Prof. Dr. İbrahim ÜNALMIŞ

EKONOMİ NOTLARI ibrahim.unalmis@dunya.com
TÜM YAZILARI
2025 yılında milli gelir ne kadar büyür? Son dönemde gündemimizi daha ziyade yıl sonu enflas­yon ne olur ve Merkez Bankası politika faizinde nasıl bir yol iz­ler soruları yer tuttu. Bu durum gayet anlaşılabilir. Çünkü hem şirketler hem de bireyler açı­sından enflasyonun seyri önem­li.
2025 yılına girerken dünyada ve Türkiye’de çelik sektörü Bu köşede genelde Türkiye’deki makro­ekonomik gelişmeleri analiz ediyoruz. Fakat zaman zaman sektörel analizler yap­makta fayda olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle bu hafta köşemizi çelik sektörüne ayırdık. TCMB para kur metni ve PPK kararı Merkez Bankası 2025 Para Politikası metnini açıkladı. Bu metin ile TCMB yıl boyunca izleyeceği para ve kur politika­sının çerçevesini çizer. Yıl içerisinde alınan kararlar, olağanüstü bir durum olmadığı sü­rece, bu metinde açıklanan çerçeveye uygun alınır.
Sanayi üretiminde daralma devam eder mi? Türkiye İsta­tistik Kuru­mu (TÜİK) sanayi üretimi verileri­ni açıkladı. Mev­simsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış sana­yi üretimi ağustos ayında bir önceki aya göre %1.6 ge­rilerken yıllık dü­şüş %5.3 olarak gerçekleşti. Enflasyonda iyimserler yanıldı Eylül ayı tüketici fiyatları enflasyonu %2.9 olarak açıklandı. TCMB tarafından gerçekleştirilen beklenti anketinin tahmini ise %2.2’idi. 2013 yılından itibaren enflasyon tahminlerinin gerçekleşmelerden sapmasını hesapladık. Çin Ekonomisi ve Türkiye Bu haftaki yazımızı Çin’de yaşanan ekonomik gelişmeler ve Türkiye ekonomisi üzerine etkilerine ayırıyoruz. Küresel faizler düşerken TCMB beklemede ABD merkez bankası Fed, beklendiği gibi politi­ka faizini 50 baz puan düşü­rerek 4.75-5.00 aralığına çek­ti. Fed’in faiz indirimi esasen sürpriz değil. Faiz indirimi bir süredir piyasalarda fiyatlanı­yordu. Asıl tartışma konusu, ne kadar faiz indirimi yapıla­cağıydı. Para politikasında gevşeme süreci başlıyor… Bugün köşemizde küresel ekonomiden başlayarak yurt içi ekonomik gelişmeleri değerlendireceğiz. ABD Merkez Bankası'nın (Fed) iylül ayında bir faiz indirimine gide­ceğine artık kesin gözüyle bakılıyor. ABD’de manşet enflasyon %2.5 seviyesine geriledi. Beklenen heyecanı yaratmadı Hükümetin 2025-2027 dönemine iliş­kin makroekonomik tahminlerini or­taya koyduğu ve makroekonomik politikala­ra ilişkin çerçeveyi oluşturduğu Orta Vade­li Program (OVP) dün yayımlandı. Programı iki bölümde değerlendirebiliriz. Bunlardan ilki makroekonomik hedefler ve politikalar kısmı. İkinci kısım ise ekonomide dönüşüm gerektiren alanlarda uygulanması planlanan politikaların özeti. Ekonomi yavaşlarken sektörel beklentiler Ekonomik aktiviteye dair öncü göstergelerin belirgin bir ya­vaşlamaya işaret ettiğini daha önce dile getirmiştik. Sanayi üretimin­de gözlenen daralma, satın alma yö­neticileri endeksinin (PMI) imalat sanayinde nisan ayından beri da­ralmaya işaret etmesi, kapasite kul­lanımındaki düşüş bu öncü göster­geler arasında sayılabilir. ABD’de enflasyon verileri ve para politikası ABD Merkez Bankası Fed’in ne kadar sıkı para politikası uyguladığı sadece ABD için değil küresel ekonominin gidişa­tı için oldukça önemli.Fed ’in para politika­sı duruşu ABD Doları’nın diğer para birim­leri karşısındaki değerini, küresel sermaye akımlarını, küresel dolar cinsi borçlanma faizlerini, küresel ticaret hacmini doğru­dan etkiliyor. TCMB kendine güvendiğini gösterdi TCMB 2024 yılının üçüncü Enflasyon Rapo­ru toplantısını gerçekleştirdi. Başkan Ka­rahan tarafından yapılan sunumla TCMB’nin yıl sonu enflasyon hedefi olan %38’i değiştir­mediğini gördük. Ayrıca 2025 hedefini %14’te, 2026 tahminini 9’da sabit tuttu. Orta Vadeli Program neden bu yıl daha önemli?   Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yıl­maz Orta Vadeli Program (OVP) ha­zırlıklarının sürdüğünü ve Eylül ayının ilk haftasında açıklanmasının planlandığı­nı söyledi. Önümüzdeki dönemde OVP’nin içeriği ve tahminleri gündemimizi belirle­meli. OVP’nin bir temenniler metni olmak­tan ziyade gerçekçi hedefler ve tahminler içermesi daha da önem kazandı. TCMB dış yükümlülüklerini azaltıyor TCMB modern merkez bankacılığa dö­nüş adımlarına bir yenisini daha ekledi. 24 Temmuz tarihinde yaptığı duyuruda “re­zerv yönetimi kapsamında dış yükümlülük­lerin azaltılması amacıyla uluslararası de­po alım işlemlerini gözden geçirmektedir” açıklamasını yaptı. IMF Küresel Ekonomik Görünüm Raporu’nu güncelledi IMF 16 Temmuz tarihli raporunda Tür­kiye için 2024 büyüme tahminini yuka­rı yönlü güncelledi. Buna göre, 2024 yılı için %3.1 olan tahminini %3.6’ya yükseltmiş oldu.