Bora Tamer YILMAZ

Ekonoritmiks boratamer.yilmaz@dunya.com
TÜM YAZILARI
Ekonominin pinokyosu: Türk sınai üretimi ve küresel ticaret zincirinin çarkları Cuma günü TÜİK, Kasım ayı­na ait sınai üretim verisini resmileştirdi. Açıklanan veri, ay­lık bazda %2,9 gibi güçlü bir ar­tışla beklentileri aşarken yıllık artış oranı pozitif bölgeye döne­rek %1,5 seviyesinde gerçekleş­ti. Verinin ait olduğu Kasım ayı makroekonomik konjonktürünü hatırlamakta fayda var:
Dinle, dez-enflasyonun sonu var mıdır: Faiz, Merkez Bankası ve gıda fiyatları?  “(Sorsaydın) Adı Var Mıdır? (Gerçekten) Bana Yâr Mıdır? (Bilseydim) So­nu Var Mıdır?” Cuma günü açıklanan verile­re göre, enflasyon yıllık %44 seviyesine gerile­di. Go ustası dama tahtasında: Çin Renminbisi, ekonomisi ve Türk İhracatı Kissinger’ın kendi ta­nımıyla Batı kültürü ve Çin arasında temel bir fark vardır: Batı, keskin bir hamleyle sonuçlanan satranç oynar. Çin ise hiç bitmeyen, sürekli rakibin arkasından dolanmayı hedefleyen Go (Wei-Qi) oynar.
Kazan ölecek mi doğuracak mı? IFO, Avrupa’nın öncü göstergeleri ve Türk sanayisi Unutmayanlar: İnşaat sektörü hasıla ve istihdamı  Ataköy Atletizm Salo­nu’nun duvarında şöyle yazar: “Önemi yok yerin, acı­mız çok derin.” Trump’ın Noel Baba yerine gelişi: Küresel sanayi, ticaret, lojistik ve tedarik zinciri Geçtiğimiz hafta İsviçre Mer­kez Bankası Başkanı, “Al­manya hapşırdığında biz grip olu­yoruz” ifadesiyle küresel eko­nomideki kırılganlığı özetledi. Almanya’daki ekonomik daralma, İsviçre’yi ciddi şekilde etkiliyor; para birimi Frank, son 10 yılın en değerli seviyesine ulaştı. Türkiye ekonomisinin üretim ve tüketim yapısı Matematikçiler birbirlerini man­tık oyunlarıyla şaşırt­mayı severler. Türkiye de büyüme performan­sıyla ekonomistleri şa­şırtmayı seven bir ül­ke. Çünkü Türkiye’de büyüme sorunu bulun­muyor. “Büyümenin kalitesi”ni artırabilmek asıl mesele. Kim kime dum duma? Trump v2.0 – Şi raundunda Türkiye’nin rolü ve Türk dış ticareti 1941 yaz gündönümünde, Rus ordusu komutanı yak­laşan Alman işgalini opera­da karşıladı. İstihbarat açıktı, ama Kremlin inatçıydı. Fore­ign Affairs’in bu tarihi “Kim Kimi Yanılttı?” başlıklı yazı­sı, bugünkü Trump-Şi karşı­laşmasına ışık tutuyor: Dün­ya yeni bir ticaret savaşına mı uyanıyor? Usain Bolt gibi merkez bankacılığı Merkez bankacılığı, bir sprinter gibi perfor­mans gerektirir: Hızlı bir baş­langıç yapmak önemlidir, an­cak yarışı kazanmak için rit­mi kaybetmeden, dengeli ve emin adımlarla ilerlemek şarttır. Fed’in eylül ayında 50 baz puanlık “jumbo” bir fa­iz indirimiyle başladığı dön­gü ve geçtiğimiz hafta Jerome Powell’ın “Yavaşça hızlana­cağız (festina lente)” açıkla­ması, bu dengeyi gözeten bir merkez bank Bir Amerikan “R-Star” hikayesi: Yavaşça hızlanmak mı yoksa pistten çıkmak mı? Ağustos ayında küresel deflasyon sinyalleri yoğunlaştı. Japonya’nın fa­iz arttırmasıyla piyasa Fed’e güçlü bir uyarı gönderdi. “Kara Pazartesi” diye anılan 5 Ağustos haftasında piya­salarda sert satış baskısı ve yüksek oynaklık yaşandı. Gül de bir diken de bir: Çekirdeğinden manşetine her tonu her teliyle enflasyon “Gül de bir bi­ze, diken de bir. Bunu âşıklar bilir; Bu sesler, bu sözler bizim değil. Bunu âşıklar bilir.” – MFÖ. Enflasyon, her çeşidiyle düş­meye mahkûm. Klasik enflasyon modellerinin te­meli, tedarik zincirine dayanır. Uluslararası ham madde de­ğerleri ve döviz kuru, iç piyasa­daki fiyat seviyesini belirleyen ana unsurlardır. Yurt dışında­ki fiyatlar, önce üreticiler tara­fından absorbe edilir Kasırganın karaya çıkışı: Kart harcamaları, PÖS, kira ve hizmet enflasyonu “Ellerin kolların bağlansa da ba­şında kasırgalar kopsa da sen tüm gücünle karşı koysan da” – Sezen Aksu. Küresel ısınmanın etkisiyle ha­va olayları eskisinden daha şiddet­li yaşanıyor. X-MEN BRICS: Atlantik’ten Pasifik’e küreselleşmenin fantastik ölümsüzlüğü ve Türk sanayisi Henüz sosyal medya ortada yok­ken, “caps”ler mobil cihazla­rımızda fink atmaya başlamamış­ken, diplomasi tarihinin en bilinen ve çarpıcı görüntülerinden biri or­taya çıktı: SSCB lideri Nikita Kruş­çev’in “Sizi gömeceğiz!” (We will bury you) sözü ve tavrı. 5 yıl önce 10 yıl sonra: Nesilden nesile ezber bozan bir rezerv hikayesi “5 yıl önce 10 yıl önce, bu şar­kılar listelerde hep dil­lerde, zaman geçse dünya dön­se hepsi ayrı güzellikte” Douglas Coupland’ın nesiller arası sosyo­loji analizlerine sıkça değinme­mizin ana nedeni, onun roman­larındaki kuşak geçişleri ve eko­nomilerdeki köklü değişimlerle paralellik kurabilme yeteneğidir. Sis aralanırken: J'den Z'ye makro-ihtiyati bir cari işlemler serüveni Türkiye'nin cari açık sorunu­nu ilk kez ciddi şekilde ele al­ması, 2011 yılı sonunda gerçek­leşti. Erdem Başçı'nın merkez bankası başkanlığı döneminde, kredi politikaları üzerinden cari açığın kapanması hedeflendi ve Türkiye piyasası "makro-ihtiya­ti" kavramıyla o dönemde tanıştı.