Dr. Bertan KAYA

YENİ DÜNYADA YÖNETİM bertan.kaya@dunya.com
TÜM YAZILARI
Hızlı büyüme ne zaman tehlikeli olur? Büyümek güzeldir. Hızlı büyümek de güzeldir. Ancak organizasyonun ar­kanızdan gelmesi şartıyla!
Zor durumdan “geçici yönetim” ile çıkmak Dünyada yaygın uygulaması olan, Türkiye’de ise son senelerde daha sık duymaya başladığımız bir yönetsel uygulamadan bahsetmek istiyorum. Bu uygulama interim management yani geçici veya dönemsel yönetim. Peki interim management ne anlama geliyor? Zor zamanlarda şirketler nasıl ayakta kalır? Zor zamanlar dediğimizde akla hemen 1994 ve 2001 seneleri geliyor ama aslında zor zamanlar dediğimiz zamanlar illa kriz zamanları olmak zorunda değil.
Strateji ve iş modeliniz uyumlu mu? Strateji ve iş modelini, rüzgar ve rüzgar türbinine benzetiyorum. Doğru yere kurulmuş, iyi rüzgar alan ve teknik olarak iyi yönetilen bir türbin enerji üretir. Doğru strateji iş modeline güç verir. İyi iş modeli de stratejiyi uygulamayı sağlar. Ortaya enerji, yani kurumsal başarı çıkar. Strateji ve iş modeli Bugün birbirleriyle çok karıştırılan bu iki kavram üzerine sohbet etmek istiyorum. İş dünyasında konunun uzmanıyım diyenlerin bile birbirinin yerine kullandıkları kavramlar bunlar. Hem iri hem fit olmak mümkün mü? Konuya şirketler açısından bakalım. Pek çok yönetim gurusuna göre hayır. Çünkü fit olmak demek, bir şeyleri zorlanmadan, dayanıklılıkla, esneklikle yapabilmek demek. Rekabet için fit misiniz? Belirli bir pazarda rekabet eden, belirli bir ölçeğe ulaşmış şirketlerin pazardaki rekabetin şiddetine göre iki temel stratejileri vardır. Eğer rekabet yoğun değilse ve pazarda lider konum söz konusu ise rekabet üstünlüğünü korumak esastır. Çin ile işbirliği için doğru zaman olabilir Yurt dışında büyüme stratejileri Önceki yazılarımı takip eden dostlarım bilecekler, büyüme konusunda yumurtaları aynı sepete koymama düşüncem vardır. Başkası yapmadan işinizi kendiniz yıkın! Bu söz kime ait bilmiyorum ama iş dünyasında son on senedir çok kullanılıyor. Yıkıcı teknoloji ve inovasyonların tüm sektörleri zorladığı, bazılarını yok ettiği, firmalara bu değişime liderlik et ya da adapte ol seçenekleri dışında bir seçenek bırakmadığı günümüzde, bunun gerçekçi bir erken uyarı sinyali olduğunu düşünüyorum. Varlığı bir dert, yokluğu yara Para, para, para. Rüçhan Çamay’ın 70’lerdeki meşhur şarkısı. Varlığı bir dert, yokluğu yara olan para! Bugünlerde de şirketler açısından tam böyle bir durum var; varlığı bir dert (nereye yatıralım?), yokluğu yara (işletmeyi nasıl döndürelim?). Yönetim kurulları daha proaktif olmalı! Dünya genelinde yönetim kurulu gündemlerini ve yönetim kurullarının çalışma usullerini yakından takip etmeye çalışıyorum. Strateji nasıl geliştirilir? Strateji konusu sadece büyük şirketler değil, KOBİ’ler hatta startuplar için dahi önemli bir konu. Ancak ülkemizde gördüğüm kadarıyla şirketler belirli bir büyüklüğe ve ölçeğe gelmeden bu konuda sistematik bir çalışma yapmıyorlar. Riskleriniz krize dönüşmesin! İçinde bulunduğumuz dünyayı tanımlayan iki önemli kavram var. Biri VUCA, diğeri yıkıcı teknolojiler. VUCA, volatility, uncertainty, complexity ve ambiguity kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor. Yani dalgalanma, belirsizlik, karmaşıklık ve muğlaklık anlamına geliyor. Yeni rekabet avantajınız Rekabet avantajı, bir şirketin rakiplerine kıyasla üstün olduğu bir özellik, kaynak veya strateji demek.