Türkiye, Çölleşmeyle Mücadele Konferansı’na hazırlanıyor

DİDEM ERYAR ÜNLÜ

Çölleşme ve kuraklık 4 milyar hektar alanı ve 110 ülkede yaşayan 1,2 milyar nüfusu doğrudan tehdit ediyor. Dünya genelinde her sene 6 milyon hektar alan çölleşiyor. World Watch Enstitüsü'nün yaptığı araştırmalara göre her yıl dünya yüzeyinden 24 milyar ton verimli toprak kaybediliyor. Türkiye’nin ev sahipliğinde yapılacak ilk Uluslararası Birleşmiş Milletler (BM) Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi 12. Taraflar Konferansı (UNCCD COP12) neticesinde Afrika ülkeleri başta olmak üzere dünya ülkelerinde su ve gıda güvenliğini tehlikeye sokan arazi bozulmasının azaltılması ve bozulan arazilerin ıslahı için bağlayıcı kararların alınması hedefleniyor. 

Orman ve Su İşleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, 12-23 Ekim 2015 tarihleri arasında Ankara’da gerçekleştirilecek UNCCD COP12 Konferansı için hazırlıkların devam ettiği, ayrıca düzenlenecek yan etkinlikler ve Sürdürülebilir Arazi Yönetimi İş Forumu (SAY EXPO) için başvuruların başladığı bildirildi. 

ATO Kongre Merkezi’nde yer alan Gordion Oditoryum’da gerçekleştirilecek sempozyumlar ve konferanslar çerçevesinde hergün delegelerin katılacağı resmi oturumlar, çeşitli yan etkinlikler, kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları ile UNCCD COP12’ye özel sektörün de en etkin ve verimli şekilde katılımı teşvik edilecek. 

ATO Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı içinde Türkiye adına, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği koordinasyonunda düzenlenecek “SAY EXPO” konferansına aralarında çok sayıda devlet başkanı, bakan ve üst düzey yöneticilerin de bulunduğu yaklaşık 10 bin katılımcı bekleniyor. 

Konferansın Türkiye için çok önemli olduğunun altını çizen Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, “Konferans neticesinde Afrika ülkeleri başta olmak üzere dünya ülkelerinde su ve gıda güvenliğini tehlikeye sokan arazi bozulmasının azaltılması ve bozulan arazilerin ıslahı için bağlayıcı kararların alınması hedefleniyor” ifadelerini kullandı.

Arazi bozunumu 
TEMA Vakfı çölleşmeyi, “Çölleşme var olan çöllerin doğal yaygınlaşması değil, kurak, yarı kurak ve yarı nemli alanlardaki arazi bozunumudur. Uzun kuraklık ve seller gibi iklim değişimleri ve insan faaliyetlerinden kaynaklı toprak verimliliği kaybı ve bitki örtüsünün incelmesidir. Çölleşmenin endişe verici yönü, bu alanlarda yüzlerce yılda oluşan toprağın üst katmanının, eğer doğru yönetilmezse birkaç mevsimde su ve rüzgar erozyonu ile kaybolabilecek olmasıdır. Aşırı ekim, aşırı otlatma, ormanların tahribatı, uygun olmayan sulama uygulamaları insanların oluşturduğu çölleşme faktörlerinin bir kaçıdır” şeklinde tanımlıyor. 

Türkiye’nin 2/3’üne yakın bölümü kurak ve yarı kurak 
TEMA’nın internet sitesinde yer alan bilgilere göre, Türkiye’nin üçte ikisine yakın bölümü kurak ve yarı kurak alanlardan oluşuyor. Son yıllarda gözlenen iklimsel değişimlere bağlı olarak kurak alanlarda İç Anadolu’nun batısına doğru genişleme gözleniyor. Çölleşmeye açık yarı-kurak alanlara sahip risk bölgeleri ise Konya Ovası’ndan Doğu Akdeniz’ e doğru bir yayılma gösteriyor. Çölleşmenin; erozyon, toprak örtüsünün yok olması, tarımsal ürün çeşitlerinde düşüş, biyolojik çeşitliliğin yok olması gibi sonuçları da doğuracağı ifade ediliyor. 

Çölleşmenin yıllık bedeli 2.4 milyar dolar 
Çölleşme ve kuraklık 4 milyar hektar alanı ve 110 ülkede yaşayan 1,2 milyar nüfusu doğrudan tehdit ediyor. Dünya genelinde her sene 6 milyon hektar alan çölleşiyor. BM Çevre Programı UNEP’e göre, küresel düzeyde, çölleşmeden doğrudan etkilenen bölgelerde yıllık gelir kaybı 42 milyar dolarken, çölleşme ile mücadelenin yıllık bedeli 2,4 milyar dolara ulaşıyor.

Her yıl 12 milyon hektar arazi kayboluyor

Dünya genelinde yaşanan arazi bozunumu ile ilgili bazı rakamlar şöyle: 
► 1981 ve 2003 yılları arasında dünyadaki toplam arazinin yüzde 24’ünde arazi bozunumu yaşandı. 
► Meralar toplam bozunmakta olan arazinin yüzde 20-25’ini oluşturuyor. 
► Tarım arazileri bozunmakta olan arazinin yüzde 20’sini oluşturuyor. ► Dünyada 1,5 milyon insan geçimlerini bozunmakta olan arazilerden sağlıyor. 
► 1981 ve 2003 yılları arasında bozunmakta olan arazilerin yüzde 16’sında iyileştirme çalışmaları uygulandı. 
► Meralar bozunmuş arazilerin yüzde 43’ünü oluşturuyor. 
► Tarım arazileri bozunmuş arazilerin yüzde 18’ini oluşturuyor. 
► 12 milyon hektar arazi (Bulgaristan büyülüğünde) her yıl kaybolmakta. 
► Her yıl kaybolan araziler yılda 20 milyon ton tahıl üretebilirdi.

Çölleşme ile mücadele Ulusal Strateji Belgesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve 2013-2023 yıllarını kapsayan Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi’nde belirlenen stratejik hedefler şöyle sıralanıyor: 

► Çölleşmeden etkilenmesi muhtemel ve etkilenmiş ekosistemlerin; erozyon, suyun sürdürülebilir olmayan kullanımı gibi çölleşmeye sebep olan faktörlerden korunması ve mevcut durumunun iyileştirilmesi 
► Çölleşmeden doğrudan etkilenen ve etkilenmesi muhtemel nüfusun yaşam koşullarının / kalitesinin iyileştirilmesi 
► Ortak çalışmalar yoluyla üç Rio Sözleşmesi başta olmak üzere ilgili uluslararası sözleşme, ulusal strateji, plan ve programlar arasında sinerji oluşturulması 
► İkili, bölgesel ve küresel çölleşme ile mücadele çalışmalarına öncülük edilmesi ve destek olunması 
► Çölleşme ile mücadele ve kuraklık tesirlerinin azaltılması konusunda yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası aktörler arasında etkili bir ortaklık ve eşgüdüm oluşturularak gereken ortam ve kapasitenin geliştirilmesi.