Başbakan, ayçiçeğine destek olur mu?
Ayçiçeğinde çok sıkıntılı bir sezon yaşanıyor. Üretim geçen yıla göre yüzde 30 arttı. Ayçiçeğinin kilosu 1.5 liradan 1 lira seviyesine düştü. Üreticinin örgütü ve en büyük alıcı konumundaki Trakyabirlik bugün yarın fiyat açıklayacak.
Bugüne kadar beklemesinin nedeni Ankara'dan müjdeli bir haber almaktı. Haber gelmeyince birlik yöneticileri atlayıp Ankara'ya gitti. Ancak müjdeli haber bir yana moralleri bozuk olarak Edirne'ye döndüler.
Son umut, 2020 Olimpiyatlarını kaybettiği için bir hayli üzgün olan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'da. Olimpiyat mağduru Başbakan Erdoğan ayçiçeğine destek olur mu?
Sağlık Bakanı ve Edirne Milletvekili Dr. Mehmet Müezzinoğlu, Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, AKP Genel Başkanı ve Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Edip Uğur'un da yer aldığı bir heyet Başbakan Erdoğan'la görüşerek ayçiçeğine destek isteyecek. Buradan gelecek habere göre Trakyabirlik ayçiçeği alım fiyatını açıklayacak.
Trakyabirlik yöneticileri geçen hafta önce ayçiçeği piyasasındaki gelişmeleri incelemek üzere Ukrayna'ya gitti. Oradan da Ankara'ya geçerek Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker ile görüştü. Görüşmelere Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı ve AKP Genel Başkan Yardımcısı Edip Uğur'da katıldı. Hayati Yazıcı ile görüşme olumlu geçti.
Ancak, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, Trakyabirlik yöneticilerinin moralini bozdu.
Bakan Eker, hemen her toplantıda ve görüşmede olduğu gibi gelen heyeti dinlemekten çok bakan olarak ne kadar başarılı olduğunu anlattı.
2002'de ayçiçeği üretiminin 700 bin ton iken bugün 1 milyon 350 bin tona çıkmasıyla övündü. Aynı dönemde ithalatın ne kadar arttığına hiç değinmedi.
Ayçiçeği üreticilerine gübre, mazot, toprak analizi dahil kilo başına 31 kuruş prim ödediğini ve bunun ayçiçeği üretim maliyetinin yüzde 30'una denk geldiğini uzun uzun anlattıktan sonra "ayçiçeğine bir kuruş ilave destek vermem" dedi. Görev yaptığı son 8 yılda ayçiçeği priminin sadece 4 kuruş artırıldığına hiç değinmedi.
Eker, ayçiçeğinde dekara ortalama 238 kilo verim alındığını söyledi. Ama Trakya'nın kıraç arazisinde bu verime hiçbir zaman ulaşılamadığını kabul etmedi.
Heyet destek için ısrar edince, bütçede para olmadığını bu nedenle bir kuruş bile destek verilemeyeceğini anlatan Tarım Bakanı Mehdi Eker, verilecek primin bu yılın bütçesinden değil, gelecek yılın bütçesinden ödeneceğini de unutmuş olmalı.
Bakan Eker'in konuşmasından sonra Trakyabirlik yöneticileri üreticinin gelecek sene buğday yerine ayçiçeği ekmeyeceğini, Türkiye'nin ayçiçeği açığının çok daha büyüyeceğini anlatmaya çalışsa da bir yararı olmadı.
Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı ile olan görüşmede ise gümrük vergisi oranları konuşuldu. Trakyabirlik yöneticilerinin verdiği bilgiye göre bu yılın son 7 ayında 348 bin ton ham Ayçiçek yağı Dahilde İşleme Rejimi kapsamında ithal edildi. Bu yağın 178 bin tonu ihraç edildi. Kalan 170 bin ton yağ iç piyasada. Bunun karşılığı 450 bin ton ayçiçeği demek. Piyasada fiyatın bu kadar düşmesinin temel nedenlerinden birisi de bu kontrolsüz yağ ithalatı. Hayati Yazıcı'dan bunun kontrol altına alınmasını, ithalatın engellenmesini talep eden Trakyabirlik yöneticileri Ankara'dan gelecek habere göre fiyat açıklayacak.
Fiyat açıkladıktan sonra öncelikle bugüne kadar ayçiçeğini Trakyabirlik'e teslim eden üreticilere ürün bedelleri ödenecek. Edindiğimiz bilgiye göre üreticilerden Trakyabirlik'e bugüne kadar 211 bin ton ayçiçeği teslim edildi. Bunun sezon süresince 350 bin tona ulaşması bekleniyor.
Trakyabirlik fiyat açıkladıktan sonra önümüzdeki haftadan başlamak üzere öncelikle bir ay önce ayçiçeği teslim eden üretici ortaklarından başlayarak ürün bedellerini ödeyecek. Ödemeler pazartesi ve perşembe günü yapılacak. Yeni ürün teslim edenler ise ürün bedelini 20-25 gün içerisinde alacak. Bugüne kadar teslim edilen 211 bin ton ayçiçeği için Trakyabirlik toplamda 230 trilyon lira ödeme yapacak.
Özetle, 2020 Olimpiyat Oyunları'nı kaybeden Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bugün bir aksilik olmazsa ayçiçeğinde yaşanan sorunları dinleyecek. Başbakan, ya Tarım Bakanı Mehdi Eker'i dinleyerek" ayçiçeğine yeterince destek veriyoruz, yeni bir destek yok" diyecek. Ya da, ayçiçeği üretim ve ithalat rakamlarını yan yana koyarak üretimin devamlılığı açısından ayçiçeğine bir kaç kuruş daha prim verilmesini ve gümrük oranları ile ithalatın sınırlandırılması talimatını verecek.