Ayvalık izlenimleri...
İzmir'den Ayvalık'a doğru yola çıkarken "bu kaçıncı yolculuk?" diye zihnimizi zorluyoruz.
İlk kez, Betül Mardin'in daveti ile yine bir zeytin hasat şenliği ile Ayvalık'la tanışıklığımız başladı. Komili'nin düzenlediği o organizasyonda kimler yoktu ki. Bugün aramızda olmayan Tuğrul Şavkay, Ergun Köknar gibi iki büyük çınar. Artun Ünsal, Güngör Uras ve daha nice ustayla ilk tanışmamız da o şenliklerle başladı.
O etkinlikler bir kaç yıl sürdü. Sonra bir kopukluk dönemi oldu.
Zeytinyağında zor günler yaşandı. El değiştiren şirketler, kaybolan ve yeni doğan markalar, yeni insanlar.
Daha da önemlisi sektörün kültüründe olan dayanışmanın, dostluğun, barışın bozulduğu yeni bir süreç başladı.
Sektörde umutsuzluk ikliminin egemen olduğu bu dönemde Ayvalık Belediye Başkanı Hasan Bülent Türközen ile Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Rahmi Gençer'in öncülüğünde Ziraat Odası'nda yıllarca başkanlık yapan Ahmet Sucu, Salih ve Sezai Madra kardeşler, Mehmet Cavlı ve daha birçok zeytincinin çabaları ile 9 yıl önce Ayvalık'ta Zeytin Hasat Şenliği yeniden düzenlenmeye başlandı.
Bu şenliklerde zeytin hasadının sevinci yaşanırken yapılan panel ve etkinliklerde zeytin ve zeytinyağı sektörünün güncel sorunları tartışılarak çözüm aranıyor. Her yıl farklı bir tema ve buna uygun bir başlık belirleniyor. Bu yılki ana tema; "Zeytinyağı: Türkiye'nin Milli Yağı" olarak belirlendi.
Kazdağları'nda başlayan madencilik faaliyetleri, Cunda Adası'na kurulmak istenen Rüzgar Enerji Santrali ve son olarak Ayvalık Adaları Tabiat Parkı'nın ranta açılma girişimleri nedeniyle zeytin hasat şenliklerinde çevre konusu ana gündem maddelerinden birisi oldu.
Geçen hafta sonu gerçekleştirilen 9. Ayvalık Zeytin Hasat Şenliği'ne damgasını vuran gelişmeler ve etkinlikleri özetle şöyle:
1- Yaklaşan yerel seçim öncesinde Ayvalık Belediye Başkanlığı için Hasan Bülent Türközen ile Rahmi Gençer rakip oldu. Her ikisi de belediye başkanlığı için Cumhuriyet Halk Partisi'nden aday adayı. Üç gün boyunca gözlemlediğimiz kadarıyla bir birlerine karşı son derece saygılı bir çalışma yürütüyorlar. Seçim yarışı ve heyecanı zeytin hasat şenliğine yansıdı. Geçmiş yıllara oranla daha çok etkinlik yapıldı. Halkın daha çok katılımı sağlandı. Zeytin ve zeytinyağı ile ilgili panellerin, toplantıların yanı sıra tiyatro, sinema, sergi, imza günü, kitap tanıtımı gibi kültür ve sanat etkinlikleri öne çıktı.
2- Ayvalık'ta doğan ve bugün dünyanın en büyük şirketlerinden birinin en üst düzey yöneticisi olan Muhtar Kent ilk kez zeytin hasat şenliğine katılarak destek verdi. Zeytinyağının önemini anlattı.
3- Genç kuşaklara örnek olacak, Ayvalık ve zeytincilikte derin izler bırakan Muhip Özyiğit'in yaşamı kızı Bilon Özyiğit Gürayman tarafından "Bir Vatandaşın Zeytin Mücadelesi" adıyla kitaplaştırıldı. Kitabın tanıtımına Muhtar Kent ve eşi Defne Kent ile Anadolu Grubu Başkanı Tuncay Özilhan ve çok sayıda zeytinci ve kitapsever katıldı.
4- Ana Gıda-Komili'nin sponsorluğunda her yıl zeytinyağı konusunda bir kitap yayınlanıyor. Bu yıl, Prof. Dr. Recep Efe, Prof. Dr. Abdullah Soykan, Doç. Dr. İsa Cürebal ve Yrd. Doç. Dr. Süleyman Sönmez'in hazırladığı "Edremit Yöresi Yağhaneleri-Geçmişten Günümüze Zeytin ve Zeytinyağı ve Sabun Sanayi" adıyla yayınlanan kitap bölgedeki yağhaneleri anlatıyor. Bir dönemin mimari yapısını öne çıkararak.
5- Zeytinyağında kalite ve Ayvalık zeytinyağı için alınan coğrafi işaretin önemi anlatıldı. Bu amaçla düzenlenen panelde,"Bahçeden sofraya zeytinyağında kalite konusunda Doç. Dr. Mücahit Taha Özkaya, "Zeytinyağında Duyusal Analiz Kriterleri" konusunda Kimya Mühendisi Ümmühan Tibet ve Ayvalık Ticaret Odası'nın kurduğu tadım ve analiz laboratuarının çalışmalarını da uzman Suzan Kantarcı katılımcıları bilgilendirdi.
6- Bu yılın ana teması olan "Zeytinyağı: Türkiye'nin Milli Yağı" başlıklı panel, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Mustafa Tan'ın yönetiminde gerçekleştirildi. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürü Mevlüt Gümüş, Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Başkanı Cahit Çetin ve Ana Gıda'nın Genel Müdürü Ümit Ersoy konuşmacı olarak katıldı. Bu konudaki ayrıntılı haber Pazartesi günü DÜNYA Gazetesi'nde yer aldı.
7- Katılımcılar Ayvalık Belediyesi Zeytin Müzesi'ni ilgi ile gezdi. 1960'lı yıllardan 1980'li yılların sonuna kadar "Ayvalık Vakıflar Zeytinyağı Fabrikası" olarak faaliyet gösteren fabrika müze olarak zeytincilik tarihini günümüze taşıyor.
Özetle, Ayvalık Zeytin Hasat Şenliği'nde yapılan etkinlikleri tarihe not düşmeye çalıştık. Burhaniye’den gelerek etkinliklerin tamamına katılan Murat Narin dostumuzun söylediği gibi, bu etkinliklerin sadece Ayvalık'la sınırlı kalmadan Edremit, Burhaniye ve körfezin tümünü kapsayacak şekilde yapmakta yarar var. Bugün insanları ve etkinlikleri yazdık. Yarın rakamlarla zeytincilikteki gelişmeleri paylaşacağız.