TÜM YAZILARI
Mevduat hacminde reel daralma
Ekonomide geçen yılki radikal politika değişikliği ile faizde yaşanan rekor artış sürecinde oluşan “mevduata hücum” algısına karşılık, vadeli mevduatın hacminde reel bazda büyüme olmadığı belirlendi.
OVP’lerde hesap çarşıya uymadı
Türkiye’nin Orta Vadeli Program (OVP) deneyimi 19 yılı doldururken, yıllar itibarıyla ekonomide yol haritası niteliğindeki bu programlarda yer alan makro ekonomik göstergelere ilişkin hedeflerle ilgili dönemlerdeki fiili gerçekleşmelerin uyumsuz bir seyir izlediği belirlendi.
Üç yıllık OVP döneminde vatandaşı ağır vergi, devleti rekor faiz yükü bekliyor
Bu yıl 7,6 trilyon lira düzeyinde beklenen vergi tahsilatının izleyen dönemde enflasyonun çok üzerindeki artışlarla 2025’te 11,1 trilyon, 2026’da 13,2 trilyon ve 2027’de 15,1 trilyona çıkarılması hedefleniyor.
Dış ticarette iyileşme yanıltıcı
Parasal sıkılaştırma esaslı programın bir yılı aşan uygulama süresinde cari işlemler açığının hızla kapanmasını sağlayan dış ticaret tablosundaki iyileşme, yanıltıcı nitelik taşıyor ve gerçekte aleyhte bir gidişatı içinde barındırıyor.
Borsa üç ayda 907 bin yatırımcı kaybetti
Borsa İstanbul (BIST) hisse senedi piyasasından son üç ayda 907 binden fazla yatırımcı çekildi. Toplam hisse senedi portföyünün de 282,1 milyar lira küçüldüğü bu dönemde, portföyde yabancı yatırımcıların payı yükselerek ağustos sonu itibarıyla yüzde 40’ı aştı.
Yıllık enflasyon %51,97’ye indi
Enflasyonda düşüş rallisi devam ediyor. Geçen yılki yüksek aylık oranların baz etkisi ile ilk düşüşün haziranda, ilk büyük düşüşün de temmuzda gerçekleştiği yıllık enflasyon, ağustosta ikinci büyük düşüşünü kaydetti.
“Sıkılaşma” etkisiyle büyümede sert fren
Parasal sıkılaştırma esaslı ekonomik programın üretim, tüketim ve yatırımları baskılayıcı etkisi Türkiye ekonomisinde yavaşlamaya yol açtı. Milli gelirde büyüme oranı yılın ikinci çeyreğinde hız keserek yüzde 2,5’le düşük beklentinin de altında gerçekleşti. İkinci çeyrekte yavaşlaması beklenen büyüme oranında piyasaların tahmini yüzde 3 dolayında bulunuyordu.
Yabancılar borsada net alıma geçti
Yurt dışı yatırımcılar Borsa İstanbul’da (BIST) haftalar sonra net alıma geçtiler. 16-23 Ağustos haftasında devlet iç borçlanma senetlerinde (DİBS) 1 milyar doların üstünde net satıcı olan yabancılar, Borsa’da ise 66 milyon dolarla net hisse senedi alımı gerçekleştirdiler.
Ekonomide güven erozyonu sürüyor
İktisadi birimlerin mevcut durum değerlendirmesi ve geleceğe yönelik beklentileri temelinde ölçülen “ekonomik güven”inde adeta erozyon yaşanıyor. Genel güven düzeyi, ağustosta son 3 yılın en düşük düzeyine indi.
Yıllık dış ticaret açığında rekor küçülme
Enflasyondan sonra ikinci temel hedefi cari açığı düşürmek olan mevcut ekonomik programla uyumlu bir seyir izleyen dış ticaret tablosunda iyileşme temmuzda daha da belirginleşti.
KOBİ’lerde yaprak dökümü
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ekonomik ve sosyal yapıda gelişme ve denge unsuru olarak varlığı büyük önem taşıyan, çeşitli teşvik ve desteklerle gelişimleri hedeflenen küçük ve orta boy işletmeler (KOBİ) için 2023 yılı iyi geçmedi.
Sanayide fren eğilimi pekişiyor
Parasal sıkılaştırma esaslı program dolayısıyla oluşan yüksek faiz – düşük kur koşullarının ekonomik faaliyetleri yavaşlatıcı etkisi en fazla imalat sanayiinde hissedildi. Sektörde güvende azalış ve üretimde fren eğilimi, ağustos ayı itibarıyla daha da pekişti.
Konut fiyatlarında bir yılda yüzde 14 reel düşüş
Bir yılı aşkın süredir uygulanan sıkı para politikasının etkisiyle ekonomide yaşanan daralmadan gayrimenkul sektörü de nasibini aldı. Rekor düzeye yükselen faizler konut sektöründe talebi baskılayarak satışları düşürürken, fiyatlar da son bir yılda reel bazda yüzde 14 dolayında geriledi.
Yatırımlarda ciddi kan kaybı
Geçen yılın ikinci yarısından itibaren uygulanmakta olan “parasal sıkılaştırma” esaslı ekonomik program kapsamında rekor düzeye yükselen faizlerin ekonomiyi daraltıcı etkisi, tüketim ve üretim yanında yeni yatırımlarda da kendini gösterdi. Yüksek faiz koşullarının sert fren yaptırdığı teşvikli yatırımlarda reel daralma yılın ilk yarısında yüzde 66,3’e ulaştı.
Son bir yılda yoğun borçlanma maratonu
Faizi baskılama sürecinde kontrolden çıkan enflasyonu dizginlemek, ekonomiyi rasyonel zemine oturtmak amacıyla geçen yıl uygulamaya konulan ekonomik programın bir yıllık uygulama döneminde, rekor düzeylerdeki merkezi yönetim bütçe açığının finansmanı için adeta borçlanma maratonu yaşandı.