kendi üreticisini yok eder mi?
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker geçen hafta Ankara'da katıldığı bir fuarın açılışından sonra bir meslektaşımızın, 'ete zam gelecek mi' sorusuna şu yanıtı verdi: "Ortalıkta gerçekte önemli bir zam yok. Bunu birileri “zam var” diyerek, ithalat yapılmasını istediği için söylüyor. Birkaç kişi Türkiye'de ithalat yapılmasını istiyor. Biz de dedik ki Türkiye'de yeteri kadar et ve hayvan var. Şu anda ihtiyacın iki katı hayvan var. Dolayısıyla Et ve Süt Kurumu da 'eğer benim ete ihtiyacım var' denilirse 'biz elimizdeki etlerden kendilerine veririz' dedi. Bin ton et, Et ve Süt Kurumu tarafından satışa sunuldu. Fiyatı da 15.65 lira."
Bakan Eker'in sözleri her şeyi özetliyor. Ancak, daha iyi anlaşılması için detaylandırmakta yarar var.
Karkas ette yani besicinin sattığı etin fiyatında gerçekten de bir artış yok. Olması da mümkün değil. Besici üretim maliyetinin altında karkas et satmaya zorlanıyor.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker'in başkanlığında temmuz ayında sektörün tüm kesimlerinin katılımı ile yapılan toplantıda karkas etin maliyeti 16 lira olarak dile getirilmişti. Bakan Eker, maliyetin 16 lira değil 15.7 lira olduğunu söylemişti. Şimdi Et ve Süt Kurumu bu maliyetin altında 15.30 ile 15.60 liradan besiciden karkas et alıyor. Bununla yetinmeyip 2010 yılından bu yana kilosunu 8-9 liradan ithal ettiği karkas eti kilosu 15.65 liradan piyasaya satıyor. Piyasaya müdahale aslında sektörün diğer kesimlerine değil doğrudan besiciye yapılıyor. Besici cezalandırılıyor. Yok edilmek isteniyor.
Piyasada istikrarı sağlamak için Et ve Süt Kurumu bir süre önce besicilerle sözleşme yaptı. Besicilerden hayvan başına 300 lira teminat alındı. Bunun yanı sıra öyle ağır şartlar getirildi ki besicinin hayvanını kuruma satmasından başka seçenek bırakılmadı. Sözleşmelerde belirlenen karkas etin kilosu 15.30 lira. Buna nakliye vs. bazı ilaveler yapılmasıyla en fazla 15.60 liraya alınıyor. Oysa serbest piyasada 17 liraya karkas et satanlar var.
Et ve Süt Kurumu'yla sözleşme yapanlar hayvan başına 300 lira ceza ödememek için mecburen kuruma kestiriyor. Çünkü, bir besici 1000 hayvan için sözleşme yaptıysa 300 bin lira teminatı yanacak. Kim buna cesaret edebilir?
Besiciler, Et ve Süt Kurumu'nun uygulamalarına karşı haklı olarak isyan ediyor. Kiminle konuşsak aynı tepkiyi gösteriyor:" Karkas etin 1 kilo maliyeti 16 lira. Bunun üzerine yüzde 10 kar payı koysanız, karkas etin 17.60 lira olması gerekiyor. Biz hayvancılık yapmayıp paramızı bankaya koysak zaten bir yılda en az yüzde 10 kazanırız. O zaman niye bu pisliğin içinde debeleniyoruz? Bu işi bırakır gider evimizde keyifle oturur faizden daha fazlasını kazanırız."
Bakan Eker, "ihtiyacın iki katı kadar canlı hayvan ve et var. İsteyene veririz" diyor. 2010'da "hayvan sayımı yaptık yeterince hayvanımız var, ithalata gerek yok" dedikten bir hafta sonra ithalat başlamıştı.
İthalat silahı besicinin tepesinde sürekli hazırda tutuluyor. İthalatın olup olmayacağına Bakan değil daha yukarıda bir yerlerde karar veriliyor.
Özetle, Et ve Süt Kurumu'nun piyasaya müdahalesi karkas et fiyatını maliyetin altında tuttukça besiciler bu işi yapamayacak ve ithalata yönelme olacak. Devlet eliyle besiciler yok edilecek.