Ümit ÖZLALE

umit.ozlale@dunya.com
TÜM YAZILARI
Nasıl bir sanayi ve dış ticaret politikası…  Geçtiğimiz hafta iş dünyası­nın vizyoner iş insanı Ad­nan Dalgakıran, Vietnam’ın sadece yüksek teknolojili ih­racatının bizim ihracatımızın tamamı kadar olduğunu, ülke­mizin toplum yapısının (ken­di sözleriyle sosyolojisinin) ge­lişmemizin önündeki en büyük engel olduğunu belirtti. Kendi­sine büyük ölçüde katılmakla beraber ihracatımıza başka bir açıdan bakmak istiyorum.
Sahi biz ne yaşıyoruz? Eğitim şart mı? Geçtiğimiz hafta yazma­ya başladığım mesleki eğitim ve beceri politikası konusuna bu hafta da de­vam etme niyetindeydim. Çağımızın gerekliliklerini yeni nesil eğitim kurumla­rı bünyesinde nasıl öğrete­bileceğimizi yazacaktım. Böylece Almanya, Avus­turya, İsviçre gibi ülkele­rin zamanında elde ettikle­ri mesleki eğitim başarısını bugünün koşullarında nasıl tekrarlayabileceğimizi anla­tacaktım.
Ulusal beceri politikası geliştirmemiz şart -Üniversite rektörlerinin %96’sı mezunlarını iş dünyası­na hazırladığını öne sürerken şirketlerin yalnızca %14’ü bu yoruma katılsın, Konkordato salgına dönüşmeden… Toplumsal maliyeti yüksek bir de­zenflasyon programı izliyoruz. Bu yüksek maliyet için birçok neden saya­biliriz: Geçmişteki itibar kaybından do­layı enflasyon beklentilerinin istenilen hızda iyileşmemesi; para ve maliye po­litikasına yardımcı olacak sektörel re­formların hayata geçirilmemesi; Orman yangınları ve siyasetsizlik Türkiye’nin dört bir yanında çıkan orman yangınları bir kez daha gösterdi ki iklim değişik­liği ile birlikte sayısı daha da artan afetlere hazır değiliz. Üç yıl önce Ağustos ayında Türkiye’nin güne­yindeki orman yangınları ve Kas­tamonu’daki sel felaketi, geçen se­ne yaşadığımız büyük deprem… Hiçbirinde iyi bir sınav veremedi­ğimiz gibi hatalarımızdan ders de çıkarmıyoruz. Peki ne yapılabilir? Spor politikasını inşaattan ibaret sayarsak… Dünyaca ünlü bir bi­lim insanımızdan dinlemiştim: Eski Sağ­lık Bakanlarımızdan bi­ri ABD’nin en önde ge­len enstitülerinden bi­rini (Koch Institute for Integrative Cancer Re­search) ziyaret ettikten sonra “böyle bir binayı en geç iki yılda bitiri­riz” demiş. Kolektif zekâ Önümüzdeki dönemde şirketler ta­rafından işe alım sürecinde dikka­te alınacak yeteneklerden biri de kişinin içinde bulunduğu kurum ya da organizas­yonun kolektif zekâsına (collective intel­ligence) katkıda bulunması. Kısayol arama hastalığı Geçtiğimiz iki hafta boyun­ca Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde en fazla tartışılan konu sokak hayvanları ile ilgili getirilen kanun teklifiydi. Ben de bu konuya nasıl baktığımı bu köşeden aktarmıştım. Bugün, konuyla ilgili eksik bıraktığım yerleri tamamlıyorum. Varlık Fonu nasıl değer yaratabilir? Varlık Fonu’nda da ülke olarak geleneği bozmadık. İlk çıkışını hatırlayın. Mu­cizevi bir reçete ekonomideki bütün prob­lemleri çözüyordu. Doğru olmayan bir doğrudan yabancı yatırım… Togg, bizim bebek sanayimiz. Ancak TBMM’de görüşülecek torba yasanın bir maddesi Togg’un gelişimini etkileyebilir. Ayrıca bu kanun maddesi ile çok basit bir hesapla 4 milyar dolar civarında bir vergi gelirinden de vazgeçiliyor. Sayın Armağan Çağlayan’ın sorusu üzerine… Geçtiğimiz hafta Sayın Armağan Çağla­yan sosyal medya hesabından çok doğ­ru bir soru sordu: “Bütün ekonomi progra­mı TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranlarına göre yapılıyorsa ve bu açıklanan enflasyon oranları gerçek değilse, uygulanan ekonomi programı hiçbir zaman başarılı olamaz, de­ğil mi?” Sayın Çağlayan’ın sorusuna da bir­çok doğru cevap geldi. İstikrar programı başarı getirir mi?  Enflasyonla mücadele ve istikrar programları halkın desteğini aldığı sürece daha düşük bir toplumsal maliyetle başarıya ulaşıyor. Bu desteği almak için de dar gelir grubunun hak ettiği sosyal yardımların kesilmeyeceğine, kamu hizmetlerinin kalitesinin düşmeyeceğine inanması gerekiyor. En düşük emekli maaşı asgari ücrete eşitlenmemeli Kritik görüşme öncesi kalkınma planı analizi  Geçtiğimiz hafta Sayın Erdoğan ve Sayın Özel arasında yapılan görüşmeden anlıyoruz ki, kalkınma planı ve orta vadeli programa bir destek isteniyor. Yıllar yılı kalkınma ekonomisi dersini vermiş bir akademisyen olarak rahatlıkla söyleyebilirim ki, bu planının iki eksiği var.