Burcu KÖSEM

burcu.kosem@dunya.com
TÜM YAZILARI
Enerjinin fosil gündemi ve Çin ticaret modeli Çin, enerji ihtiyacının yüzde 25'ini Afrika’dan sağlıyor. İthalatı da önemli ölçüde bölgedeki alt yapı yatırımlarından elde ettiği gelirle karşılıyor. Türkiye olarak bu noktada enerji ihtiyacımızı karşıladığımız ülkelerle bu tarz ticari iş birlikleri yapılabilir.
Küresel ticaret açmazda 2023 pek çok farklı nedenden ama en çok da jeopolitik gerilimden ötürü küresel ticarette kayıp bir yıl olarak tarihe geçecek. İsrail ile ABD’nin arası açılır mı? İsrail’e savaşın başından bu yana tam destek veren ABD yönetimine ve de Biden’ın ateşkes mümkün değil açıklamalarına karşı ABD kamuoyundan çarpıcı tepkiler gelmeye başladı.
Büyüme konusunda endişelenmeli miyiz? Dünyada bu kadar kötü şey üst üste gerçekleşiyorken tabii ekonominin iyi seyretmesi beklenemezdi. Ki, beklenildiği gibi de oldu… Dünya topyekûn bir ekonomik krize girdi… Risklere inat yükselen Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyetimizin 100. Yılını kutladığımız şu günlerde hem kuzeyimizde hem de güney bölgemizde süregelen savaş Batı’nın her iki savaştaki insan hakları bakışının bariz farklılığı gibi konular ve küresel ekonomideki gelişmeler her zamankinden daha zorludur. 100. yıla girerken enflasyonla mücadele Yapısal sorunlar nedeniyle önemli bir kur kırılganlığımız var. Kur kırılganlığını çözmenin birinci yolu ülkeye döviz getirmekten geçmekte. Ancak dış konjonktüre bakıldığında, lehimize olmayan gelişmeler var. Bunlardan ilki aşağı yönlü baskı gören lira ve artan petrol fiyatları… Uluslararası hukukta çifte standardın olası ekonomik sonuçları! Yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan? Bu tartışmanın bir benzerini uluslararası siyaset mi ekonomiye etki ediyor, yoksa ekonomi mi siyasete yön veriyor şeklinde günlerce tartışabiliriz. Tipik bir kutuplaşma mı yoksa iletişim kazası mı? Günümüz ekonomisi hem pandeminin hem de jeopolitik gelişmelerin etkisiyle çok daha fazla değişkenin ekonomiyi etkilediği bir sürece girmiştir. Ancak geçmişte de görüldüğü üzere hem büyümek hem de enflasyonu düşürebilmek pratikte gayet mümkündür. İstanbul Sanayi Odası’nın önemli analizi İSO 500 Kısıtlı kredi kullanımı firmaların mali borçlarını azaltırken gerek özkaynak gerekse de cari borçlarını artırarak, kendi içinde bir ekosisteme göre çalışmış oldu. Enflasyonla mücadelede dördüncü adım Faizlerin yükselmesi borsa tarafında da çok sevilmez. Ancak bizdeki fiyatlamanın hem kur hem de borsa tarafında tersine bir durum ortaya çıkarttığını gördük. Tarımda izinli üretim planlaması Hem Gümrük Birliğinin tarıma ve gıda güvenliğimize doğrudan zarar veren uygulamaları güncellenmeli hem de tarımda markalı ve işlenmiş, ambalajlı yani fiyat cazibesi yaratan katma değerli ürün ihracatı modeline geçiş yapılmalı. Bağlamından kopan G20 Rusya-Ukrayna savaşı ve ABD’nin Çin gerilimini G20’nin diğer üyelerine dayatıyor olması birliğin özünden kopulduğunu gösteriyor. Türk dış ticareti ve küresel dinamikler Küresel gelişmeler açısından bakıldığında dış ticaretimizdeki açığın önemli nedeni daralma gibi gözükmekle beraber, dış pazarlardaki bağımlılığın azaltılması ve yeni pazarlar bulmak yoluyla bu durum da elimine edilebilir. Enflasyonla mücadelede iletişimden aksiyona… Geçtiğimiz hafta kaleme aldığım yazıda “Halkın büyük bir bölümü enflasyonla mücadelede beklenti kanalını iletişimden ziyade aksiyonla karşılayacaktır” ifadesine yer vermiştim. Nitekim, TCMB’nin politika faizi artışında beklentinin de üzerine çıkarak gerçekleştirdiği aksiyon, ifademe önemli bir örnek oluşturdu. Enflasyonla mücadelenin iletişimi tam gaz! Halkın büyük bir bölümü enflasyonla mücadelede beklenti kanalını iletişimden ziyade aksiyonla karşılayacaktır. Bunun mümkün olabilmesi için de ne yazık ki uzun bir geçiş dönemine ihtiyacımız olacak. Yeni ekonomi yönetiminin bu işin ehli olarak ülkemizi bu sarmaldan çıkarabileceğine inanıyorum…