Toprağın yüzde 0,7’sini korusak omurgalıların 3’te 1’ini kurtarırız

Başak Nur GÖKÇAM

Gezegende yaşanan deği­şimler, çok sayıda türün de neslinin tehlike altına gir­mesine neden oluyor. Impe­rial College London araştır­macıları tarafından yapılan yeni bir çalışma ile dünya ka­ra kütlesinin yalnızca yüzde 0,7’sine yönelik koruma çalış­maları yapılmasının, tehdit altında olan ve benzeri bulun­mayan dört ayaklı omurgalı türlerinin 3’te 1’ini koruma­ya yardımcı olabileceği ortaya konuldu.

Nature Communications’da yayımlanan çalışmada, ola­ğanüstü biyolojik çeşitliliğe ve yüksek düzeyde evrimsel farklılığa sahip ve küresel çap­ta tehlike altında olan türle­re ev sahipliği yapan alanlara odaklanılarak, korumada bü­yük kazanımların mümkün olduğu bulundu.

Tehlike altındaki türler ara­sında Madagaskar'da bulunan bir lemur olan aye-aye, uzun bacaklı ve kartal gövdeli sekre­ter kuşu, domuz burnuna ben­zeyen mor kurbağa ve Hint alt kıtasında bulunan uzun bu­runlu ve kritik tehlike altın­daki bir timsah olan gharial gibi hayvanlar yer aldı. Top­lamda 3 bin farklı türün dağı­lımının detaylı bir şekilde ha­ritalandığı çalışmada belirle­nen alanların ise sadece yüzde 20'sinde tür koruma çalışma­ları yapıldığı belirtildi.

Acil endişe duyulan bölgeler var

Araştırmaya ilişkin değer­lendirmede bulunan Grant­ham Enstitüsü, Imperial Col­lege London'da doktora adayı olan baş yazar Sebastian Pi­pins, "Araştırmamız, dünya­nın acil endişe duyulan böl­gelerini vurguluyor. Dahası, Dünya'nın kara yüzeyinin sa­dece bir kısmını koruyarak, doğanın korunması için bü­yük kazanımlar elde edilebi­leceğini gösteriyor" dedi.

Fon sağlanması gerekiyor

Pipins, "Koruma çalışma­larında sadece tür çeşitliliği­ni değil, çeşitliliğin evrimsel tarihini de dikkate almak, ya­şam ağacının büyük ve ben­zersiz dallarının kaybolma­masını sağlamak açısından çok önemlidir. Bu bölgelerde bulunan biyolojik çeşitliliğin küresel önemi göz önüne alın­dığında, yüksek gelirli ülkeler hem insanlara hem de doğaya fayda sağlayabilecek sürdü­rülebilir kalkınmayı kolaylaş­tırmak için fon sağlamalıdır" önerisinde bulundu.

Yalnızca %20 korunuyor

Araştırmada, Evrimsel Olarak Farklı (ED) ve Küresel Olarak Tehlike Altında (GE) bölgelerindeki türlerin yalnızca yüzde 20'si koruma altında olduğu belirtildi. Ülkeler ise Biyolojik Çeşit-lilik Sözleşmesi'nin hedefi doğrultusunda 2030 yılına kadar kara ve denizin yüzde 30'unu korumayı hedefliyor. Mevcut koruma-nın yetersizliğine vurgu yapan çalışma yazarları EDGE Bölgelerinin korun-mayan kısımlarının öncelik-lendirilmesini talep ediyor.