Naki BAKIR

MAKRO BAKIŞ naki.bakir@dunya.com
TÜM YAZILARI
Piyasadan rekor miktarda likidite çekilecek  Merkez Bankası’nın son kararı ile piyasadan çekilecek Türk Lirası likiditenin 160 milyar lirayı bul­ması bekleniyor.Merkez Banka­sı, “makro finansal istikrarın ve parasal aktarım mekanizmasının desteklenmesi amacıyla” mevdu­at ve katılma hesapları için tutu­lan zorunlu karşılıkların oranını yeniden belirledi.
Sıcak para stoku 283 milyar dolar   Hisse senedi, tahvil, bo­no alımı, kısa vadeli kredi kullandırımı ve mevduat hesabı açma gibi yollarla “paray­la para kazanma”ya gelen yaban­cı sıcak para fonlar, yılın ilk yedi ayında Türkiye’ye 18,4 milyar do­lar getirdi. Yabancıların yıllar boyu Türkiye’de park etmiş sıcak para yatırımlarının mevcut stok değeri temmuz sonu itibarıyla 282,9 mil­yar dolar oldu. Her 100 TL'lik verginin 67 TL'sini tüketici ödedi Uygulanan ekonomik prog­ram kapsamında geçen yıldan bu yana çeşitli vergi düzenlemelerine gidilirken, esas olarak dar ve sabit gelirlilerden oluşan tüketicilerin vergi yükü giderek ağırlaşıyor.
Konut sektörü ağustos ayında kıpırdandı Ağustosta konut satışları geçen yıl aynı aya göre yüzde 9,9 artışla 134 bin 155 oldu. Ocak-ağustos döneminde 806 bin 317’e ulaşan satışlar geçen yılın aynı dönemindekinin yüzde 1,1 üstüne çıktı. Son bir yılda 1,8 trilyon TL bütçe açığı verildi Bütçede ağustos ayları itibarıyla harcamalar yüzde 45,8 artarken, gelirlerdeki artış yüzde 12,5’te kaldı. Geçen yıl ağustosta 51,3 milyar lira fazla veren bütçede bu yıl aynı ayda 129,6 milyar lira açık verildi. Konut yatırımcısı rotayı yurtdışına çevirdi Türkiye’de bir süredir durgunluk yaşanan konut sektöründe sa­tışlar düşüşe geçerken, Türk vatandaşlarının başka ülke­lerde taşınmaz alımlarında ise hızlı bir artış yaşanıyor. Cari dengede 2 ay üst üste fazla Türkiye’nin cari işlemler dengesi üst üste iki ay fazla verdi. Revize veri­lere göre aylık bazda haziran­da 330 milyon dolar fazla veren cari işlemler dengesinde tem­muzda da 566 milyon dolarla fazla oluştu. Krediler durdu kart borcu patladı Ekonomide uygulanan pa­rasal sıkılaştırma ve aşırı yükselen faizlerin bulun­duğu düzey hem üretim hem tüke­timi baskılarken, bankacılık sektö­rünün bu kesimlere kullandırdığı kredilerin hacmindeki cari büyü­me de enflasyonun çok altında kal­dı. Başka deyişle yüksek faiz nede­niyle aşırı pahalanan kredilerin hacmi reel olarak daraldı. Sanayi üretimi temmuzda hazirandan hallice Toplam sanayi üretimi, temmuz ayında düşüş beklenirken önceki aya göre az da olsa artış gösterdi. Temmuzda aylık bazda yüz­de 0,4 artan sanayi üretimin­de geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 3,9’la, büyük deprem­lerin ekonomiyi vurduğu Şu­bat 2023’ten sonraki en yüksek ikinci düşüş yaşandı. Mevduat hacminde reel daralma Ekonomide geçen yılki radikal politika değişikliği ile faizde yaşanan rekor artış sürecin­de oluşan “mevduata hücum” algısına karşılık, vadeli mevduatın hacminde reel bazda büyüme olmadığı belirlendi. OVP’lerde hesap çarşıya uymadı Türkiye’nin Orta Vade­li Program (OVP) dene­yimi 19 yılı doldururken, yıllar itibarıyla ekonomide yol haritası niteliğindeki bu prog­ramlarda yer alan makro ekono­mik göstergelere ilişkin hedef­lerle ilgili dönemlerdeki fiili ger­çekleşmelerin uyumsuz bir seyir izlediği belirlendi. Üç yıllık OVP döneminde vatandaşı ağır vergi, devleti rekor faiz yükü bekliyor Bu yıl 7,6 trilyon lira düzeyinde beklenen vergi tahsilatının izleyen dönemde enflasyonun çok üzerindeki artışlarla 2025’te 11,1 trilyon, 2026’da 13,2 trilyon ve 2027’de 15,1 trilyona çıkarılması hedefleniyor. Dış ticarette iyileşme yanıltıcı Parasal sıkılaştırma esaslı programın bir yılı aşan uy­gulama süresinde cari iş­lemler açığının hızla kapanmasını sağlayan dış ticaret tablosundaki iyileşme, yanıltıcı nitelik taşıyor ve gerçekte aleyhte bir gidişatı içinde barındırıyor. Borsa üç ayda 907 bin yatırımcı kaybetti Borsa İstanbul (BIST) hisse senedi piyasasından son üç ayda 907 binden fazla yatırımcı çekildi. Toplam hisse senedi portföyünün de 282,1 mil­yar lira küçüldüğü bu dönemde, portföyde yabancı yatırımcıla­rın payı yükselerek ağustos sonu itibarıyla yüzde 40’ı aştı. Yıllık enflasyon %51,97’ye indi Enflasyonda düşüş ralli­si devam ediyor. Geçen yılki yüksek aylık oran­ların baz etkisi ile ilk düşüşün haziranda, ilk büyük düşüşün de temmuzda gerçekleştiği yıl­lık enflasyon, ağustosta ikinci büyük düşüşünü kaydetti.