Naki BAKIR

MAKRO BAKIŞ naki.bakir@dunya.com
TÜM YAZILARI
Sanayicinin 2024 beklentileri ihtiyatlı
12,9 milyon emekliye düşük zam sürprizi Ülke genelindeki 15,8 milyon emeklinin aylıklarına ocak ayında uygulanacak artışlar, bu kişilerin 12,9 milyonu için kötü sürpriz olacak. SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı bazında hesaplama farklılığı dolayısıyla işçi, esnaf ve çiftçi emeklilerinin 2024 ilk yarı zammı memur emeklilerine verilecek orandan yaklaşık 12 puan daha düşük olacak ve sosyal kesimler arasındaki gelir uçurumu büyüyecek, denge iy Elektrikli otomobiller tam gaz Kasımda trafiğe çıkan otomobil sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 55, toplam taşıt sayısı da yüzde 48,4 artış kaydetti. Trafikte araç sayısı kasımda 179 bin 540; on bir ayda 2 milyon 63 bin 180 adet arttı. Kasımda trafiğe yeni çıkanlar içinde sayıları geçen yılın aynı ayına göre 6 kat artan elektrikli otomobillerin payı yüzde 12,1’e ulaştı, dizellerde ise düşüş var.
Tüketicinin 2024’ten beklentileri sönük Tüketici Güven Endeksi, aralıkta % 2,6 artarak 77,4’e yükseldi. Mayısta zirveye çıkan, sonrasında ise sert biçimde düşen tüketici güveni son dört aydaki artışa rağmen mayıstaki düzeyinin hala çok altında. 2024'te genel ekonomik durum beklentisi, 2023’te beklenene kıyasla daha kötümser. 2024’te enflasyonda yükseliş beklentisi, 2023’e ilişkin beklentiden daha güçlü. Fahiş kiralar sorunu acil neşter bekliyor Son on yılda nüfusa eklenen 9,7 milyon kişiden 7,4 milyonu kiracı oldu. Kiradaki nüfus yüzde 47 artışla 23 milyonu aştı. Özel sektörün dış kredi borcu üçte bir küçüldü Banka ve diğer finans kuruluşları ile reel sektör firmalarının yurt dışı kredi borçlarının toplam bakiyesi, on ayda 1 milyar dolara yakın azalışla 157,8 milyar dolara indi. Borçlarda 238,3 milyar dolarla zirveye ulaştığı 2017 yılından bu yana toplam net azalış 80,5 milyar dolara ulaştı. Perakende satışlar 1 artarken ciro 8 büyüdü Enflasyonu tek haneye düşürmek için ‘sıkı para’ politikası ile baskılanmaya çalışılan iç tüketimin barometre göstergesi perakende satışlar son bir yılda miktar bazında 100 birimden yaklaşık 114 birime çıkarken, fiyatlardaki yüzde 60’ı aşan artış nedeniyle sektörün cirosundaki her 100 lira, yaklaşık 184 liraya yükseldi. Son bir yılda tüketimin kısıldığı aylar da dahil hane halklarının tüketim fatur 5,2 milyon kişi işsiz ama ‘değil’ Hane Halkı İşgücü Anketi’nde ekimde işsiz sayısı 2 milyon 961 bin olurken, 3 milyon 375 bin 'umutsuz' ile düzensiz geçici işlerde kısa süreli çalışmış 1 milyon 806 kişi dışarıda tutuldu. 5 milyon 181 binle resmi işsiz sayısının iki katına yaklaşan bu kişilerle birlikte işsiz sayısı 8 milyon 142 bine ulaşıyor. Cari dengede iyileşme devam ediyor Cari işlemler dengesi 186 milyon dolarla ekimde de fazla verdi. Altın ve enerji hariç denge ise 5,1 milyar dolar fazla ile oluştu. On aylık cari açık 40,7 milyar dolara, yıllık açık 50,7 milyar dolara geriledi. 1 milyon TL’ye 763 bin TL Giderek artan rekabet dolayısıyla bankalar TL mevduatta faiz artırımı yarışına girdiler. Merkez Bankası, bankalarca Türk Lirası mevduata verilen en yüksek faiz oranının 1 aydan uzun ve 6 aya kadar olan vadelerde yüzde 65’e ulaştığını açıkladı. GSYH’den payda İstanbul kişi başı gelirde Kocaeli 2022 yılında İstanbul 4,6 trilyon TL’lik GSYH’si ile toplam milli gelirden yüzde 30,4 pay aldı. İstanbul’u, yüzde 8,9 ile Ankara ve yüzde 6,5 pay ile İzmir izledi. İl bazında kişi başına GSYH’de ise 18.269 dolarla Kocaeli birinci oldu, onu 17.349 dolarla İstanbul, 15.296 dolarla Tekirdağ, 13.919 dolarla Ankara ve 13.201 dolarla İzmir izledi. TL’nin değerinde tarihi dramatik düşüş! Türkiye’ye net sermaye girişinin giderek yavaşlamasının da etkisiyle son yıllarda Türk Lirası’nda dövize karşı reel bazda erime dramatik boyutlara ulaştı. Çalışan azaldı emekli arttı Prim ödeyenlerin net 777 bin 84 kişi azaldığı yılın ilk 9 ayında, aylık alan sayısı 1 milyon 818 bin kişi arttı. Yıllık enflasyon kasımda yüzde 61,98 oldu Tüketici fiyatları kasımda yüzde 3,28 arttı, on bir aylık fiyat artışı yüzde 60,09’a ulaşırken, yıllık enflasyon yüzde 61,98’e ulaştı. Bireysel kredi kartı borcunda yeni zirve Bu yıl 24 Kasım’a kadar olan dönemde yüzde 133,7 oranında net 597 milyar lira artan bireysel kredi kartı borçları 1 trilyon 43,6 milyar lira ile rekor düzeye ulaştı.