Naki BAKIR

MAKRO BAKIŞ naki.bakir@dunya.com
TÜM YAZILARI
Dış ticarette satın alma gücü yerinde sayıyor Türkiye’nin ihracatı martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,4 ucuzladığı halde miktar bazında yüzde 2,8 azalırken, yüzde 2 ucuzlayan ithalatın miktarı da yüzde 4,4 düşüş kaydetti.
Sigortalı istihdam azaldı emekli ordusu büyüdü Sigortalı çalışan sayısı bir yılda 586 bin kişi azalırken, emekliler 2,2 milyon arttı. Enflasyonun dört atlısı Yıllık bazda yüzde 69,8’e ulaşan tüketici enflasyonunun yüzde 18,21’lik kısmı gıda, yüzde 12,08’i ulaştırma, yüzde 8,43’ü konut, yüzde 7,85’i lokanta ve otel fiyatlarındaki artışlar kaynaklı.
TL mevduatın cazibesi artıyor Son bir yılda yüzde 69,8’e ulaşan enflasyon dolayısıyla mevduat sahipleri reel bazda zararda. Bir yıl önce parasını bir yıl vadeli TL mevduata yatıranlar enflasyon-nominal faiz farkı nedeniyle reelde yüzde 34,2 zarar etti. Üretimi caydırdı tüketimi caydıramadı Sıkı para esaslı ekonomik programın uygulandığı Haziran 2023’ten bu yana sanayi başta ekonomide üretim azmine işaret eden ara malı/hammadde ithalatı aylar itibarıyla sürekli düşüş, tüketim malı ithalatı ise kesintisiz artış trendi izledi. KKM’ye 1,1 trilyon gitti mevduat liralaşmadı 2022 başında başlatılan KKM’nin kur farkı ödemeleri ve vazgeçilen stopaj geliri toplamında kamuya iki yıllık maliyeti 1 trilyon lirayı aştı. Yıllık açık 91,9 milyar dolara indi İhracat martta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4,1 daralarak 22,6 milyar dolar oldu, ancak ithalat da yüzde 6,3 düşüşle 29,9 milyar dolara geriledi ve aylık dış ticaret açığı yüzde 12,4 küçülerek 7,3 milyar dolara indi. Her 100 TL verginin 60 lirası KDV ve ÖTV’den Ocak-mart döneminde Maliye’nin dahilde KDV tahsilatı yüzde 215,6 artışla 221,9 milyar, ithalde KDV tahsilatı yüzde 80,3 artışla 303,1 milyar, ÖTV geliri de yüzde 109,3 artışla 283,2 milyar TL oldu. Kamu 'özel'e kaynak bırakmadı Yeni ekonomi yönetiminin on ayında Hazine, 1 trilyon liralık geri ödemeye karşılık 1,5 trilyon liralık yeni iç borçlanmaya gitti, borç çevirme oranı % 142,7 oldu. Reel sektörde üretim azmi canlanamıyor İmalat sanayiinde mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı, marta göre 0,2 puan düşerek yüzde 77’ye indi. Reel Kesim Güven Endeksi nisanda önceki aya göre değişmeyerek 103,5 oldu. Yabancıya konut satış furyası dindi Yurt dışı yerleşiklere satılan konut sayısı martta sadece 1.778 adetle son 34 ayın, bu işlemlerden sağlanan aylık net döviz girişi ise şubatta 152 milyon dolarla son 44 ayın en düşük düzeyini gördü. Mevcut “kötü” gelecek “umutlu” Tüketici Güven Endeksi, nisanda yüzde 1,4 artarak 80,5’le son on ayın en yüksek düzeyine ulaştı. Endeks, bir yıl önceki düzeyinin ise yüzde 8,1 altında. SAGP’ye göre 11. büyük ekonomi IMF’nin cari fiyatlarla dünya milli gelir sıralamasında geçen yıl bir basamak yükselerek 18’inci olan Türkiye, SAGP’ye göre ise 11’inci sıradaki yerini korudu. Cari açık şimdiden yıllık hedefin altında Cari denge şubatta 3,3 milyar dolarla beklenenin altında bir açık verdi. İlk iki aydaki kümülatif açık, geçen yılın eş dönemine göre yüzde 70,3 küçülme ile 5,8 milyar dolarda kaldı. Bütçeden aslan payı faiz ve sosyal güvenliğe Yılın ilk üç ayında merkezi yönetim bütçe giderleri içinde harcama programları bazında en büyük payı faiz ödemeleri alırken, onu sosyal güvenlik transferleri ve yerel yönetimler izledi. Üç aylık bütçe harcamasının yaklaşık üçte biri bu üç alana gitti.